۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۵۵ : ۲۳
عقیق:حجتالاسلام مرتضی بیگلری (کارشناس علوم دینی): تقریباً 10 سال پیش کنار ضریح مطهر حضرت فاطمه معصومه(س) از آیتالله حاجآقا روحالله شاهآبادی (فرزند استاد امام خمینی) نصیحت خواستم که ایشان به من فرمودند: «دعای توسّل را هر روز بخوان که اصل اثرش مربوط به هر روز خواندن آن است که در اثر هر روز خواندن، آن را حفظ هم میشوید. اگر کسی این دعا را هر روز بخواند، کلیدی است که به هر قفلی میخورد، در برآوردهکردن حاجات بسیار مؤثر است، ایمان انسان را زیاد میکند، بهترین مونس انسان است، در وقت تنهایی و هنگامی که به حاجتی رسیدید، متوجّه میشوید که دعای توسّل واسطه شده که آن حاجت را از خدا گرفتهاید، بنابراین دفعه دیگر هم که حاجتی داشته باشید، همین دعا را میخوانید.»
آیتالله شاهآبادی به عنوان یک مجتهد که بیش از چهل سال است که هر روز دعای توسّل را میخواند و خاطرات فراوانی از برکات و آثارش دیده است، با تأکید می فرماید: «اصل اثر دعای توسّل مربوط به هر روز خواندن آن است.» و جالب اینکه خیلی از کسانی که به توصیه ایشان عمل کردهاند آثار و برکات بسیار زیاد مادّی و معنوی را از این دعای شریف دیدهاند.
بنابراین به همه کسانی که این نوشتار را می خوانند پیشنهاد می شود: شما هم دعای توسّل را هر روز بخوانید و خودتان امتحان کنید و إنشاءالله آثار و برکاتش را به زودی و به روشنی ببینید و اگر خواستید با فرستادن خاطرات خود، ما را در تبلیغ دعای توسّل یاری کنید!
و امّا پاسخ به سه سؤال مهمّ درباره دعای توسّل:
سؤال اوّل: «توسّل» یعنی چه و دلیل قرآنی آن چیست؟
توسّل، وسیله و واسطه قرار دادن چیزی بین خود و مطلوب (خواسته شده) است.
وسیله بر دو نوع است: گاهی از امور مادّی است، مثل آب و غذا که وسیله ی رفع تشنگی و گرسنگی است. و زمانی نیز از امور معنوی است، مثل گناهکاری که خدا را به مقام و جاه یا حقیقت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) قسم می دهد تا خداوند از گناهش بگذرد. در هر دو صورت وسیله لازم است.
مثالی ساده برای مشخصشدن معنای توسّل:
اگر بچهای تنهایی به مهمانی برود، بیشتر به او توجّه کرده و احترام میگذارند یا اگر به همراه پدر یا مادرش باشد؟! بنابراین اگر ما هم به همراه چهارده معصوم (علیهم السلام) به درگاه خدای بزرگ برویم، قطعا خداوند نسبت به ما توجّه بیشتری میکند.
خداوند در قرآن کریم در سوره مائده، آیه 35 میفرماید: (وَابتَغوا إلیهِ الوَسیلة): برای (نزدیک شدن) به او (خدا) وسیلهای بجویید(طلب کنید). و در سوره بقره، آیه 189 می فرماید: (وَأتُوا البُیُوتَ مِن أبوابِها): وارد خانهها شوید از درهای آنها. و نکته قابل توجّه اینکه هر یک از چهارده معصوم (علیهم السلام) بابالله یعنی درِ خانه خدا هستند.
و نیز در سوره منافقون، آیه 7 میفرماید: (وَ لله خَزائنُ السَّمواتِ و الأرض): خزانه ها و انبارهای آسمانها و زمین از آن خداست. حال آنکه مطمئنترین خزانهدار و انباردار خداوند چهارده معصوم (علیهم السلام) هستند که در دعای توسّل به ترتیب به هر یک از آنها توجّه میکنیم (إنّا توجّهنا)، طلب شفاعت می کنیم (و استشفعنا)، به وسیله هر یک از آنها به درگاه خدا رو میآوریم (و توسّلنا بکَ إلی الله) و هر یک از آنها را نزد خداوند برای رسیدن به حاجاتمان مقدّم میکنیم (و قدّمناکَ بَین یَدی حَاجَاتِنا)، بنابراین حاجت از خدا میطلبیم به شفاعت چهارده معصوم (علیهم السلام).
سؤال دوّم: آیا منظور ما این است که هیچ کاری انجام ندهیم و فقط دعای توسّل بخوانیم؟
خیر، بلکه ما باید برای رسیدن به اهداف مورد نظر و برطرف کردن مشکلات، در حدّ توان و امکانات خود تلاش و حرکت کنیم تا خداوند به کار ما برکت بدهد. سپس در کنار آن به چهارده معصوم (علیهم السلام) توسّل کرده و به خدای بزرگ توکّل کنیم و در نهایت به آنچه که خدای حکیم بر اساس مصلحت به ما میدهد راضی باشیم.
خداوند در سوره رعد، آیه 11 می فرماید: (إنَّ الله لایُغیّرُ مَا بقوم حتّی یُغیّرُوا مَا بِأنفُسِهم): قطعا خداوند سرنوشت هیچ قوم(و ملّتی) را تغییر نمیدهد مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند.
سؤال سوّم: آیا به ارواح پاک و مقدّس پیامبران و امامان (علیهم السلام) در درگاه خدای مهربان میشود توسّل کرد و آنها را برای رسیدن به حاجتهای مادّی و معنوی، وسیله شفاعت و وساطت قرار داد؟
پاسخ به این سؤال قطعاً مثبت است ولی با این توضیح که مفید بودن توسّل دو شرط دارد:
1. فردی که به او توسّل می کنند، دارای علم و قدرت باشد، که إنشاءالله با هر روز خواندن دعای توسّل، علم و قدرت چهارده معصوم علیهمالسلام را در شفاعت کردن از ما در پیشگاه خدای مهربان، خودتان امتحان میکنید و به زودی میبینید.
2. میان توسّلکنندگان و انبیاء و امامان که از جهان در گذشتهاند، ارتباط برقرار باشد.
دلایل بسیاری این ارتباط را ثابت می کند که فقط به یک نمونه مهمّ اشاره میشود: همه مسلمانان در پایان نماز، شخص پیامبر گرامی اسلام را خطاب قرار داده و میگویند: «السّلامُ علیکَ ایُّهَا النّبِیّ وَ رَحمَة اللهِ وَ برکاته»؛ آیا آنان براستی کار لغو و بیهودهای انجام میدهند و پیامبر این همه سلام را نمیشنود و پاسخی نمیدهد؟! بنابراین وجود حیات برزخی، یکی از مسائل مسلّم قرآنی و حدیثی است که در جای خود به اثبات رسیده است. در جایی که به تصریح قرآن، شهدای راه حق، حیات و زندگی دارند، مسلّماً پیامبران و امامان که بسیاری از ایشان نیز شهید شدهاند، از حیات برتر و بالاتری برخوردار هستند.
منبع:فارس