نخستین فرهنگ‌نامۀموضوعی قرآن کریم

عقیق: دبیرکل بنیاد قرآن کریم از اتمام کار نگارش راهنمای تألیف «نخستین فرهنگ‌نامه‌ی موضوعی قرآن کریم» با رویکرد «سبک زندگی قرآنی» خبر داد.

حجت الاسلام والمسلمین سید مهدی حسین زاده ضمن اعلام این خبر گفت: امسال را سال خوبی برای بنیاد قرآن می‌دانیم؛ چراکه به فضل الهی و عنایت و برکت این کتاب آسمانی، کار ارزشمند نگارش راهنمای تألیف «نخستین فرهنگ‌نامه‌ی موضوعی قرآن کریم» با رویکرد «سبک زندگی قرآنی» به اتمام رسیده و عملاً زمینه برای آغاز تألیف این فرهنگ‌نامه‌ی گران سنگ با ویژگی‌های بعضاً منحصر به فرد از ابتدای سال جدید فراهم گردیده است.

وی با اشاره به اهداف متعالی بنیاد قرآن در تألیف این اثر تحول آفرین افزود: بی شک قرآن کریم، کتاب زندگی آفرین و سعادت بخش برای حل مشکلات و موانع تکامل بشر دردمند و سرگشته‌ی امروزی است؛ خصوصاً برای مردم عزیز میهن اسلامیمان که به برکت حاکمیت نظام اسلامی، عاشق تفقه و تفکر در آیات نورانی قرآن کریم هستند و می‌خواهند سبک زندگی خود را منطبق با آموزه‌های ملهم از معارف غنی قرآن کریم بنا نهاده، همگام با مفاهیم ژرف این کتاب نورانی حرکت کرده و خود و فرزندانشان در سایه سار دستورات امیدبخش وتعالیم کرامت زای معجزه‌ی پیامبر رأفت و رحمت(ص) و ائمه‌ی معصومین(ع) به نیک نامی و عافیت عمر بگذرانند و لذا این فرهنگ‌نامه می‌تواند همچون کلیدی راهگشا به آنان در این مسیر صعب و سخت، کمک و یاری رساند.

دبیر کل بنیاد قرآن تصریح کرد: البته بحمدالله و المنه، طی سه دهه‌ی گذشته، فرهنگ‌نامه‌ها و معجم‌های قرآنی بسیاری در کشور عزیز ما به رشته‌ی تحریر در آمده که قابل ستایش است، اما از آنجایی که اکثر مخاطبان این کتب، اهل فن و تحقیق و دانش پژوهان حوزوی و دانشگاهی بوده و بیشتر قابلیت استفاده برای گروه‌ها و اقشار خاص داشته و دارد، لذا بسیاری از این منابع متأسفانه در قفسه‌ی کتابخانه‌های کشور محبوس و مهجور مانده اند؛ لذا تلاش ما و همکاران در نگارش این فرهنگ‌نامه قرآنی برآن است تا علاوه بر بهره مندی از اصول علمی یک فرهنگ‌نامه تخصصی، عموم مردم در گروه‌های سنی مختلف اعم از زن و مرد، پیر و جوان و حتی نوجوانان بتوانند از آموزه‌های آن در تغییر رویکرد معیشت خود منطبق با «سبک زندگی قرآنی» بهره‌ی وافی و کافی برده و ناظر به فرهنگ عمومی کشور باشد.

حجت الاسلام حسین زاده خاستگاه اصلی شکل گیری این کتاب گران سنگ را، برآورده سازی یکی از منویات و آرزوهای مقام معظم رهبری دانست و افزود: بنیاد قرآن در تأسی از فرمایشات راهگشای مقام معظم رهبری مبنی بر آرزوی عینیت یافتن مواهب حیات بخش قرآن در زندگی روزمره‌ی مردم در این راه گام نهاده و وجه همت آن برآن است چنان ثمین و وزین به موضوعات قرآنی مورد بحث پرداخته شود که هر شخصی بخواهد مقاله ای بنگارد، سخنی بگوید، منبری برود و یا تحقیقی کند، بتواند از این فرهنگ‌نامه‌ی قرآنی به اندازه‌ی وسع دانش و نیاز خود بهره گیرد؛ مضافاً این که در تشریح جوانب تأویلی و تفسیری، سعی داریم علاوه بر سرلوحه قراردادن کلام نورانی ائمۀ معصومین(ع)، از نکات سودمند و مرتبط، جملات زیبا و نغز، اشعار حکیمانه و آموزنده در کنار نثر زیبا و روان بهره برده و برآنیم انشاءالله در گام‌های بعدی، در وادی انتشار گسترده‌ی «نسخه‌ی دیجیتالی تحت وب» آن و حتی ترجمه‌ی این اثر به یکی دو زبان زنده و پر استفاده‌ی جهان اسلام نیز قدم بگذاریم.

دبیر کل بنیاد قرآن در تشریح چگونگی تهیه و نگارش نسخه‌ی اولیه‌ی راهنمای تألیف این اثر ماندگار افزود: ابتدا پس از اتمام مطالعات طرح توجیه فنی و تخصصی و نگارش «شیوه نامه‌ی داخلی»، واژگان قرآنی را استخراج و پس از پایش و پردازش موضوعات، آنها را بر اساس حروف الفبا مرتب نموده و ذیل بیش از ۴۰۰ سرفصل و موضوع طبقه بندی کردیم و از آنجایی که واژه‌ی «بنیاد قرآن» به حروف ابجد، عدد ۴۱۸ می‌شود، لذا همین عدد را به فال نیک گرفته و بر همین اساس، ۴۱۸ مدخل قرآنی را مبنا و محور کانونی کار عظیم خود قرار دادیم.
این پژوهشگر قرآنی با اشاره به نوع نگارش و زمان آغاز تألیف این فرهنگ‌نامه تصریح کرد: انشاءالله از ابتدای سال آینده، محققان قرآن پژوه کار نگارش این میراث ماندگار را براساس حروف الفبا و مستند به ۴۱۸ مدخل قرآنی استخراج شده و نیز منطبق با «نقشه‌ی راه» و دستورالعمل نگارشی که توسط «بنیاد قرآن» تهیه شده، آغاز خواهند کرد و هر نویسنده یک موضوع را مورد بررسی و کنکاش قرار داده و به رشته‌ی تحریر در خواهد آورد.

