چگونگی اطلاع فرشتگان از اسرار درونی انسان

متن پرسش مطرح شده وپاسخ این مرجع تقلید شیعیان بدین شرح است:

فرشتگان چگونه از اسرار دروني انسان آگاه مي‏شوند و آنها را ثبت مي ‏كنند؟

از امام صادق عليه‌السلام در همين زمينه مطلب بسيار مناسبي نقل شده است: يكي از شاگردان امام صادق عليه‌السلام از ايشان پرسيد: در مورد اعمال ما، فرشتگان آنچه مي‏ بينند مي‏ نويسند؛ امّا در مورد خاطرات و نيّت هايي كه فقط از دل گذرانده‏ ايم و هنوز به لباس عمل در نياورده‏ ايم، چگونه عمل مي‏ كنند؟ ﴿وَ اِنْ تُبدُوا ما في أنفسكم أو تُخفُوهُ يُحاسبكُمْ بهِ اللّه﴾[1]؛ در قيامت بايد براي اسرار دروني‏اي كه تا به حال پيش كسي باز نگفته ‏ايد، حساب پس بدهيد. فرشتگان چگونه از اين اسرار دروني آگاه مي ‏شوند؟

این مفسر قران در پاسخ فرمود: آيا بوي باغ و بستان، با بوي كثافت و گنداب يكي است؟ اگر از كنار باغي پر گل و معطر بگذريد، بوي خوبي احساس مي‏ كنيد و چنانچه بوي بد به مشام انسان برسد، مي‏فهمد كه اينجا كثافت و زباله است، پس از بو مي‏ توان فهميد كه از كنار باغ مي‏ گذريم يا از كنار چاه.

فرشتگان از بوي خوش قلب مؤمن اسرار، نيّت‏ ها و اراده خير، طيّب و طاهر او را مي‏ شناسند و نيز از بوي بد بعضي، از پليدي درون آنها آگاهي مي‏ يابند.[2] انسان نمي‏ تواند در چاه زندگي كند و از بوي آن اظهار تنفر نكند. اگر كسي به ملكوت رسيده باشد، بوي بد و خوب ديگران را با شامه جان درك مي‏ كند و مؤمن را از منافق باز مي‏ شناسد.

روزي امام علي عليه‌السلام بر بالاي منبر مشغول سخنراني بود؛ بعضي جاسوسان اموي خبر آوردند كه «خالد بن عرفطه» مُرد! حضرت به سخن ايشان اعتنايي نكرد؛ اما عده‏ اي اين خبر را پذيرفتند. بار ديگر گفته شد: خالد مُرده است، باز هم حضرت اعتنا نكردند. بار سوم گفتند: اي امير مؤمنان اين خبر رسمي شد. حضرت فرمودند: او هنوز نمرده است؛ شورش و بلوايي در پيش دارد و به تحريك حكومتهاي طاغي، عليه من قيام مي‏كند و از درب اين مسجد وارد مي‏ شود. آن‏گاه حضرت به شخصي كه پاي منبر ايشان نشسته بود، اشاره كرد و فرمود: پرچم او هم به دست اين شخص است![3]

اين قضيه بعدها واقع شد و اين عِلم غيب اميرمؤمنان عليه‌السلام و آگاهي از اسرار دروني كسي كه پاي سخنان حضرت نشسته، تحقق يافت. حضرت نيز چونان فرشتگان درون افراد را مي‏ ديدند و مي‏ دانستند كه درون چه كسي باغ و درون چه فردي گنداب است.

پی نوشت:

[1] ـ سوره بقره، آيه 284

[2]  ـ الكافي، ج 2، ص 429

[3]  ـ الاختصاص، ص 280؛ بحار الانوار، ج 34، ص 298

منبع:شبستان