۰۵ آذر ۱۴۰۳ ۲۴ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۲۸ : ۰۵
تفسیر علامه طهرانی از آیه مودت(۱)؛
مصداق آیه مودت در نزد شیعه و سنی
در بين تمام مسلمين جاى ترديد نيست كه فقط اهل بيت(ع)، حامل علوم حضرت رسولند و اين معنى در بين دانشمندان سنى مذهب نيز مورد تصديق است.
عقیق:چون مودت به اهل بيت(ع) ملازم متابعت آنها و پيروى از آداب و سنن آنهاست
و نيز مستلزم آشنا شدن به علوم آنها و كشف حقائق قرآن و مراتب توحيد است،
لذا در رتبه بقاء و دوام وجود مقدس حضرت رسول اكرم(ص) و در سلسله علل
مُبقيه اسلام و به دنباله نتائج حاصله از زحمات آن حضرت است. و بنابراين
حقا اجر و مزد رسالت خواهد بود؛ چون بنا بر بيان سابق انگيزه رسالت، وصول
افراد بشر به مراتب انسانيت و عروج آنان از سطح بهيميت به درجه بشريت و
رسيدن به اهداف خاصه انسانى و خروج از هر گونه شرك و ورود در سلسله مراتب
توحيد است و اگر كسى چنين سيرى بنمايد حقا مزد رسالت را خواهد داد و اين
سير بدون بستگى و مودت اهل بيت(ع) كه حكم وجود باقيه خود رسول الله(ص) و به
منزله نفس نفيس آن حضرت هستند صورت نخواهد گرفت. در بين تمام مسلمين جاى
ترديد نيست كه فقط اهل بيت(ع)، حامل علوم حضرت رسولند و اين معنى در بين
دانشمندان سنى مذهب نيز مورد تصديق است.علامه آیت الله سیدمحمد حسین حسینی طهرانی در تفسیر آیه مودت بیاناتی داشتند که به اختصار چنین می آید: أعوذُ بِاللهِ مِنَ الشَّيطانِ الرَّجيم / بِسْـمِ اللَهِ الـرَّحْمَنِ الـرَّحيم / «قُل لاَ أَسْـئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلّا الْمَوَدَّةَ فِى الْقُرْبَى وَ مَن يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا إِنَّ اللَهَ غَفُورٌ شَكُورٌ. (۱)
روایت ابوحمزه ثمالی در تفسیر آیه مودت
مرحوم سیدشرف الدین فرماید: «احمد حنبل کما آنکه در الصواعق المحرقه نیز آمده است، از ابن عباس در تفسیر قوله تعالی: ومن یقترف حسنة نزد له فیها حسنا روایت می کند که او گفته است: مراد مودت آل محمد است.»
و نیز از أبوحمزه ثمالى در تفسيرش از ابن عباس مروى است كه: چون بعد از هجرت، اسلام استحكام يافت، أنصار گفتند: خدمت رسول خدا مشرّف شويم و به او عرض كنيم كه از اين به بعد، امور مهمى براى شما پيش خواهد آمد، اين اموال ما را بگير و در مقاصد خود بكار بند. سپس خدمت آن حضرت مشرف شدند و مطلب خود را معروض داشتند؛ آيه: قُل لاَآ أَسْـءَلُكُمْ نازل شد.
حضرت فرمودند: «تَوَدُّونَ قَرَابَتِى مِنْ بَعْدِى، فَخَرَجُوا مُسْلِمِينَ لِقَوْلِه» به أقرباى من بعد از رحلت من مودت كنيد. پس أنصار از نزد آن حضرت با كمال تسليم و اطاعت خارج شدند.» و لكن منافقين گفتند : اين مطلبى است كه محمد افترا بسته و به خدا نسبت داده است، او مىخواهد به واسطه اين تسليم و مودت، ما را بعد از خود در مقابل أقربايش ذليل كند؛ اين آيه نازل شد: أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَى عَلَى اللَهِ كَذِبًا. بلكه مي گويند: او بر خدا به دروغ افترا بسته است.»(۲) و اين حديث را نيز ثعلبى و بَغَوى، همان طور كه در «الصّواعق المحرقة» آمده است از ابن عباس روايت كردهاند.»
اعتماد بیجا بر منقولات صدر اول صحابه، سبب نزول بلا بر مسلمین
سپس مي گويد: «خدا حسد را بكشد كه چگونه صاحبش را در اندرون دوزخ مىفرستد! ببين چگونه صحابه مخالفِ با اهل بيت(ع) از دين خدا خارج شدند، و به جهت حسد نمودن با اولياى خدا، پيغمبر خود را كه صادق و امين است تكذيب نمودند تا درباره نفاق آنها اين آيه در قرآن مجيد نازل شد، قرآنى كه مسلمانان در هر شب و روز تلاوت مىكنند.
