حکومت میتواندالزام به حکم شرعی حجاب کند؟

عقیق

مدیر کل دفتر آموزشهای تخصصی سازمان در آغاز نشست تخصصی آموزشی حکومت اسلامی و حکم حجاب بر ضرورت روشنگری در مورد امر مقدس حجاب به‌عنوان یک موضوع اجتماعی تاکید کرد.

حجت‌الاسلام علی دارابی در آغاز این نشست و در آستانه سالروزارتحال بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی گفت: امام خمینی (ره) آغازگر و احیاگر بزرگ‌ترین تحول فرهنگی با تکیه بر مبانی دینی و سیره و سنت ائمه معصومین بودند. درباره نحوه رهبری استثنایی امام خمینی(ره) باید بگویم امام شخصیتی با اراده و با عزمی پولادین بودند و با آینده‌نگری هوشمندانه و تلاش‌های خستگی ناپذیر با تکیه بر مبانی انسانی اسلام عزیز و با اعتماد به ایمان و باوردینی و انقلابی مردم ایران اسلامی نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران را معماری و بنا کردند.

حجت‌الاسلام دارابی ادامه داد: ‌پیام‌های پیامبرگونه امام(ره) و بیانات و سخنرانی‌های ایشان به معنای حقیقی کلمه انسانها را تربیت فکری و روحی و اخلاقی می کرد.

وی تصریح کرد: امروز با وسوسه های شیطانی رسانه‌های جبهه معارض انقلاب اسلامی و اندیشه‌های فاسد برخی انسان های خود فروخته هجمه‌هایی علیه «حجاب وعفاف» براه انداخته شده است که ضروری است شبکه تبلیغی کشور و اقشار تاثیرگذار اقدامات فاخری جهت روشنگری امر مقدس «‌حجاب» به‌عنوان یک موضوع «اجتماعی» در تبیین عالمانه و کارشناسانه انجام دهد.

در ادامه این نشست نیز حجت‌الاسلام و المسلمین مهدوی زادگان  هدف اصلی این نشست را پاسخ بدین سوال دانست که آیا حکومت می‌تواند الزام به حکم شرعی حجاب کند؟ وی در پاسخ به این سوال از دو منظر فلسفه سیاسی و فقه سیاسی به بیان پاسخ پرداخت.

وی الزام را برخلاف نظر برخی که از لوازم حکومت می‌دانند، محتوای حکومت و عین حکومت تعریف کرد و حکومت بدون الزام را بدون معنا دانست. 

مهدوی زادگان در ادامه با بیان اینکه قلمرو الزامات حکومت محدوده قانون و شریعت اسلامی است و از آنجا که شریعت حجاب را جزء احکام شرعی قرار داده چنین نتیجه گرفت که حکومت می‌تواند اتباع خود را ملزم به حجاب کند.

وی تصریح کرد: با توجه به اینکه فقه سیاسی از احکام تکلیفی حکومت بحث می‌کند باید ببینیم در آیات قرآن یا درسیره پیامبر اکرم (ص) یا معصومان امر به حجاب شده است یا خیر؟

وی با اشاره به بیان مفصل این نصوص و ادله در کتاب خود چنین نتیجه گیری کرد که از این منظر نیز حاکم و حکومت اسلامی می‌تواند الزام به حجاب کند و این الزام به دلیل ادله و نصوص موجود مشروعیت دارد.

مولف کتاب حکومت اسلامی و حکم حجاب با اشاره به فراوانی مطالب موجود در سایت ها و نشریات در مورد عدم الزام حکومت به حجاب گفت: متاسفانه موضوع الزام حکومت به حجاب کمتر مورد بحث قرار گرفته است.

وی در ادامه به بیان شبهات و اشکالاتی که قائلان به عدم الزام حکومت به حجاب بیان کرده اند پرداخت و پاسخ های اجمالی آنها را  مرور کرد. از جمله شبهات مطرح شده در این زمینه آن است که برخی با کنار نهادن دوگزاره، گفته اند حجاب یک امر عبادی است و نمی توان به امورعبادی الزام کرد، و نتیجه گرفته‌اند که حکومت نمی‌تواند امر به حجاب بکند.

