عقیق: آیت‌الله ‌العظمی جوادی آملی در تفسیر آیات 35 تا 40 سوره مبارکه یاسین بیان کرد: شب آیه خداست، روز آیه خداست؛ چرا که در جریان نظم الهی قرار دارند و با نظم الهی اداره می‌شوند اما شب آیه تاریک است و روز آیه روشن است.

نظم حکیمانه در عالم اشاره به مبدأ حکیم دارد/ مبدأ حکیم شریک ندارد

وی ادامه داد: اما در خصوص آیه 37 سوره یاسین «وَآیَةٌ لَهُمُ اللَّیْلُ نَسْلَخُ مِنْهُ النَّهَارَ فَإِذَا هُمْ مُظْلِمُونَ» که خداوند برای مشرکان برهان اقامه می‌کند اشاره به نظم عالم دارد که این نظم اشاره به دو مطلب برای آنها دارد، مطلب اول لزوم وجود ناظم و مطلب دوم نیز وحدت این ناظم است. نظم حکیمانه اشاره به مبدأ حکیم دارد و استمرار این نظم حکیمانه اشاره به این دارد که آن مبدأ حکیم شریک ندارد، چون اگر شریک می‌داشت هر کدام یک اراده‌ای داشتند و دیگر نمی‌شد که دو ذات یک کار و یک نظم واحد را انجام دهند؛ چرا زمانی که دو ذات هستند، دو علم است، دو فعل است و دو اراده در عالم وجود خواهد داشت.

آیت‌الله جوادی آملی بیان کرد: این چنین نیست که یک واقعیتی، نفس الامری در عالم باشد و خداوند تبارک و تعالی بر اساس آن واقعیت و نفس الامر کار کنند. اگر چه این سخن در مورد پیامبران صحیح است اما در مورد خداوند چون فعلش واقع و نفس الامر است این گونه نمی‌توان گفت که واقعیتی باشد و خداوند طبق آن واقعیت عمل کند.

اقامه برهان برای شبهه‌پراکنان در مورد توحید

این مفسر قرآن تصریح کرد: بنابراین برابر با آیه 22 سوره انبیاء «لَوْ کَانَ فِیهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتَا» این شبهه که برخی‌ها بگویند و چون هر دو عالم بما هو الواقع‌اند هر دو بر اساس همان عمل کنند، صحیح نیست؛ چرا که واقعیتی غیر از خدا نیست و اگر دو خدا هستند و صفات این‌ها عین ذات آنها پس دو علم وجود دارد و حتما در صورت تعدد الهه تعدد اراده، تعدد فعل و تعدد واقعیت خواهد بود.

وی ادامه داد: حتی اگر گفته شود که دو خدا باشد ولی هر دو بر اساس اصلح الامور حرکت کنند نیز درست نخواهد بود؛ چرا که ما اصلح الامور در اینجا نداریم، اگر دو خدا هست دو ذات هست دو علم است ما صراط مستقیم نداریم. هر کدام می‌گویند باید صراط مستقیم بر اساس علم من باشد و دیگری می‌گوید بر اساس علم من باید باشد و اصلح الامور نیز باید همین گونه باشد. هر دو اگر خدا باشند باید صبوح و قدوس باشند و از خطا، اشتباه، هوا و هوس به دور باشند پس علم آنها نیز باید عین صراط مستقیم باشد و اصلح الاموری هم وجود نخواهد داشت چون که علم هر کدام از این دو خدا باید عین اصلح الامور و راه مستقیم باشد.

این مرجع تقلید بیان کرد: این آیات اشاره به نظم ریاضی دارد و یک محقق و پژوهشگر ریاضی می‌تواند بر اساس این نظم وضع ده هزار سال قبل و وضع ده هزار سال بعد اگر این نظم و وضع همین طور باشد را روشن کند. نظم ریاضی را ذات اقدس اله فرمود وجود دارد و به بهترین نحو خلق شده است.

تشریح تفاسیر مختلف در مورد چگونگی استخراج شب از روز

آیت‌الله جوادی آملی تاکید کرد: در مورد تفسیر آیه37 سوره یاسین «وَآیَةٌ لَهُمُ اللَّیْلُ نَسْلَخُ مِنْهُ النَّهَارَ فَإِذَا هُمْ مُظْلِمُونَ» در انسلاخ و بیرون آمدن یا استخراج شب از روز چندین تفسیر وجود دارد. برخی می‌گویند شب به منزله پوست است، جلد است و لباس است و روز به منزله پیکر و بدن است و ما این بدن را از خیمه شب در می‌آوریم و معلوم می‌شود که پوسته تاریک است و یا اینکه روز به منزله لباس است به منزله خیمه است و ما این لباس را از بدن شب در می‌آوریم.

بیان نحوه استخراج شب از روز از نظر علامه طباطبایی

وی ادامه داد: تفسیر دیگر که علامه طباطبایی نیز آن را بیان کرده است این است که روز در درون شب است و ما از درون شب این روز را بیرون می‌کشیم. برخی دیگر معتقدند اصل ظلمت است، تاریکی است، فقر است و ما رگه‌ی نوری روی آن گذاشتیم و این جام را که برداریم درون آنها روشن می‌شود. بنابراین قشری از روشنایی روی این را گرفته است و زمانی که جامه را بکنیم و جامه را برداریم روشنایی حاصل می‌شود. فخر رازی نیز معتقد است که شب مادر روز است و ما روز را از باطن شب در می‌آوریم.