پیام مالی قرآن برای انسان‌ها

آیه

وَلَا تُؤْتُواْ السُّفَهَآءَ أَمْوَ لَکُمْ الَّتی جَعَلَ اللَّهُ لَکُمْ قِیَماً وَ ارْزُقُوهُمْ فِیهَا وَاکْسُوهُمْ وَ قُولُواْ لَهُمْ قَوْلاً مَّعْرُوفاً

ترجمه

و اموال خود را که خداوند وسیله ی برپائی زندگی شما قرار داده، به دست سفیهان ندهید (ولی) رزق و مخارج آنان را از درآمد آن بدهید و آنان را بپوشانید و با آنان سخن شایسته و نیکو بگویید.

نکته ها

در روایات، افراد شرابخوار و فاسق، سفیه خوانده شده اند.[۱] پس اموال عمومی نباید در دست چنین افرادی قرار گیرد، زیرا مال، قوام جامعه است و سپردن هرگونه مقام و مسئولیتِ مالی به این افراد، خیانت به جامعه است.

امام صادق علیه السلام به شخصی فرمودند: مال خود را حفظ کن، چون مال موجب قوام دین تو است و آنگاه این آیه را تلاوت فرمودند. «و لاتؤتوا السفهاء اموالکم التی جعل اللّه لکم قیاماً ...»[۲]

امام باقر علیه السلام درباره ی معنای «السفهاء» فرمودند: مقصود کسی است که به او اطمینان نداری.[۳]

پیام ها

۱- سفیه، از تصرّف در مال خود ممنوع است. «لاتؤتوا السفهاء»

۲- مالی که سبب برپا ماندن جامعه است، نباید در اختیار سفیه باشد. «اموالکم التی... قیاماً»

۳- حاکم شدن سفیه حتّی بر اموال خود، ضربه ی اقتصادی به جامعه است و جامعه نسبت به اموال شخصی افراد حقّ دارد. «اموالکم» به جای «اموالهم»

۴- در برخوردها، به مصالح اقتصادی جامعه و رشد فکری افراد باید توجّه کرد، نه عواطف و ترحّم های گذرا. «لاتؤتوا السفهاء اموالکم»

۵ - مال و ثروت، قوام زندگی و اهرم نظام است. «جعل اللّه لکم قیاماً»

۶- سرمایه نباید راکد بماند. اموال یتیمان و سفیهان هم، باید در مدار تولید و سوددهی قرار گیرد و از درآمدش زندگی آنان بچرخد، نه از اصل مال. «و ارزقوهم فیها» به جای «منها»

۷- به ابعاد روحی و شخصیّت محرومان باید توجّه کرد. «قولوا لهم قولاً معروفا»

۸ - ممنوع کردن افراد از تصرّف در اموالشان، واکنش دارد. چاره ی آن برخورد و سخن نیکوست. «قولاً معروفا»

پی نوشت ها:

۱) کافی، ج ۵، ص ۲۹۹.

۲) وسائل، ج ۷، ص ۱۲۶.

۳) وسائل، ج ۱۶، ص ۳۶۹.