۴ رکن اصلی برای دستیابی به مکارم اخلاق

عقیق: حجت‌الاسلام حسن معلمی عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع)با اشاره به میلاد نبی اکرم (ص)‌ و ویژگی اسوه اخلاق بودن ایشان در اخلاق به بیان معارفی از دعای مکارم الاخلاق پرداخت و گفت: حضرت رسول (ص(می‌فرماید: انی بعثت لأتمم مکارم الاخلاق؛ من مبعوث شدم تا اخلاق کریمه را به کمال برسانم.

وی عنوان کرد: با توجه به این جنبه بزرگ بعثت پیامبر (ص) در آیات و روایات، مسائل فراوانی در باب اخلاق داریم یکی از دعاهایی که از امام سجاد (ع) وجود دارد دعای بیستم صحیفه سجادیه است که به دعای مکارم الاخلاق معروف است. امام سجاد در این دعا به بیان ویژگی‌های اخلاقی، لوازم و ملزومات اخلاق اشاره فرموده‌‌اند.

عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) اظهار داشت: چهار جمله کلیدی در ابتدای دعا آمده است: «وَ بَلِّغْ بِإِیمَانِی أَکْمَلَ الْإِیمَانِ، وَ اجْعَلْ یَقِینِی أَفْضَلَ الْیَقِینِ، وَ انْتَهِ بِنِیَّتِی إِلَى أَحْسَنِ النِّیَّاتِ ، وَ بِعَمَلِی إِلَى أَحْسَنِ الْاَعْمَالِ»؛ امام سجاد (ع) در واقع مسئله ایمان، یقین، نیت و عمل صالح را  از جمله مباجث مهم می‌داند.

وی  تصریح کرد: حضرت در ابتدای این دعا، چهار نکته در حد کمال از خداوند می‌خواهند؛ یکی ایمان؛ «وَ بَلِّغْ بِإِیمَانِی أَکْمَلَ الْإِیمَانِ» با وجود اینکه ایمان، لازمه سیر و سلوک اخلاقی است اما باید آن را در حد کمالش دنبال کرد همچنین یکی از قدم‌های بزرگ سیر و سلوک، معرفت است اعم از معرفت به نفس، معرفت‌ به خدا، معرفت نسبت به جامعه، معرفت به صفات رذیله و حمیده، بنابراین امام سجاد(ع) بالاترین معرفت را از خداوند متعال در تمامی مسائل می‌خواهد.

دبیر عالی مجمع حکمت اسلامی یادآور شد: علاوه بر مسئله معرفت، نیت ما نیز باید نیتی تام و خالص باشد و در جهتی حرکت کنیم که روز به روز کارهای بیشتری را برای رضای الهی انجام دهیم و کم‌کم غیر خدا را از نیت‌هایمان حذف کنیم.

وی همچنین فراز ابتدایی دعای مکارم‌الاخلاق را چهار رکن مهم و بزرگ این دعا ذکر می‌کند و می‌گوید: کسی که می‌خواهد در راستای سیر و سلوک گام بردارد باید ایمان خود را نسبت به خدا و معاد، روز به‌روز زیاد کند یعنی باور قلبی خود را بالا ببرد به طوری که حضرت علی (ع) در خطبه متقین می‌فرماید: مؤمن و متقی به جایی می‌رسد که گویی در حال حاضر، بهشت و جهنم را می‌بیند.

معلمی با اشاره به جایگاه نیت در دعاها عنوان کرد: بسیاری از افراد ایمان و معرفت دارند اما باز هم صد درصد کارهایشان برای خدا نیست و جهت کارهایشان صددرصد خدایی نیست.  از این رو امام سجاد (ع) می‌فرماید: «إن یکونوا بأحسن نیات» و شاید هم در بسیاری از مواقع ما کار خوب انجام دهیم اما باز هم بهترین کارها را انجام نداده‌ایم. چرا که بین دو کار خوب،  خوبتر  هم وجود دارد و انسان باید به درجه‌ای برسد که کارهای نیک‌تر را انجام دهد، بهترین رفتارها را داشته باشد و این موارد ارکان ایمان را تشکیل می‌دهد.

عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) تصریح کرد: اگر انسان به جایی رسید که بالاترین یقین، بالاترین نیت‌ها، بهترین کارها را انجام دهد، کم‌کم حسد، کبر، غرور، عجب و تمام رذایل اخلاقی در وجود او از بین رفته و به جای آنها صفات نیکوی اخلاقی جایگزین خواهد شد و به لحاظ اخلاقی انسان به جایگاهی خواهد رسید که متخلّق به فضائل اخلاقی و همان چیزی که پیامبر اکرم (ص(برای آن مبعوث شده است می‌رسد.

وی گفت: بر اساس فرمایش امام خمینی(ره) انبیا برای انسان‌سازی آمدند تا به آنچه که خدا ما را برای آن خلق کرده است هدایت کنند که همان قرب الهی و مقام خلیفه‌الهی، نفس مطمئنه و نفس راضیه است.

منبع:فارس

211008