منبری‌‎ها ستون‌های اصلی هیئت‌ها را شکل می‌دهند/ نقش اعتکاف در تربیت دینی نسل جوان

عقیق:رهبر معظم انقلاب هر سال در دیدار با مداحان اهل بیت(ع) نکاتی را به برگزار کنندگان مجالس اهل بیت(ع) گوشزد می کنند. یکی از اصلی ترین رهنمود های امسال ایشان ارتقاء محتوایی و معنوی مجالس و استفاده از شور جوانان در جهت افزایش شعور و درک عمیق آنهاست.

به یقین می توان گفت علاوه بر مداحان بار اصلی اصلی این امر مهم بر دوش وعاظ و منبری هاست .  به تعبیر حجت‌الاسلام مصطفی کرمی نقش واعظان و منبری‌ها در ارتقاء محتوای هیئت‌ها و تأثیر آن بر عزاداری‌ها بسیار موثر است. نوع رفتار و پرداخت به مسائل روز و توجه به جذابیت‌ها و شاخصه‌های متنوع از جمله نکاتی است که نسل جدید به آن نیاز دارد. این منبری مشهور  معتقد است  واعظان ما باید به جاذبه‌ها توجه و میدان را برای جذب حداکثری آماده سازند.

گفت و گوی عقیق با حجت الاسلام شیخ مصطفی کرمی  را در ذیل بخوانید.

*به عنوان مقدمه بفرمایید وضعیت عقیق و فعالیت‌های این سایت مذهبی را شما در سال‌‎های گذشته خاصه سال 94 چطور دیدید؟

*باید به اولویت‌ها، توجه کنیم

امروز مسئله مهمی که در فضای مجازی وجود دارد اولویت‌بندی مناسب است. یعنی نکته‌ای که موجبات رشد و تعالی در هر عرصه‌ای را فراهم می‌آورد، اهتمام به اولویت‌هاست. فکر می‌کنم مجموعه عقیق این مهم را در دستور کار خود قرار داده است. از زمانیکه عقیق در عرصه فضای مجازی و رسانه‌ای پا به میدان گذاشته حرف‌های بسیاری برای گفتن داشته و از این حیث سایت نمره‌داری است. باید فعالان فرهنگی بدانند صرفا به  نام فرهنگ نمی‌توان مسئله‌ای را نهادینه کرد؛ بلکه ستون فقرات فعالیت فرهنگی، تبلیغات و رسانه ای است. اگر بتوانیم در راستای اطلاع‌رسانی و رسانه،‌گام برداریم اهداف بلند و ارزشمندی بدست می‌آیند. امروز فرهنگ مکمل بسیاری از عرصه‌هاست که در گرو رفتار هنرمندانه تبلیغی به اوج خودش می‌رسد.

*منبری‌ها چه تأثیراتی می‌توانند بر محتوای هیئت ها داشته باشند؟

سخنرانی جاذبه اصیل هیئت‌ها

هم به لحاظ شکلی و هم فرمی سخنران و شاید در برخی هیئات منبری‌‎ها ستون‌های اصلی هیئت‌ها را شکل می‌دهند و یا به تعبیری جاذبه اصیل هیئت‌ها به شمار می‌روند. برای رسیدن به محتوا باید حتماً‌ جاذبه و نگاه متنوع ایجاد کرد. اگر امروز می‌بینید محتوا و تأثیر منبر در هیئت‌ها وجود ندارد حتماً بخش عمده آن به ما برمی‌گردد. البته مقصر گوشه‌ای از این ضعف‌ها حاشیه‌ها و چالش‌های درونی و برونی هستند.  به هر حال واعظان ما بدانند که سخنرانی مهمترین مسئله‌ در هیئت‌ها و حسینیه‌ها به شمار می‌رود؛ چرا‌که القای سیر تعالی در هر عرصه‌ و نیل به هدفی رسالت واعظان است.

*متأسفانه بعضا  شاهد هستیم که جوانان ما نمی‌توانند با سخنرانان ارتباط خوبی برقرار کنند و به فرقه‌ها و سمت و سوی دیگری سوق پیدا می‌کنند؛ نظر شما در این باره چیست؟

بلندگوی دین هستیم

در قدم اول نباید نگاه ما کلیشه‌ای باشد. ما باید بلندگوی دین باشیم؛ برای رسیدن به این هدف مهم، جذابیت‌هایی که باعث می‌شود جوّ عمومی به یک سخنرانی ترغیب شود باید رعایت شوند. اما اگر قرار باشد یک موجی من منبری را به سمت و سویی هدایت کند؛ من با این روش مخالف هستم و باید مانع رواج چنین گرایش‌ها و انحرافاتی در هیئات بشویم.

تحلیل‌های غیرجامع ضعف برخی از سخنرانان

به نظر بنده در هر شرایطی واعظان ما باید به دو نکته مهم توجه کنند؛ یکی خوب حرف زدن و یکی حرف خوب زدن! باید حرفمان محتوا داشته باشد. به تعبیر برخی از دوستان ما باید جدا از حرف خوب زدن در مورد مسائل خوب هم حرف بزنیم و تحلیل‌های جامع‌گرایانه‌ای داشته باشیم. شاید این ضعف در بعضی سخنران‌ها باشد ولی درصدشان ناچیز است. ما واعظان باید سعی کنیم این گرایش اصیل را در مردم تقویت کنیم. وقتی این هدف محقق شد هرکسی بر سر جای خودش است و دغدغه‌ و نگرانی هم نخواهیم داشت.

