روضه باید با عزت باشد/سخنران و مداح باید صداقت داشته باشند

ویژگی های یک منبر خوب را در چه چیزهایی می دانید؟

من در منبرهایی که برای تبلیغ می رفتم، بحث نفوذ کلام خیلی برایم مهم بود. نمی دانم چه می شد که مردم جذب کلام می شدند چون من فقط به خدا پناه می بردم و از او می خواستم که این طور باشد. خودم هم همیشه به خصوص در ایام مذهبی که مردم برای آشنا شدن بیشتر با دین به هیئت و مسجد می روند، سعی می کردم مطالب را طوری بیان کنم که مخاطب متوجه شود و درک کند.

از طرف دیگر حذف کردن تناقض ها هم مسئله مهمی است که سخنران باید به آن توجه داشته باشد. مثلا ممکن است سخنران در هیئتی درباره فواید خدمت به مردم بگوید اما در آخر مثالی بزند که نشان بدهد کسی که به مردم خدمت می کرد خودش دچار مشکل شد. این تناقض ها مردم را دچار سردرگمی می کند و آنها را از هیئت و سخنران دور می کند.

نکته دیگری که هم در سخنرانی و هم در روضه خوانی باید رعایت شود این است که موضوعاتی که باعث می شود شنونده مشمئز شود، مطرح نشود. درواقع بعضی کلمات باعث می شود که مردم حالت نفرت و بیزاری داشته باشند. این کلمات باعث می شود شنونده، گوینده را نپذیرد و حرفش اثرگذار نباشد. بنابراین باید حرف سخنران و یا مداح آنقدر لطیف باشد که مردم به راحتی آن را بشنوند و قبول کنند.

 یعنی این ها نکات مشترکی است که هم سخنران ها باید رعایت کنند هم مداح ها؟

بله ، سخنران و مداح که وارد هیئت می شوند، همیشه باید صداقت داشته باشند. اگر مردم فکر کنند حرفی دروغ است دیگر گوش نمی‌دهند. مگر اینکه گوینده ناچار شود و مجبور است بگوید. این مشکل نیست اما زمانی تناقض، خلاف است و صداقت از بین می‌رود. اصول سرنوشت آدم‌ها در زندگی‌شان هیچ وقت عوض نمی‌شود. صداقت و وفای به عهد همیشه در دنیا مورد قبول است. کلاه گذاری، تهمت و افترا همیشه مردود است. اگر گوینده رفت منبر و اینطور کرد خراب می‌شود. حتی در منبر نباید اسامی مخالفین را به توهین نقل کرد. حتی بگوید شمر بن ذی الجوشن آمد، سندی بن شاهک آمد. اگر می‌خواهد بگوید لعنه الله علیه، نباید بگوید مگر در جای خاص. چون وقتی لعنت می‌گوید منبر به هم می‌خورد.

نکته دیگر اینکه زیاد از مردم صلوات نگیرد. کل منبر هر چه می‌خواهد باشد، گوینده باید طوری تنظیم کند که غیر از صلواتی که اول می‌فرستند، حداکثر دو تا صلوات بفرستند. من معمولا طوری منبر را تنظیم می‌کنم که در هر موضوعی دو سوم منبر می‌گذرد و مردم صلوات می‌فرستند. گاهی نصفه می‌رسانم. اگر یک سوم گفته بودم و ناچار بودم، یک صلوات از مردم می‌گیرم چون اگر نگیرم در ذهن شنونده بسته نمی‌شود. چون این‌ها مواردی است که در شنونده اثر روانی دارد.

در این زمان اول باید صداقت، دلسوزی، محبت به مردم باشد و از همه این‌ها بالا‌تر مناسبت است، یعنی چیزی که امروز جامعه نمی‌تواند قبول کند را نباید در منبر مطرح کرد، حتی اگر درست باشد. چون جامعه ظرفیت پذیرش آن را ندارد. موضوع روز را بگوید. اگر گوینده چنین حرفی بزند خودش را خراب کرده و حرفش اثر نمی‌گذارد.

دیگر اینکه گوینده باید به گفته‌هایش عمل کند. در قرآن کریم آمده است که: لم تقولون ما لا تفعلون. ممکن است بعدا کار نابجایی انجام دهد و کار خراب شود و اعتماد از بین برود.

 چه کنیم که هیئت ها اثرگذار باشند؟

برای اینکه منبر و مداحی اثرگذار باشد، باید توجه داشت که در زندگی جامعه امروز نیاز مردم در چیست؟ آیا منبری‌ها باید مسائل پنجاه سال پیش را مطرح کنند؟ چون اینترنت و ماهواره هست و به همین خاطر امروزه پای منبر نشستن کمی سخت شده است. از چه روشی باید استفاده کنند؟ چه بگویند که جوان‌ها و مردم را جذب کنند؟

اولا همیشه یک نیازی وجود دارد. فرد یا گرفتار است یا غم دارد و یا ناتوانی دارد. همیشه می‌خواهد راه حلش را پیدا کند. اگر گوینده هر زمانی طوری وارد کلام شود که گوینده بفهمد چه می‌خواهد بگوید، گوش می‌دهد. چون می‌خواهد مشکل را حل کند. پس همیشه باید از جایی شروع کند که مخاطب در آن می‌ماند.

شما خودتان به چه شیوه ای در روضه خوانی معتقدید؟

روضه باید آنچه واقع شده، بدو ن پیرایه بستن اما با تلطف و مهربانی مطرح شود تا مردم را به گریه بیندازد.

گاهی در بعضی هیئت ها، روضه‌های مکشوف طولانی می‌خوانند. مثلا نیم ساعت طول می‌کشد. روضه زیاد خواندن فقر می‌آورد. دوم در بعضی هیئت ها مسائلی مطرح می شود که توهین به ائمه اطهار علیهم السلام است و باعث می شود ایمان مردم سست شود. سوم اینکه روضه مکشوف خواندن جز آزار شنونده چیزی نیست. از همه بد‌تر اینکه بسیاری از روضه‌هایی که امروزه مطرح می شود ممکن است مکشوف باشد. اهل بیت علیهم السلام راضی نمی‌شوند اینطور گفته شود. روضه همیشه باید با عزت باشد.