حجت الاسلام حسین زاده ضمن توضیح روند کار افزود: هم اکنون دو موضوع مهم فراروی ماست: اول این که به سرعت، کار ارتباط فراگیر با قرآن پژوهان کشور اعم از اساتید مجرب حوزه و دانشگاه و نیز طلاب و دانشجویان علاقمندی که طی سال‌های گذشته برای فعالیت در این ساحت قدسی شناسایی شده اند، را به پایان رسانیده و دوم این که به بانک اطلاعاتی قرآن پژوهان خود در شهرهای قم و تهران پسنده نکرده و طی اعلام یک «فراخوان عمومی»، بستر و فرصت مشارکت گسترده‌ی سایر شیفتگان خدمت به این کلام آسمانی را در اقصی نقاط کشور و حتی برای پژوهشگران مقیم خارج از کشور فراهم نموده و آنان را در این کار خیر سهیم گردانیم و لذا از این موقعیت مغتنم بهره برده، همین جا از همه‌ی عزیزان علاقمند به هرگونه همکاری در تحقق این هدف والا خصوصاً خیرین نیکوخصال، استمداد می‌جوییم.

وی ضمن تقدیر و تشکر از تلاشگران گذشته و حال این اقدام خداپسندانه و جاودانه افزود: قدر یقین همواره افراد زیادی در طرح‌های بزرگ قرآنی کشور سهیم و دخیل اند، اما در این طرح عظیم قرآنی، دو تن فعالان خدوم و ساعی در گذشته و حال، شایسته‌ی تقدیرند، یکی «دکتر اصغر ورزی» که در حوزه‌ی نگارش راهنمای تدوین فرهنگ‌نامه خیلی تلاش و مجاهدت نمودند و سپس «حجت الاسلام والمسلمین حسن ناصری پور» که تاکنون اقدامات عملی و حمایتی بسیاری برای تحقق این آرزوی دیرینه‌ی قرآن دوستان نیک اندیش انجام داده و همچنان در خدمتگزاری به این طرح نورانی فعالیت دارند.

این فعال علوم قرآنی با توجه به امکان نقش آفرینی انجمن‌های علمی کشور در این طرح نورانی خاطر نشان کرد: انجمن‌ها و نهادهای علمی فعال در کشور نیز می‌توانند در این کار خداپسندانه مشارکت مطلوبی داشته باشند؛ به عنوان نمونه «انجمن مطالعات خانواده در ایران» که عنوان «قائم مقامی مرکز جهانی مطالعات خانواده» را نیز بر عهده دارد و مایه‌ی مباهات و فخر جامعه‌ی مطالعاتی و پژوهشی کشور به شمار می‌رود و مضافاً سابقه‌ی همکاری‌ها و فعالیت های دانش‌پژوهی مشترکی نیز با این بنیاد داشته و دارد، می‌تواند در آن دسته از مداخل قرآنی مرتبط با مباحث مرتبطی همچون «خانواده و سبک زندگی»، «ازدواج و تربیت نسل»، «جایگاه زن و منزلت مادر»، «حجاب و عفاف» و ... ورود پیدا نموده و با هم‌افزایی تلاش بانوان پژوهشگر ایرانی و حتی غیر ایرانی از کشورهای اسلامی، نقش بسزایی در این کار ارزشمند ایفا کند.

وی در پایان سخنانش ضمن تکریم خیرین قرآن دوست گفت: همینجا برخود لازم می‌دانم ضمن تشکر از همه‌ی عزیزانی که طی سالهای گذشته برای به ثمر رسیدن گام‌های اولیه‌ی این طرح بزرگ قرآنی زحمات وافری کشیدند، از باب «تکریم مخلوق و سپاس خالق»، از نیت نیک و احسان‌های خیر بزرگوار «باباخانی» نیز به خاطر حمایت‌های مالی ارزشمندشان قدردانی کرده، بی شک، اجر زحمات و حسنات ایشان و سایر محسنین قرآن دوستی که تمایل به پیوستن به این جرگه‌ی مقدس را دارند، نزد خداوند منان محفوظ و مأجور خواهد بود.

یادآور می‌شود «بنیاد قرآن» نخستین نهاد قرآنی کشور است که در سال ۱۳۵۹ به همت قرآن پژوهان کشور اعم از اساتید حوزه و دانشگاه تأسیس شده و نزدیک به چهار دهه در حوزه‌های مختلف پژوهشی، آموزشی ، انتشاراتی و تبلیغاتی در حال فعالیت است. این مرکز باسابقه و علمی و پژوهشی و قرآنی کشور، خود مبدع و محرک بسیاری از تشکل‌ها و برنامه‌های قرآنی در داخل و خارج از کشور بوده، بسیاری از صاحبنظران شاخص و چهره‌های ماندگار علم و دانش کشور از حوزه‌ی و دانشگاه، عضو هیئت علمی این بنیاد هستند و یا با دقت و امعان نظر خاصی، فعالیت‌های قرآن پژوهی این «نهاد خدمت و نماد قدمت در ساحت قدسی قرآن کریم» را دنبال می‌کنند.