عقیق: مهدی احمدی: چندی پیش رئیس دولت اصلاحات در سخنانی جنجالی در جمع زنان گفت: وقتی خداوند می‌گوید: «لَا إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ»، یعنی در دین خدا که اصل است، زور و اجبار وجود ندارد؛ پس چرا باید در فرع آن زور و تحکم باشد؟ اینها روش‌های عقب افتاده، ضد زن و ضد مرد را می‌خواهند به نام اسلام پیاده کنند. اسلامی که ما می‌خواهیم باید به نیاز‌های امروز ما پاسخ بگوید.
وی همچنین انسان عفیف را متمایز از انسان باحجاب دانست و گفت: ما از جامعه عفیف حمایت می‌کنیم، اما به آن معنا نیست که عفت را با حجاب یکی بدانیم و آن را به زور به جامعه تحمیل کنیم.
همچنین زهرا رهنورد، همسر میرحسین موسوی از سران فتنه دیروز گفته است: نحوه پوشش و سبک پوشش نه جزء ۵ اصلِ اصول دین است و نه در زمره ۸ فرعِ فروع دین.
سخنان خاتمی موجب شد تا اهل علم و همچنین معلمان و مفسران قرآن به این تفسیر غلط از آیات الهی اعتراض کنند، اما لازم بود تا برای آشنایی با تفسیر آیه شریفه «لَا إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ» دقایقی با شهریار پرهیزکار حافظ کل و استاد قرآن کریم به گفت‌وگو بنشینیم و سخنان او را هم بشنویم.
اگر حرف اینها درست بود باید آیه شکل دیگری داشت
آیا معنی «لَا إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ» این است که انسان مجاز به انجام هر کاری که می‌خواهد هست؟
این نوع تفسیر قرآن کریم، غلط و گناه بزرگی است. خداوند در قرآن کریم بارها مؤمنان را به اطاعت از خدا و رسول (ص) امر کرده است. اگر قرار بود حرف این افراد را قبول کنیم باید در آیه نوشته می‌شد «لا کراه فی احکام الدین». در حالی که در اجرای احکام کاملاً اجبار وجود دارد و آیه فوق برای پذیرش دین آمده است.
جواب خاتمی بارها در قرآن آمده است
جواب خاتمی کاملاً شفاف در قرآن کریم آمده است. به عنوان مثال خداوند در آیه ۳۶ سوره مبارکه احزاب می‌فرماید: «وَمَا کَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَی اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَنْ یَکُونَ لَهُمُ الْخِیَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ ۗ وَمَنْ یَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُبِینًا» و هیچ مرد و زن مؤمنی را در کاری که خدا و رسول حکم کنند، اراده و اختیاری نیست (که رأی خلافی اظهار کنند) و هرکس نافرمانی خدا و رسول او کند، دانسته به گمراهی سختی افتاده است.
طبق دستور قرآن در اجرای احکام الهی اتفاقاً اکراه وجود دارد و هیچ زن و مرد مؤمن و مؤمنه‌ای حق و اختیار ندارد که خلاف احکام دین که خدا و پیامبر (ص) فرموده‌اند، حرفی بزند. حال چگونه می‌شود یک فردی که لباس روحانیت بر تن دارد بیاید و چنین نسبتی به آیه «لَا إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ» بدهد؟
با نگاهی به این آیه شریفه می‌بینیم که خداوند صریح و شفاف می‌فرماید: در اجرای امر خدا و رسولش هیچ زن و مردی اختیار ندارد و باید آن را اجرا کند. حال حجاب هم یک امر الهی است که خود خداوند دستور آن را داده است. طبق این آیه در اجرای احکام الهی اتفاقاً اکراه وجود دارد و هیچ زن و مرد مؤمن و مؤمنه‌ای حق و اختیار ندارد که خلاف احکام دین که خدا و پیامبر (ص) فرموده‌اند، حرفی بزند. حال چگونه می‌شود یک فردی که لباس روحانیت بر تن دارد، بیاید و چنین نسبتی به آیه «لَا إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ» بدهد؟
کسی که در برابر قانون خدا قانونی بیاورد، باید در ایمانش اشکال دارد
درباره این آیه نکات زیادی وجود دارد. خداوند خطابش به مرد و زن مؤمن و مؤمنه است: «مَا کَانَ لِمُؤْمِنٍ وَ لَا مُؤْمِنَةٍ» پس کسی که در برابر قانون خدا و سنّت پیامبر، قانونی بیاورد، باید در ایمان خود شک کند.
در تفسیر نور آمده است: خدا و رسول بر امور مردم ولایت کامل دارند «قَضَی اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا»، اجتهاد در برابر نصّ ممنوع است «مَا کَانَ لَهُمُ الْخِیَرَةُ»
آیه «لَا إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ» برای پذیرش دین است، یعنی کسی را که مسلمان نیست و پیرو دین دیگری است، نباید با زور مسلمان کرد و اجبار کرد که باید مسلمان شوی. در عین حال طبق گفته قرآن «مؤمن و مؤمنه» یعنی زن و مرد مسلمان موظف هستند که دستورات خدا و پیامبر (ص) را اجرا کنند و اتفاقاً در اجرای آن اکراه و اجبار هم وجود دارد.
