آثار اقامه عزای حضرت زهرا(س) در حفظ وحدت امت اسلام

عقیق: برگزاری مراسم فاطمیه و عزاداری در سوگ شهادت حضرت زهرا(س) یک ضرورت بوده و وظیفه‌ای است که بر عهده ما، شیعیان، قرار دارد. برپایی مجالس عزا در رثای بانوی مکرم اسلام نه تنها موجب برقراری ارتباط ویژه با آن حضرت و عرض ارادت و ادب به محضر نبی مکرم اسلام (ص) و ائمه اطهار علیهم السلام می‌شود، بلکه زمینه‌ای است برای آشنایی بیشتر با سیره و سبک زندگی الگوی زنان و مردان بهشتی. در این میان، در ایام عزا و سوگ فاطمیه پرسش و ابهامی برای عده‌ای به وجود می‌آید مبنی بر اینکه چه کنیم ضمن برگزاری مراسم عزا و بیان حقایق درباره آن واقعه جان‌گداز، وحدت میان ما شیعیان و اهل سنت محفوظ مانده و به آن آسیب و خدشه‌ای وارد نشود.

در گفت‌وگویی که با حجت‌الاسلام محمود ریاضت، خطیب و کارشناس دینی انجام دادیم به بررسی پاسخ این نوع ابهامات پرداختیم. طبق گفته این پژوهشگر اسلامی، ما به عنوان شیعیان و پیروان حضرت زهرا (س) و امام علی (ع) اجازه نداریم که ولایت را به عنوان دلیل و زمینه ایجاد تفرقه و از هم پاشیدگی امت اسلامی بیان و مطرح کنیم. چراکه اساس ولایت بر مبنای وحدت گذاشته شده است.

عزاداری فاطمیه و حفظ وحدت

برپایی مراسم عزاداری در ایام فاطمیه چگونه باید باشد تا ضمن بیان حقایق و اندرزهای آن ماجرای جان‌سوز، مسئله وحدت بین مسلمانان محفوظ بماند و به ویژه برادران شیعه و اهل سنت اتحاد خود را حفظ کنند؟

برای برپایی مراسم عزا در سوگ حضرت فاطمه زهرا(س) بهترین راهکار این است که به سیره و منش ائمه اطهار علیهم السلام مراجعه کنیم و ببینیم آن بزرگان چطور در رثا و عزای مادر بزرگوار خود رفتار می‌کردند و یا آموزه‌ها و معارف آن واقعه را مطرح می‌کردند.

در این مورد حدیثی از امام جعفر صادق (ع) عنوان شده مبنی بر اینکه فرموده‌اند: «یکی از نخستین آموزه‌هایی که ما، اهل بیت به فرزندان خود آموزش می‌دهیم، خطبه فدکیه مربوط به مادرمان، حضرت زهرا(س) است.» این حدیث شریف راهکاریی برای مراسم عزای ما دارد. می‌توانیم در ایام فاطمیه و مراسم سوگواری این روزها، خطبه فدکیه را مطرح کرده و آن را به مردم و مخاطبان خود آموزش بدهیم. این همان سیره‌ای است که دقیق و درست از امام صادق (ع) به دست ما رسیده است.

تقیه و تبری با تحلیل خطبه فدکیه

چگونه با بیان خطبه فدکیه، تبری اعلام می‌شود و در عین حال تقیه هم صورت می‌گیرد؟

خطبه فدکیه راهکاریی است که هم تقیه کرده‌ایم و عامل ایجادکننده ضعف در وحدت را عنوان نکرده‌ایم و هم اعلام تبری را که وظیفه ماست، انجام داده‌ایم. وقتی خطبه فدکیه به نقل از حضرت فاطمه زهرا (س) را به درستی بررسی کنید، متوجه می‌شوید که آن بانوی بزرگوار به هیچ انسانی اهانت و جسارتی نکرده‌اند. این موضوع عاملی است که وحدت و اتحاد ما مسلمانان را زیر سؤال نمی‌برد.

جالب این است که اصولاً گفتمان و بیانات حضرت زهرا (س) در این خطبه زمینه‌ای برای ایجاد اتحاد در عالم مسلمین است. چراکه مباحث و موارد مربوط به اصول عبادت، اعتقادات، آموزه‌های اخلاقی و سیاسی به درستی و با ظرافت مطرح شده است.

آن طور که امام علی (ع) فرموده‌اند شیعیان کَیِّس و زیرک هستند. به این صورت که تبری را در عین تقیه صورت می‌دهند. چراکه تبری به مفهوم اظهار دوری جستن از دشمنان خدای متعال و اولیای الهی علیهم السلام، با تقیه تعارض ندارد. چون تقیه هم در این شرایط باعث حفظ وحدت شده و اتحاد جامعه اسلامی به خطر نمی‌اندازد.

در این شرایط رویکرد اهل بیت علیهم السلام نسبت به تقیه چیست؟

جواب این سؤال را هم خوب است از میان احادیث و روایت‌های دینی مستند و معتبر پیدا کنیم. امام جعفر صادق (ع) در این مورد فرموده‌اند: «تقیه کردن، دین من و دین آبا و اجداد من است.» در عین حال در خطبه فدکیه می‌خوانیم که حضرت فاطمه زهرا (س) فرموده‌اند که: «تبعیت و پیروی از ما باید موجب پرهیز و خودداری از تفرقه شده و عامل ایجاد اتحاد باشد.»

دقت کنید که حتی حضرت زهرا (س) در آن اوضاع حساس و در مواجه شدن با افرادی که حق را غصب کرده بودند، باز هم ولایت را دلیلی برای ایجاد اتحاد معرفی می‌کنند که هر کسی در هر شرایطی و در هر موقعیت و برهه‌ای از تاریخ باشد با تمسک و چنگ زدن به این ریسمان الهی زمینه وحدت میان خود و برداران دینی خود را فراهم می‌کند. با این تعبیر ما به عنوان شیعیان و پیروان حضرت زهرا (س) و امام علی (ع) اجازه نداریم که ولایت را به عنوان دلیل و زمینه ایجاد تفرقه و از هم پاشیدگی امت اسلامی بیان و مطرح کنیم. چراکه اساس ولایت بر مبنای وحدت گذاشته شده است.

سیره مقام معظم رهبری در اقامه عزای فاطمیه

چنین رویکردی را در مراسمی که مقام معظم رهبری اقامه عزا می‌کنند نیز می‌توان مشاهده کرد.

همین طور است. وقتی به مراسم و مجالسی که مقام معظم رهبری در ایام فاطمیه اقامه عزا می‌کنند توجه کنیم، متوجه می‌شویم که در همه این سال‌ها در هیچ موردی وحدت جامعه اسلامی خدشه‌دار نشده و آسیبی به این اتحاد وارد نشده است. در عین حال که در این مراسم موضوع تبری که از امور واجب در فروع دین است اجرا می‌شود، اقامه عزا در رثای حضرت زهرا (س) هم به درستی صورت می‌گیرد.

منبع:تسنیم