۰۲ آذر ۱۴۰۳ ۲۱ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۴۰ : ۲۳
عقیق: کوبیدن درب هفت مسجد در تهران و قم، شکستن قلیانها در بوشهر، مراسم آتشبازی در کنگان و رسوم دیگر نمونههایی از این خرافات هستند که هر سال پررنگتر و جدیتر نسبت به سال گذشته اجرا میشوند و بعضی مردم را به بیراهه میکشانند.
خرافه : دقالباب هفت مسجد
عقیق: آخرین ساعتهای ماه صفر که میرسد، بعضی از مردم در خیابانها میگردند تا مسجدی پیدا کنند و تمام شدن ماه صفر را به پیامبر اکرم(ص) مژده دهند! آنها قبل از هر کاری نیت میکنند و سمت مساجد راه میافتند. به هر مسجدی که میرسند، دست خود را به حالت در زدن روی درب مسجد میگذارند و شعرهایی میخوانند. مثلا میگویند: «یا ملکالعرش درت میزنم/ یا ملکالعرش درت میزنم/ یا ملکالعرش چنان در غمم/ یا ملکالعرش رها کن غمم/ یا ملکالعرش سریعالدعا/ یا ملکالعرش دعا مستجاب/ یا احدُ یا صمدُ یا مجید/ بنده عاصی به تو دارد امید/ بنده خود را تو نکن ناامید» و میگویند: «یا محمد به شما خبر میدهم که ماه صفر تمام شد».
این افراد اصرار دارند باید تا قبل از اذان صبح ماه ربیعالاول، جلوی هفت مسجد حاضر شوند و درب آنها را بکوبند و این شعرها را بخوانند. خرافات در ذهن بعضیها هم بدین صورت است که باید شمعی را پشت درب مسجد روشن کنند تا نحوست ماه صفر از آنها دور شود. البته عدهای هم قائل به این هستند که در آخرین شب ماه صفر، هفت مسجد را مرتب و پاکیزه کنند. اما خیلی از کسانی که این طور بر عقیده خرافی خود اصرار دارند، نماز صبح را در مسجد و در کنار نمازگزاران دیگر اقامه نمیکنند.
حجت الاسلام سید کاظم ارفع: اين رسم كه در بسياري از شهرها از جمله تهران و قم رايج شده، از نظر مراجع تقليد خرافاتي بياساس است و هيچ سند و روايتي براي آن وجود ندارد.
این رسوم خرافاتي بيش نيستند و به قدري در بین بعضی از مردم ریشهدار شدهاند که حاضرند در ساعاتي از نیمهشب ماه صفر یعنی درست زمانی که در شبهای دیگر خوابند، بیدار شوند و به درب هفت مسجد بکوبند یا شمعی پشت آن روشن کنند. نکته قابل توجه این است که متاسفانه بسياری از این افراد حتی در نماز صبح مسجد که به جماعت خوانده میشود شرکت نمیکنند تا مبادا به مساجد بعدي نرسند و هفت مسجد را از قلم بیندازند! در عین حال ممکن است خیلی از کسانی که تابع اين خرافاتند، در طول سال بهندرت برای اقامه نماز در مساجد حاضر شوند اما تبلیغات خرافی تا اندازهای بر فکر آنها اثر گذاشته که خود را مقید میکنند در آخرین ساعات ماه صفر به سراغ مساجد بروند و رفتار خرافی و بیاساسی را انجام دهند».
چنين رسومي خرافه هستند و در بدعت بودن آنها هيچ شكي وجود ندارد
وقتی گفته میشود فلان رسم در شهری رایج است و پیروان مذهب خاصی در روزها یا ساعات خاصی مراسمی را بجا میآورند و شعرها و مطالبی را تکرار میکنند، این فکر به ذهن خطور میکند که اگر این رسم در بین مسلمانان یا پیروان مذهب خاصی رایج است، باید سند روایی و دینی هم داشته باشد اما در هيچكدام از آيات قرآن و سخنان ائمه اطهار(عليهمالسلام) توصيه يا دستوري در مورد رسم دقالباب مساجد و روشن كردن شمع پشت درب آنها وجود ندارد. بنابراين چنين رسومي خرافه هستند و در بدعت بودن آنها هيچ شكي وجود ندارد».