مهدوی زادگان در پاسخ این شبهه چنین گفت که امر عبادی، عملی است که قصد قربت در آن لازم است حال آنکه در حجاب کسی قائل به قصد قربت نیست و در مورد گزاره دوم نیز امر به امور عبادی از جهت عقلی ونقلی محال نیست چنانکه شارع در بسیاری از امور مانند صیام و نماز و... امر کرده است و عقل نیز آن را پذیرفته است.

وی گفت: از دیگر شبهات موجود این است که مطرح می‌کنند حجاب امری فردی است نه اجتماعی و لذا امور فردی در قلمرو حکومت وارد نمی‌شود و حکومت نمی‌تواند به امور فردی الزام بکند.

وی در مقام پاسخ به این شبهه نیزگفت:  باید بین امر فردی و اجتماعی بدین گونه فرق گذاشت که امر فردی عملی است که ارتباط با دیگری پیدا نمی‌کند، بر خلاف امر اجتماعی که با وجود دیگری تحقق پیدا می‌کند و شکل می‌گیرد، لذا در اینجا نیز حجاب زمانی واجب می‌شود که در ارتباط با دیگری باشد و به تعبیر فقهی در مقابل نامحرم معنا پیدا می‌کند و لذا حجاب امر اجتماعی است و حکومت می‌تواند الزام کند.

مهدوی زادگان ادامه داد: اشکال بعدی که به این موضوع وارد می‌شود، بحث از حوزه خصوصی و عمومی است و اینکه حکومت حق ورود به حوزه خصوصی را ندارد.

وی با اشاره به اینکه در مورد مفهوم حوزه خصوصی و عمومی اختلاف نظر وجود دارد گفت: حتی در کشورهای مدرن نیز دخالت در حوزه خصوصی افراد انجام می‌شود و خود دولت ها به تفسیر و تعیین حوزه خصوصی می‌پردازند. لذا در این اشکال نیز اصل تقسیم بندی محل بحث است و با توجه به اینکه حجاب در حوزه عمومی معنا پیدا می‌کند و در حوزه خصوصی حکومت الزامی ندارد، حکومت می‌تواند الزام به حجاب کند.

وی با بیان اینکه برخی حجاب را مانع رشد و پیشرفت جوامع و افراد انسانی می‌دانند، گفت: امروزه عملاً انقلاب اسلامی نشان داد که حجاب هیچگونه ممانعتی با رشد و ترقی و پیشرفت ندارد.

وی  با انتقاد از انفعالی عمل کردن کارگزاران و کارشناسان فرهنگی در حوزه فرهنگی یادآور شد: در موضوعات و مسائل فرهنگی باید از موضع برتر و فعال مباحث دنبال شود. چنانکه این اشکال در حوزه برنامه‌های فرهنگی در حوزه حجاب نیز مشهود است و عمده فعالیت کارشناسان در حوزه حجاب مصروف اثبات حجاب می‌شود که اگر چه این کار امر معقولی است اما در موضع انفعال است و باید مباحث حوزه حجاب از موضع فعالانه دنبال شود.

وی در پایان در راستای اتخاذ موضع فعالانه با موضوع حجاب، ‌پیشنهاد ایجاد و راه اندازی کمپین دلایل عقلانی بی حجابی را مطرح کرد.

وی افزود: وقتی چیزی در جامعه عمومی می‌شود و با اقبال عمومی مواجه می‌شود که امری عقلانی باشد و سایر امور غیر عقلانی ناخودآگاه از حوزه عمومی خارج می‌شود، لذا اگر کسی بتواند دلایل عقلانی بی حجابی خود را مطرح کند جامعه و حوزه عمومی جامعه آن را خواهد پذیرفت، حال آنکه بدون شک ما در موضوع بی حجابی به هیچ دلیل عقلانی نخواهیم رسید.

گفتنی است، این نشست به همت دفتر برنامه ریزی آموزش های تخصصی و تعامل سازنده بسیج و شورای امر به معروف و نهی از منکر سازمان تبلیغات اسلامی،  چهارشنبه دوازدهم خرداد در سالن اجتماعات معاونت پژوهشی و آموزشی سازمان تبلیغات اسلامی واقع در خیابان حضرت ولیعصر(عج)، نبش خیابان زرتشت غربی، ساختمان شهید نواب برگزار شد.