آیات دیگری هم هستند که موضوع جبر دستورات دینی برای مسلمانان را ثابت کند.
بله، خداوند در چند آیه دیگر هم به وضوح به این موضوع اشاره کرده است. مثلا در آیه ۷ سوره مبارکه حشر می‌فرماید: «وَمَا آتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا ۚوَاتَّقُوا اللَّهَ ۖ إِنَّ اللَّهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ، و شما آنچه رسول خدا دستور دهد (و منع یا عطا کند) بگیرید و هر چه نهی کند، واگذارید و از خدا بترسید که عِقاب خدا بسیار سخت است.»
اطاعت بی‌چون و چرا از پیامبر، نمودی از تقواست
درباره این آیه در تفسیر نور نکات خوبی آمده است: ۱. اطاعت از فرامین پیامبر واجب است، زیرا پیامبر معصوم است، وگرنه به طور مطلق و بی‌چون و چرا دستوراتش واجب‌الاطاعه نبود. «مَا آتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ...» ۲. در انجام فرمان پیامبر، سرعت به خرج دهیم. «فَخُذُوهُ... فَانْتَهُوا» ۳. اطاعت بی‌چون و چرا از پیامبر، نمودی از تقواست. «مَا آتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ... وَاتَّقُوا اللَّه»
اطاعت از فرامین پیامبر واجب است، زیرا پیامبر معصوم است، وگرنه به طور مطلق و بی‌چون و چرا دستوراتش واجب‌الاطاعه نبود. «مَا آتَاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ...»
آیه حجاب و نوع پوشش زنان
یکی از شبهاتی که مخالفان حجاب وارد می‌کنند وجوب حجاب است. آیا در قرآن کریم درباره وجوب حجاب آیه‌ای آمده است؟
حجاب امری است واجب و در قرآن کریم هم به آن شفاف اشاره شده است. حتی اگر بخواهیم دستور خدا برای حجاب را رعایت کنیم، تنها حجاب مورد تأیید، پوشش کامل است. این موضوع در سوره مبارکه احزاب آیه شریفه ۵۹ آمده و خداوند می‌فرماید: «یَآ أَیُّهَا النَّبِیُّ قُل لاَِّزْوَاجِکَ وَبَنَاتِکَ وَنِسَآءِ الْمُؤْمِنِینَ یُدْنِینَ عَلَیْهِنَّ مِن جَلاَبِیبِهِنَّ ذَلِکَ أَدْنَی أَن یُعْرَفْنَ فَلَا یُؤْذَیْنَ وَکَانَ اللَّهُ غَفُوراً رَّحِیماً، ای پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: جلابیب یا پوشش بلند بر خود بیفکنند. این (عمل) مناسب‌تر است، تا (به عفّت و پاکدامنی) شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند و خداوند آمرزنده مهربان است.
در این آیه شریفه خداوند از جلابیب استفاده کرده است. جلابیب جمع جلباب است و در تفسیر المیزان جلباب پارچه بلندی معرفی شده که تمام بدن و سر و گردن را می‌پوشاند.
آیه دیگری در وجوب حجاب
آیات دیگری هم برای وجوب حجاب در قرآن داریم؟
بله، حجاب در قرآن، آیات دیگری هم دارد؛ به عنوان مثال در سوره مبارکه نور، آیه شریفه ۳۱ می‌فرماید: «وَقُل لِّلْمُؤْمِنَتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَرِهِنَّ وَیَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَ لَایُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَلْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَی جُیُوبِهِنَّ وَلَا یُبْدِینَ زِینَتَهُنَّ، و به زنان با ایمان بگو: از بعضی نگاه‌های خود (نگاه‌های غیرمجاز) چشم‌پوشی کنند و دامن‌های خود را حفظ نمایند و جز آنچه (به طور طبیعی) ظاهر است، زینت‌های خود را آشکار نکنند و باید روسری خود را بر گردن خود بیفکنند (تا علاوه بر سر، گردن و سینه آنان نیز پوشیده باشد) و زینت خود را ظاهر نکنند»
عجیب است خدا در قرآن کریم این طور صریح زنان را به حجاب امر کرده و حتی نوع پوشش را هم بیان کرده است. از طرفی در آیات متعدد بیان کرده که اطاعت از امر خدا و رسولش برای مؤمنان واجب و اجباری است. حال آن‌که شخصی با لباس روحانیت می‌آید و این آیات صریح و روشن را آن گونه که خودش دوست دارد، ترجمه و تفسیر می‌کند. جای تأسف است که چنین شخصی سال‌ها رئیس جمهور کشور اسلامی‌مان بوده است.