خرافه: مراسم طلع صفر
عقیق: بین مردم شهرهای جنوبی ایران مانند بندر کنگان رسم شده که در آخرین روز ماه صفر به کنار دریا بروند و پاهای خود را در آب آن فرو ببرند تا این طريق، غمهای دو ماه عزاداری محرم و صفر را به آب بسپارند. عدهای از مردم نيز به همین منظور، برگهای درختان را به دریا میریزند. بسياري از آنها نيز معتقدند كه دور كردن غم و اندوه در آخر ماه صفر را از فرموده پيامبر اكرم(ص) درك كردهاند كه از يارانشان خواستند مژده تمام شدن ماه آذار را به آن حضرت برسانند.
حجتالاسلام و المسلمین ارفع: باید توجه داشت که از یک سو این روایت از لحاظ سند چندان معتبر نیست و از سوي دیگر بعضی از روایتشناسان، ماه آذار در فرموده رسول اكرم(ص) را ماه رومی دانستهاند که هیچ ربطی به ماه صفر ندارد. پس در این صورت منظور آن حضرت ماه صفر نبوده. حتی اگر چنین باشد و منظور آن حضرت ماه صفر باشد، هیچ دلیلی برای انجام کارهای خرافی و بدعتگذاری در دین وجود ندارد.
همچنین در ادامه به نظرات برخی از مراجع عظام تقلید در این باره می پردازیم
مراجع عظام تقلید هم تاکید کردهاند که دقالباب هفت مسجد و روشن کردن شمع پشت درب مساجد در ماه صفر رفتاری خرافی است.
مقام معظم رهبری: عمل فوقالاشاره مستند روایی ندارد و شیوه قابل تایید نیست. اگرچه اصل اذکار و ادعیه و طلب حاجات از خداوند متعال عمل پسندیده است، لیکن اشکال در شیوه عمل به نحو یاد شده است. آقایان علماي اعلام (دامت افاضاتهم) و مومنین (ایدهم الله تعالی) با پند و اندرز و موعظه و نصیحت از رواج چنین رفتارهایی که چه بسا ممکن است منتهی به وهن مذهب شود، جلوگیری کنند».
آیتالله مکارم شیرازی: «این یکی از خرافات عوام است. دستور دینی برای بوسیدن درب مساجد و تبریک گفتن به حضرت زهرا(س) در پایان ماه صفر وجود ندارد. با توجه به اینکه این عمل در روایات معصومین(علیهمالسلام) وارد نشده، انجام آن بهعنوان یک عمل مستحب شرعی جایز نیست و سزاوار است ائمه محترم جماعات مردم را به سوی مراسم و توسلاتی دعوت کنند که در روایات معصومین(علیهمالسلام) وارد شده؛ وگرنه ممکن است افراد منحرف برای وهن مذهب، هر روز امر تازهای ابداع کرده و ناآگاهان را به سوی آن دعوت کنند».
آیت الله مشکینی: بسمه تعالی این کار ریشه مذهبی ندارد و اگر به عنوان دستور دینی انجام دهند اشکال دارد و چنانچه باعث زحمت و آزار دیگران باشد جایز نیست و خوب است به جای این اعمال از اوقاتی که شرعاً فیضیاتش ثابت شده استفاده کنند مانند شبهای جمعه، اعیاد، وفیات، آخرهای شب برای نماز شب، دعاهای دسته جمعی مانند توسل، ندبه، مکارم الاخلاق و غیره و بالجمله در شرع اسلام به ویژه عالم تشیع اوقاتی که در آنها اجتماع کنند و دعاهایی بخوانند زیاد است نیازی به اختراع عمل خاص که در روایات نیست، ندارند. والسلام علیکم و رحمت الله و برکاته
آیت الله فاضل: بسمه تعالی مستند شرعی برای عمل فوق ملاحظه نشده است و لازم است مومنین از این گونه اعمال اجتناب نموده و برای قضای حوایج و برآورده شدن حاجات از طرقی که در کتب ادعیه آمده استفاده کنند.