فلسفه وجود کعبه

این سعی همان تلاش حداکثری است برای به دست آوردن چیزهایی که دستیابی به آن در خارج از زمان حج غیر ممکن است، باید این گونه در دل بیاندیشد که خداوند باری تعالی فرصتی را به او داده تا مجدداً کارهایش را مرور کند و به امید بخشش الهی خطاهایش را با اعمال نیک و استغاثه جبران کند، اگر تلاش حج‌گزار در این مسیر باشد به ندای حق لبیک گفته و خدا هم ندایش را پاسخ خواهد داد.

هدف اصلی حج تقرب به پیشگاه ایزد متعال است که انسان با این هدف عزم سفر می‌کند، اگر معرفت صحیح به فلسفه حج و چرایی حضور باشد، بهره‌برداری از آن به همان سان با بهره بیشتر و اثربخشی بالاتر خواهد بود، امام صادق علیه‌السلام با اشاره به آمادگی قلبی و کسب معرفت برای پیوستن به حق می‌فرماید:

«اذا أرَدْتَ الْحَجَّ فَجَرِّد قَلْبَکَ لِلّه عَزَّ وَجَلَّ مِنْ قَبْل عَزْمِک مِنْ کُلّ شاغل وَحَجْب کُلّ حاجِب...»؛ هر گاه اراده حج کردی، قبل از عزیمت خود را از تمامی مشغله‌ها و موانع تهی ساز و برای خداوند بزرگ خالص گردان، همه امور خود را به آفریدگارت بسپار و در تمام حرکات و سکنات بر او توکل کن و تسلیم حکم و قضای الهی باش، دنیا و راحتی و خلق را رها کن و در ادای حق واجب مردم بکوش. بر زاد و راحله و یاران و همسفران و قدرت و ثروت و جوانی خود تکیه مکن. چه بیم آن می‌رود که اینها دشمن و وبال تو گردند تا معلوم شود که برای هیچ کس توان و چاره‌ای جز در پناه خداوند معال و توفیق او وجود ندارد و بدانگونه آمادگی پیدا کن که گویی امید برگشتن نداری.

*نکات مهم اشاره شده در حدیث امام صادق(ع)

1-عاری ساختن دل از هر نوع وابستگی به دنیا؛

2-توکل به خدا و واسپاری امور به دست خدا؛

3-مسئولیت‌پذیری در ادای حق مردم؛

4-عدم تکیه و توجه به داشته‌های خود و تنها تکیه به ذات اقدس الهی؛

5-آمادگی برای پیوستن به لقاء الله؛

در نکات مهم اشاره شده فوق هدف امام(ع) توجه انسان به سفر مهمی است که در آن هیچ گونه تفاوتی با مرگ (سفر انسان برای پیوستن به لقاء الله) نیست، در مرگ همین موارد مورد توجه است، اگر انسان وابستگی به همسر، فرزند، ثروت، املاک و .... دارد، در زمان ترک دنیا با سختی مواجه خواهد بود و مرگ شرایط را برای او دشوار خواهد کرد، انسان در این سفر باید همان نیت و عملی که شهدا در رسیدن به هدفشان داشتند را انتخاب کند، آنها جز رسیدن به خدا و واسپاری امور به دست ایزد یکتا به چیز دیگری فکر نمی‌کردند و تلاششان این بود که در طول زندگی اگر حقی بر گردن آنها است، آن را به نحو احسن ادا کنند و دینی بر گردشان نباشد که نتوانند آن را جبران کنند، در این سفر قدرت، مکنت، جاه و مقام ارزشی ندارد، اگر فردی تصور کند که داشته‌های مادی او کمک‌رسان هستند و می‌تواننند او را به هدف برسانند، سخت در اشتباه است.

زائر در این شرایط باید داشته‌های خود را با هدف سفر تطبیق کند که آیا این داشته‌ها با رضای الهی همراه بوده است یا خیر چقدر رضای الهی در انجام وظایف و مسئولیت ها حضور داشته، اگر در همان لحظه ندای الله را لبیک گوید و فرصت بازگشت به زندگی برای او سلب شود آیا با تطمئن قلبی این دنیا را ترک خواهد کرد یا خیر ؟

خدای متعال نیز بر اهمیت حج در قرآن کریم متذکر شده است: «انَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبَارَکًا وَهُدًى لِّلْعَالَمِینَ»، این مکان بنا نهاده شده است تا جهانیان به وسیله او هدایت بشوند. مخاطب خدا فقط مسلمانان، مومنان و متقیان نیستند، مخاطب تمام انسان‌های روی زمین هستند، حال بنگریم اگر با توصیه‌های امام صادق(ع) وارد این مکان شویم آیا قابل هدایت و بخشش نخواهیم بود؟ قطعاً نگاه لطف الهی شامل حال آنان که در قلوب خود تحول ایجاد کرده‌اند خواهد شد و فرصت دوباره‌ای را با عنایت الهی تجربه خواهند کرد و به اصلاح درون خود خواهند پرداخت.

در این رابطه نیز روایتی از امام باقر(ع) در جواب فلسفه وجود کعبه نقل شده است که حضرت می‌فرماید: «قلت له: لم سمى البیت العتیق؟ قال: لانه حر عتیق من الناس و لم یملکه، احد»؛ زیرا این خانه آزاد است و رها شده و در ملکیت هیچ کس درنیامده است، اگر اندک توجهی به این بیانات شود، متوجه می‌شویم که مخاطب، نفس انسان است جدای از درجه‌ای.