دو راهکار برای رها شدن از بند گناهان

عقیق: ماه مبارک رمضان برترین ماه بین ایام سال است. خداوند به‌لحاظ معنویتی که به این ماه بخشیده، مسیر مغفرت و توبه و نیز طهارت روح و جان را هموارتر از گذشته قرار داده و به پیامبر خویش فرموده است؛ هرگاه بندگانم درباره من پرسیدند بگو بسیار نزدیک هستم و دعای دعاکننده را به‌هنگامى که مرا بخواند اجابت می‌‏کنم‏؛ «وَ إِذا سَأَلَکَ عِبادی عَنِّی فَإِنِّی قَریبٌ أُجیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذا دَعان‏...»، این فراز از آیه 186 سوره بقره در سیاق آیات مربوط به ماه رمضان قرار دارد؛‌ یعنی هرچند خداوند همواره به بندگان نزدیک است، اما در این ماه شریف،‌ به انسان‌ها طعم حس قرب را بیشتر می‌چشاند، از این جهت حضرت رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله این ماه را ضیافة الله نامید تا انسان‌ها نسبت به اعمال خود مراقبت بیشتری داشته باشند.

آن حضرت طی خطبه‌ای مشهور به خطبه شعبانیه که در اواخر ماه شعبان به نکاتی درباره مراقبات ماه مبارک رمضان اشاره کردند،‌ از جمله آنکه فرمود:

أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ أَنْفُسَکُمْ مَرْهُونَةٌ بِأَعْمَالِکُمْ فَفُکُّوهَا بِاسْتِغْفَارِکُمْ وَ ظُهُورَکُمْ ثَقِیلَةٌ مِنْ أَوْزَارِکُمْ فَخَفِّفُوا عَنْهَا بِطُولِ سُجُودِکُمْ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ أَقْسَمَ بِعِزَّتِهِ أَنْ لَا یُعَذِّبَ الْمُصَلِّینَ وَ السَّاجِدِینَ وَ أَنْ لَا یُرَوِّعَهُمْ بِالنَّارِ یَوْمَ یَقُومُ النَّاسُ لِرَبِّ الْعَالَمِینَ.

ای مردم، جان‌های‌تان در گروی اعمال شماست. پس با مغفرت آمرزش از خدا، آن‌ها را از گرو خارج کنید. پشت شما از بار گناهان سنگین است، پس با طولانی کردن سجده‌ها، آن را سبک کنید و بدانید که حق تعالی به عزت خود سوگند یاد کرده است که نمازگزاران و سجده‌کنندگان در این ماه را عذاب نکند و در روز قیامت آن‌ها را از آتش دوزخ در امان دارد.

در این فراز از حدیث، مغفرت به عنوان رها شدن جان از بند اعمال ناپسند و طول سجده برای سبک کردن بار گناهان به عنوان دو راهکار تزکیه مطرح شده است. استغفار یعنی طلب مغفرت از خداوند است که سبب جبران مافات و ترمیم عواقب اعمال می‌شود. امیر مؤمنان در فرازهای اولیه دعای کمیل به برخی از این عواقب اشاره کرده و از خداوند طلب مغفرت می‌کنند؛ به این صورت که گناهانی است که سبب هتک عصمت، نزول نقمت، تغییر نعمت، حبس دعا و نزول بلا می‌شود. جالب است که امام سجاد علیه‌السلام در حدیثی ضمن اشاره به اینکه یکی از عوامل تغییر نعمت‌ها، بغی بر مردم است، فرمود «گناهانى که نعمت را تغییر می‌دهند عبارتند از: 1ـ الْبَغْیُ عَلَى النَّاسِ؛ ظلم و تعدّى بر مردم 2ـ وَ الزَّوَالُ عَنِ الْعَادَةِ فِی الْخَیْرِ ؛ و ترک عمل خیرى که به آن عادت شده است 3ـ وَ اصْطِنَاعِ الْمَعْرُوفِ ؛ و ترک امر به نیکی‌ها 4ـ وَ کُفْرَانُ النِّعَمِ؛ و کفران نعمت 5ـ وَ تَرْکُ الشُّکْرِ؛ و ترک شکر. (معانی الأخبار، ص270)

منبع:تسنیم