گنجی از آیات در حرم مطهر رضوی

عقیق:اگر بخواهیم دلیل این ماندگاری را جویا شویم باید از حافظان وحی بگوییم؛ یعنی از کاتبان قرآن. بنا به روایات متفاوت درقرن اول هجری، 47 نفر کاتب وحی بوده‌اند. آن‌ها قرآن را بر پوست و برگ درختان، سنگ سفید نرم، چوب‌های پهن درخت خرما، استخوان شانه‌ی گوسفند یا شتر، استخوان دنده‌ی حیوانات و تکه‌های چرم و پوست دباغی شده‌‌ی حیوانات می‌نگاشتند.
پس از رحلت رسول اکرم(ص)، از آن‌جایی‌که بیم تحریف قرآن وجود داشت جمع‌آوری و بازنویسی آن آغاز شد.
در مسیر ماندگارسازی قرآن، حضرت علی(ع) را نخستین تدوین‌گر خط در جهان اسلام دانسته‌اند و در مسیر تکامل این تدوین‌گری‌ها قوانین گوناگونی در زمینه‌های اعراب‌گذاری و... فراهم آمد.
حفظ و نگهداری از قرآن‌هایی که از سالیان دور به جای مانده برای مسلمانان از جایگاه و اهمیت خاصی برخوردار است. حال اگر این قرآن‌ها از برکات به جای مانده‌ی اهل بیت عصمت و طهارت(ع) باشد بر این جایگاه و اهمیت افزوده می‌شود.
و اما غیر از کاتبان، افراد بی شمار دیگری بودند که برای نگهداری از قرآن های کتابت شده، فعالیت های زیادی انجام دادند و از میان آن ها باید به موزه ها و موزه‌داران اشاره کرد که این گنج های آیات را در خود حفاظت می کنند. ساختمان گنجینه‌ی قرآن و نفایس آستان قدس رضوی واقع در صحن کوثر حرم مطهر نیز به دنبال نیل به همین هدف، در 22 بهمن‌ماه سال 1364 در دو طبقه، هر طبقه به مساحت 400 مترمربع فضای نمایشی گشایش یافت. در این گنجینه بیش از 79 جلد قرآن به نمایش گذاشته شده است.
5 قرآن منسوب به دست‌خط مبارک ائمه‌ی طاهرین(ع) از جمله خط مبارک امام علی(ع)، امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، امام سجاد(ع) و امام رضا(ع) که به خط کوفی روی پوست نوشته شده‌اند، از مفاخر این گنجینه‌ی عظیم است. غالب این قرآن ها توسط شاه‌عباس اول صفوی به آستان قدس رضوی اهداء شده‌اند.
قرآن‌ها‌ی این گنجینه به ترتیب تاریخی به نمایش گذاشته شده و با بازدید از آن می‌توان سیرتحوّل خط را مشاهده کرد. در حال حاضر با تحولات صورت‌گرفته در ساختمان گنجینه‌ی قرآن و نفایس، تالار مجزایی برای نمایش این قرآن‌های متبرک و منسوب به دست‌خط ائمه‌ی اطهار(ع) تدارک دیده شده است.
در این مجال کوتاه می خواهیم از میان قرآن های نفیس و ارزشمند موجود در این گنجینه به برخی اشاره کنیم.

قرآن منسوب به دست خط امیر مؤمنان(ع)
یکی از قرآن های نفیس و ماندگار این گنجینه منسوب است به دست خط امام علی (ع)، یار و یاور پیغمبر اسلام(ص). این قرآن شامل سوره های هود تا کهف، یعنی جزءهای 12 تا 16 قرآن کریم بوده و در 68 ورق پوست آهو به خط کوفی 15 سطری کتابت شده است.
در ابتدای این قرآن که توسط شاه‌عباس اول صفوی وقف آستان قدس رضوی شده، وقف‌نامه‌ای به خط مرحوم شیخ بهاءالدین عاملی درج شده است.

قرآن منسوب به دست خط امام حسین(ع)
این اثر نفیس نیز از آیه 72 سوره کهف تا آخر سوره طه را به خط کوفی و روی پوست شامل می شود و هر صفحه از آن در هفت سطر تحریر شده است.
این قرآن در قرن سوم تحریر شده و در ابتدایش چهار صفحه کاغذ حنایی نانویس قرار دارد و وسط صفحه‌ی چهارم نیز مهر تولیت، مرحوم حاج سیف‌الدوله را دارد که صفحه‌ی کاغذ بخارائی بین ورق پوست و صفحات قبل گذاشته شده و متن صفحه‌ی اول قرآن که ورق آن از پوست است تذهیب‌کاری عربی شده است.

قرآن منسوب به دست خط امام هشتم(ع)
قرآن ویژه ای که در این گنجینه نگهداری می شود منسوب به دست خط ولی نعمت ایران و ایرانیان، امام رضا(ع)، است. خط این قرآن کوفی،جنس ورقه‌هایش از پوست آهو بوده و در قطع بیاضی به ابعاد 25* 17/7 سانتی متر است.
این اثر باقیمانده قرآنی شامل قسمت‌هایی از سوره های : نور ، قصص ، عنکبوت ، روم ، لقمان ، سجده ، احزاب ، مؤمنون ، فصلت جاثیه، احقاف ، واقعه ، حدید است.
آغاز آن از آیه 60 سوره ی نور و انتهای آن آیه ی پنجم از سوره ی حدید را است و در پایان هر سوره خطی مستقیم وگره دار به تحریر و زر تا آخر سطر کشیده شده و در فاصله ی هر 10 آیه یک ترنج کوچک به تحریر و زر وزنگار وشنگرف نقش بسته شده است.
 

منبع:قدس

211008