انسان با خودش صادق نباشد،نمیتواند خود را بیابد

عقیق:غلامحسین ابراهیمی دینانی،‌ چهره ماندگار فلسفه ایران می‌گوید: اخلاص، امری باطنی است و ممکن است گفته شود که ما به باطن حضرت امیر (ع) راه نداریم که بدانیم تا چه حد اخلاص داشته است. این درست است. اما در ظاهر به آن راه داریم و شرح زندگی آن انسان بزرگ عالم هستی را خوانده‌ایم. 

در ادامه، بخش‌‌هایی از گفت‌وگوی اسماعیل منصوری لاریجانی با غلامحسین ابراهیمی دینانی در برنامه معرفت را پیرامون رابطه علم و عبادت می‌خوانیم.

دینانی: آن مرد شرور ازل و ابد، یعنی عمرو بن عبدود، بر سبیل تحقیر، بر صورت مولا خدو انداخت و آن حضرت، غضبناک شد و می‌خواست که او را بکشد، زیرا او دشمن خدا بود اما در آن لحظه دست برداشت و شمشیرش را غلاف کرد. لحظه‌ای قدم زد. آن حضرت که از مخزن غیب است و ولی کامل خداست. لحظه‌ای غضب کرد اما نخواست که تحت تأثیر آن غضب آن شرور ازل و ابد را به درک واصل کند و به بعد به حساب او رسید.

منصوری‌لاریجانی: اینجاست که مولانا می‌فرماید: شیر حقم نیستم شیر هوا/ فعل من بر گفت من باشد گوا

دینانی: این عمل، برای خداست. اخلاص چگونه به انسان دست می‌دهد؟ ممکن است پرسیده شود که چطور به اخلاص دست یابیم؟ اخلاص، هنگامی به دست می‌آید که انسان با خودش صادق باشد و این صدق با خود، ام الفضائل است. انسان اگر به خود راست گفت، اخلاص هم می‌یابد و با دیگر مردم نیز می‌تواند صادق باشد و به هیچ فردی خیانت روا نمی‌دارد و آزارش به موری نخواهد رسید. اخلاص به دنبال این صدق می‌آید.

همه این اعمال، توأم با صدق هستند و شرطشان صداقت است، زیرا اگر صداقت نباشد، در خواستن ما تقلب صورت می‌گیرد. اگر انسان با خودش صادق نباشد، نمی‌تواند خود را بیابد. صدق، شرط ضروری خودشناسی است بسیاری از اشخاص به این جهت که صدق لازم را ندارند، به خودشان هم دروغ می‌گویند، زیرا وقتی به غیر دروغ می‌گوید امید اصلاح انسان هست و یک زمانی متوجه می‌شود که نباید به دیگری دروغ بگوید.

اما مصیب آنجاست که انسان به خود دروغ می‌گوید و امیدی نیست که به غیر نیز راست بگوید و حتماً هم چنین خواهد بود. چنین انسانی به جهت اینکه با خودش صمیمی نیست نمی‌تواند به خودش راست بگوید.

منصوری‌لاریجانی: اخلاص یعنی رهایی انسان که در قفس هوا و هوس، قدرت، شهرت و ثروت گرفتار است.

جان در قفس اندر قفس اندر قفس استی/جان را ز رهایی قفس ها هوس استی

همانطور که حضرت عالی فرمودید، اخلاص را باید از حضرت علی (ع) آموخت. واقعاً آن حضرت کیست؟ آن حضرت در شب‌های قدرت، در محراب عبادت و در خانه خدا خونش جاری شد و این سر لیلة القدر است.

دینانی: آن حضرت در خانه خدا به دنیا آمد و در خانه خدا از این عالم رخت بست.

منبع:فارس

211008