برخی تکرارها ضرورت دارد

شاید برخی بگویند که چرا فلان موضوع را این سخنران و واعظ تکرار می‌‎کند؛ مثلاً‌در فاطمیه یا محرم سال گذشته شنیده‌ام. اما مخاطبین ما بدانند برخی از معارف نیاز به تکرار و یادآوری دارد. ما نمی‌توانیم از نماز نگوییم و یا ولایت فقیه تبیین نشود. گاهی آن‌قدر باید بر روی موضوعی تمرکز شود تا به یک فرهنگ درآید. البته سخنرانی کلیشه‌ای یک ضعف محسوب می‌شود. از طرفی هم واعظان ما نباید از ارائه نکات و مسائل به روز و جدید غافل شوند.

*در احوالات برخی از علما دیده‌ایم که جدا از وظیفه منبری در راستای جذب حداکثری گام برمی‌دارند و دست جوان‌ها را می‌گیرند و آن‌ها را به حضور مستمر در این‌گونه فضاها دعوت می‌کنند؛ شما در این زمینه تلاشی کرده اید؟

مردمی‌بودن عامل جذب به لسان قرآن

اگر ما وارث انبیاء هستیم سیره، سنت و مرام پیامبر اسلام باید الگوی زندگی ما باشد. پیامبر ما این‌گونه نبودند که به مسجد بروند و نماز بگذارند و نکات هدایتی هم ارائه بدهند. ایشان می‌رفتند و همواره زندگی خودشان را در روابط عرفی و تعاملی با مردم می‌گذراندند. مهمترین عامل جذب به لسان قرآن خود شخصیت پیامبر اسلام بوده است. حتی در قرآن کریم هم به این موضوع اشاره کرده‌اند که ای پیامبر ، اگر روحیه خشن داشتی، مردمی نبودی و به عرف و تعامل اهمیتی نمی‌دادی اصلاً کسی حول محور مشعل دین حرکت نمی‌کرد.

*کسانی که پای منبرهای حاج‌آقای کرمی بهره برده‌اند با خلق و خوی لوتی‌منش شما آشنایی دارند. این روحیه از کجا آمده است؟

نباید از چارچوب طلبگی خارج شویم

بخشی از این نکته به طور ذاتی در ما و محیط پیرامونی‌مان نهادینه شده است. بخش دیگری از اشاعه این رفتار به اغراق‌های برخی مستمعین هم برمی‌گردد که نسبت به رفتار بنده اظهارنظر دارند. نمی‌دانم این نقطه ضعف محسوب می‌شود یا قوت؟! مهم این است که بتوان از این نکته استفاده ابزاری کرد. ما نباید از آن چارچوب‌های طلبگی خارج شویم؛ باید از این نوع ادبیات فاصله نگیریم و صیانت کنیم. ولی در عین حال  رفتارها و نوع بیان‌هایی که باعث جذب جوانان می‌شود مانعی بر سر راه استفاده از این نوع ابزارها نیست. چرا‌که سخنرانی کلیشه ای دیگر برای مخاطب امروز جاذبه‌ای ندارد.

*چقدر سعی کرده‌اید بر روی بصیرت جوانان که حضرت آقا بسیار بر روی این موضوع تأکید دارند،‌ کار کنید؟

همواره سعی کرده‌ام در راستای بصیرت‌افزایی مستمعین قدم بردارم. چرا‌که محور اصلی موضوعات منبرهای بنده تحلیل تاریخ سیاسی اسلام است.

*شنیده‌‌ایم مراودت‌هایی با مرحوم آقا سید علینجفی داشته‌اید؛ از آشنایی‌تان با این واعظ خوش‌کلام دوران دفاع مقدس بگویید؟

سیر و سلوک عجیب با جوانان

حاج‌آقای نجفی علاوه بر داشتن ابعاد معنوی و جامع‌بودن ،  به تماس با نیروی معنوی هم توجه ویژه‌ای داشت. همواره با جوانان بود و سلوک و نشست و برخاستشان با این اقشار خیلی عجیب بود. بسیاری از شهداء در عملیات‌های مختلف شاگرد ودست‌پرورده‌ ایشان بودند؛ در واقع نتیجه تلاش معنوی و اجتماعی ایشان در جنگ تحمیلی به بار نشست و این همه جوان جان‌برکف عاشق در میدان جنگ تحمیلی داشتیم.

*چطور با ایشان آشنا شدید؟

نورانیت و معنویت در ارک

کسانی که به هر حال در مسجد ارک بودند حاج‌آقای نجفی نامی بود که در این فضا بسیار می‌درخشید و خوشبختانه گوشه‌ای از این نورانیت و معنویت نیز شامل حال ما شد.

مراسم اعتکاف از منظر اینکه یک عبادت زمانی و مکانی است شباهت بسیاری به مناسک حج دارد و از این جهت اثرش می تواند از سایر عبادات عمیق تر و طولانی تر باشد. ضمن ایکنه فضای معنوی که اجتماع مومنین در کنار هم ایجاد می کند زمینه را برای استجابت دعا فراهم می آورد و برای کسانی که به دنبال سیر و سلوک معنوی و مبارزه با نفس هستند قطعا مسیری نزدیک تر و هموار تر است.

نسل جوان نیز از این نظر که روح آماده تری برای پذیرش ترقی و رشد معنوی دارد قطعا استفاده بیشتری از این فضا نورانی و روحانی خواهد برد. ان شاءالله این مراسم های اعتکاف تاثیرات بالایی بر ظهور و بروز دین و معنویت در جامعه ما خواهد گذاشت.