اینکه عفت ربطی به حجاب ندارد، دروغی بزرگی است
نکته دیگری که در سخنان خاتمی بیان شد و جنجال زیادی برپا کرد، این بود که وی انسان عفیف را متمایز از انسان باحجاب دانست. به عبارتی، زن می‌تواند حجاب نداشته باشد، اما عفت داشته باشد. چنین چیزی امکان‌پذیر است؟
آقای خاتمی این حرف را از خودش گفته و شاید به نوعی آرزویش را به دین نسبت داده است؛ زیرا در مورد قبلی حداقل آیه «لَا إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ» وجود داشت که به آن استناد کند و آن را وارونه و به نفع خودش و همراهانش تفسیر کند، اما در این باره ذره‌ای سرنخ وجود ندارد که بتوان با وارونه کردن آن گفت: که زن بدون حجاب می‌تواند عفیف باشد. ای کاش برای چنین دروغ و حرف بی‌منطقی می‌توانست سند، آیه و یا روایتی رو کند.
دستور خدا فراتر از حجاب است
دستور خدا فراتر از حجاب است و هر آنچه موجب جذابیت زن می‌شود را نباید آشکار کند و با نامحرم نرم سخن نگوید. این یعنی حتی اگر زن حجاب دارد، نباید زینت داشته و با مردان نامحرم نرم سخن بگوید
خداوند در قرآن کریم در آیات متعدد امر به حجاب کرده، که چند نمونه‌اش را ذکر کردیم. حجاب امری است که دستور آن را خود خداوند داده و به صورت کاملاً صریح در قرآن کریم ذکر شده است، به این صورت هیچ انسانی نمی‌تواند ذره‌ای روی این دستور خدشه وارد کند، اصلاً موضوع بسیار فراتر از حجاب است و خداوند در قرآن کریم خطاب به زنان مؤمن می‌فرماید که زینت یعنی هر آنچه موجب جذابیت زن می‌شود را آشکار نکنند، این یعنی حتی اگر زن حجاب دارد، آرایش کند یا عطری بزند که او را متمایز کند و... هم ممنوع است. حتی ماجرا از این هم فراتر است و خداوند می‌فرماید زنان در صحبت کردن با نامحرم هم خضوع نکنند؛ یعنی نرم و ملایم سخن نگویند، حال زنی که نبایت زینت خود را برای نامحرم آشکار کند و با نامحرم نرم سخن نگوید، چگونه می‌شود حجاب نداشته باشد و او را عفیف بنامیم؟
دستور حجاب برای امنیت اوست
اگر کمی با منطق به موضوع حجاب نگاه کنیم، می‌بینیم که این دستور الهی به نفع زن و برای امنیت اوست. اگر زن عفت و وقار از خود نشان دهد، کمتر مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرد. این امر کاملاً روشن است که زنی که حجاب ندارد و یا برهنه است مورد هجمه و آزار و اذیت مردهایی قرار می‌گیرد که در قلوبشان مرض است؛ در حالی که حجاب و عفت یکی از بهترین سپرها برای دفاع زن از خودش است.
مشکل جامعه ما این است که شریعت اسلام در آن پیاده نمی‌شود
متأسفانه امروز جامعه ما دچار ناهنجاری‌هایی در زمینه عفاف و حجاب شده و شاهد بدحجابی و بی‌حجابی‌ها هستیم. راهکار قرآن برای حل این مشکل چیست؟
مشکل اصلی جامعه ما این است که شریعت اسلام را در به خوبی در آن پیاده نمی‌کنیم و اگر این کار از اول انقلاب به درستی رخ می‌داد امروز شاهد این مقدار ناهنجاری، بزهکاری، بدحجابی و بی‌حجابی در جامعه نبودیم.
اما برای رفع این ناهنجاری‌ها دستور خدا امر به معروف است و آنچه مسلم است امر به معروف در این راستا تأثیر چندانی نداشته و این افراد در صف دشمن اسلام هستند که باید طبق فرمان خداوند با آنها برخورد شود.
خدا در آیه ۹ سوره مبارکه توبه می‌فرماید: «قَاتِلُوا الَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَلَا بِالْیَوْمِ الْآخِرِ وَلَا یُحَرِّمُونَ مَا حَرَّمَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَلَا یَدِینُونَ دِینَ الْحَقِّ مِنَ الَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ حَتَّیٰ یُعْطُوا الْجِزْیَةَ عَنْ یَدٍ وَهُمْ صَاغِرُونَ، (ای اهل ایمان) با هر که از اهل کتاب (یهود و نصاری) که ایمان به خدا و روز قیامت نیاورده و آنچه را خدا و رسولش حرام کرده حرام نمی‌دانند و به دین حق نمی‌گروند قتال و کارزار کنید تا آن‌گاه که با دست خود با ذلت و تواضع جزیه دهند.»
طبق دستور خدا باید با هنجارشکنان برخورد شود
راه حل مشکلات و آسیب‌های امروز جامعه برخورد است، این موضوع فقط محدود به داخل کشور نیست، بلکه محرک این اتفاقات در بیرون از مرز‌هاست و در واقع اینها مشرک هستند که خداوند می‌فرماید: با کسانی که آنچه خدا و رسولش حرام کرده، اما آنها حرام نمی‌دانند قتال و کارزار کنید. در داخل کشور هم باید با هنجارشکنان برخورد شود تا دست از مقابله با فرمان‌های خدا و پیامبر (ص) بردارند.
منبع:فارس