و با همه اين احوال، همان تخمى كه اهل نفاق پاشيدند با روى كار آمدن قدرتمندان از بنى اميه رشد نموده و نمو كرد تا به حدى كه مسلمانان از اين آيه و معناى آن غافل شدند و امر ملتبس شد و شبهه در اذهان جاى گرفت و اين بلاى عجيب فقط به علت اعتماد جمهور مسلمانان است بر طبقه صدر اول كه آنها بناى خود را بر عدالت هر فرد از صحابه گذاردند با آنكه در كتاب خدا از شئون منافقين و انتظار آنها نسبت به مرگ رسول خدا هميشه آياتى را تلاوت مىكنند و اين بلا به اندازهاى شديد شد كه به طور كلى غور نمودن و بحث كردن در احوال آنها ممنوع شد و باب تحقيق و بحث و رد و انتقاد چون بر روى مسلمين بسته شد، از بحث در احوالات آن صحابه منافق سكوت بعمل آوردند و بسيارى از حقائق را ضايع نمودند و طبق آراء باطله خود لباسى از حقيقت بر تن هر منافقى نمودند و نيز بدين جهت در معناى آيه: قُل لاَ أَسْـءَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِى القُرْبَى اختلاف كردند با وجود اين همه نصوصى كه از رسول خدا بر مودّت عترت مطهّر آن حضرت وارد شده است و اين أحاديث فراوانى كه با صراحت تام، تمام امت را امر به مودت آنان مىكند.»(۳) تا اينجا كلام علامه سيدشرف الدين به پايان رسيد؛ و الحقّ بحثى لطيف و متقن بود.
مقصود از قربی فقط ائمه طاهرین(علیهم السلام) هستند
و محمّد بن يعقوب كلينى در «كافى» از حضرت امام جعفر صادق(عليه السّلام) روايت كرده است كه : قالَ عَلَيهِ السَّلامُ : مَا يَقُولُ أَهْلُ الْبَصْرَةِ فِى هِذِهِ الاْءَيَةِ: قُل لاَ أَسْـءَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِى الْقُرْبَى وَ مَن يَقْتَرِفْ حَسَنَةً ـ الاْءَيَةَ ؟ قِيلَ: إنَّهُمْ يَقُولُونَ لاِقارِبِ رَسُولِ اللَهِ صَلَّى اللَهُ عَلَيْهِ وَءَالِهِ. قَالَ: كَذَبُوا، إنَّمَا نَزَلَتْ فِينَا خَآصَّةً فِى أَهْلِ الْبَيْتِ: فِى عَلىٍّ وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنِ وَ الْحُسَيْنِ، أصْحَابِ الْكِسَآءِ .(۴)
حضرت فرمودند: اهل بصره در معنى اين آيه چه مى گويند؟ به آن حضرت پاسخ دادند كه آنها مي گويند: اين آيه راجع به جميع أقرباى رسول خداست. حضرت فرمودند: دروغ مى گويند! اين آيه درباره ما به تنهائى نازل شده است، اين آيه درباره اهل بيت(ع)، اصحاب كساء: على و فاطمه و حسن و حسين است.»
و در كتاب «محاسن» برقى از حضرت باقر(عليه السلام) حديث مي كند: إنَّهُ سُئِلَ عَنْ هَذِهِ الايَةِ . فَقَالَ: هِىَ وَ اللَهِ فَرِيضَةٌ مِنَ اللَهِ عَلَى الْعِبَادِ لِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَهُ عَلَيْهِ وَ ءَالِهِ فِى أهْلِ بَيْتِهِ «از حضرت راجع به آيه مودّت سؤال شد. حضرت فرمودند: سوگند به خداى كه مودّت فريضه اى از فرائض خداست بر بندگانش، درباره محمّد صلّى الله عليه و آله و سلّم كه نسبت به اهل بيت آن حضرت وارد شده است.»(۵)
و نيز در كتاب «كافى» از حضرت باقر(عليه السلام) روايت است كه: إنَّهُ سُئِلَ عَنْ هَذِهِ الايَةِ . فَقَالَ: هُمُ الأَئِمَّةُ عَلَيْهِمُ السَّلاَمُ. «از حضرت سؤال شد كه ذوى القربى كه در آيه: قُل لاَ أَسْـءَلُكُمْ ذكر شده است چه كسانى هستند؟ حضرت فرمودند: مراد از ذوى القربى در اين آيه فقط أئمّه عليهم السّلام هستند.»(۶)
ملاحظه مي شود كه مفاد أخبارى كه درباره موضوع ذوى القربى و وجوب مودت آنها از طريق شيعه و سنى وارد شده است واحد است. شيعه هيچ ادعایى درباره مودت اهل بيت(ع) غير از آنچه خود بزرگان عامه در كتب خود آورده اند ننموده است و اين خود دليل است بر آنكه وجوب مودت آل محمد بطور مسلّم و يقين از خود رسول الله به امّت توصيه شده است.
_____________________________
ادامه دارد ...
منبع:مهر
گزارش خطا
