بدترین مردم چه کسی است؟

عقیق: در فرهنگ اسلامی اولویت و تقدم خانواده یک اصل به حساب می آید و روایات فراوانی بر آن دلالت دارند؛ متن زیر برگرفته از کتاب مفاتیح الحیاة اثر آیت الله جوادی آملی در این خصوص مرور می کنیم:

رسول خدا (ص) فرمودند: هر گاه خدا به یکی از شما خیری عطا کرد، ابتدا خود و خانواده اش را از آن بهره مند سازد.(1)
رسول خدا (ص) فرمودند: از خانواده آغاز کنید و هر کسی که نزدیک تر است مقدم بدارید.(2)
امام سجاد (ع) می فرمایند: اینکه وارد بازار شوم و پولی داشته باشم که برای خانواده ام گوشتی بخرم که بدان نیاز دارند، نزد من از آزادسازی برده ای محبوب تر است.(3)
رسول خدا(ص) به امیرمومنان (ع) فرمودند: خدمت به خانواده کفاره گناهان بزرگ، موجب فرونشاندن خشم الهی، مهریه حوریان بهشتی و موجب فزونی حسنات و درجات است. ای علی (ع)! به خانواده خدمت نمی کند مگر صدّیق یا شهید یا مردی که خدا برایش خیر دنیا و آخرت را خواسته است. (4)
از رسول خدا (ص) روایت شده که نزدیک ترین شما به جایگاه من در قیامت، نیکوترین شما از جهت اخلاق و سودمندترین شما نسبت به خانواده اش است.(5)
نیکی به خانواده افزون بر پاداش اخروی در دنیا نیز آثار خوبی دارد. رسول خدا (ص) فرمودند: هنگام ورود به خانه سلام کن، خدا برکتت را افزون می کند. (6)
امام سجاد (ع) درباره اهمیت نیکی به خانواده فرمودند: پسندیده ترین شما نزد خدا بهره دهنده ترین شما بر خانواده است. (7)
امام صادق (ع) نیز فرمودند: هر کس نسبت به خانواده اش نیکوکار باشد خدا بر عمرش می افزاید؛ (8) امام کاظم (ع) فرمودند: هر کس با برادران و خانواده اش نیکوکار باشد، عمرش طولانی می شود. (9)
 

پاداش اندوه برای خانواده
امام علی (ع) می فرماید: روزی بر رسول خدا (ص) وارد شدم و فرمودند: ای علی! چگونه صبح کرده ای؟ گفتم: در حالی که در دستانم چیزی جز آب نیست و من برای حسن و حسین علیهماالسلام ناراحتم. فرمودند: ای علی! اندوه برای خانواده حجابی در برابر آتش است.(10)
 

رسول خدا (ص) فرمودند: از رحمت خدا دور است، از رحمت خدا دور است کسی که خانواده خود را تباه کند(11)؛ همچنین آن حضرت (ص) از اینکه کسی خودش سیر باشد و خانواده اش را گرسنه نگه دارد، نهی می کرد و فرمود: برای هلاکت یک مرد همین بس که خانواده خود را تباه کند.(12)
 

کیفر بداخلاقی با خانواده
هنگامی که پیامبر (ص) و مردم (از خاکسپاری سعد بن معاذ) بازگشتند، پرسیدند: ای رسول خدا! با سعد کاری کردی که با هیچ کس دیگر نکرده ای؛ جنازه اش را بدون ردا و کفش مشایعت کردی؟ فرمودند: فرشتگان بدون کفش و ردا در تشییع او حاضر شدند و من به آنان تاسّی جستم. گفتند: یک بار سمت راست تابوت و بار دیگر سمت چپ آن را گرفتی! فرمود: دستم در دست جبرئیل بود و هر جا را که او می گرفت می گرفتم. گفتند: به غسل او فرمان دادی و خودت بر جنازه اش نمازگزاردی و خودت به خاکش سپردی؛ آن گاه فرمودی همانا عذاب قبری بر سعد اصابت کرد؟ فرمودند: آری رفتار او با خانواده اش تند بود.(13)
در مذمت سختگیری بر خانواده از رسول خدا (ص) روایت شده است که فرمودند: بدترین مردم مرد سختگیر بر خانواده است. (14) شخصی پرسید: ای رسول خدا (ص)! مراد از سختگیری بر خانواده چیست؟ فرمود: مرد هر گاه وارد خانه شد همسرش بترسد و فرزندش بهراسد و بگریزد و هر گاه از خانه بیرون رفت همسرش بخندد.(15)