خصلتی در شهدا که نیاز اساسی جامعه‌ی امروز است

عقیق: اختتامیه کنگره 3535 شهید استان زنجان با حضور جمعی از مسئولان لشگری و کشوری با "پخش فرمایشات رهبر معظم انقلاب در جمع مسئولان کنگره" همراه بود. ایشان در این بیانات به آیات 10 سوره صف و 111 سوره توبه به عنوان ویژگی‌های مؤمنان حقیقی اشاره کردند و خصلت‌هایی همچون مجاهدت، اخلاص،‌ ایثار،‌ صدق، معنویت، گذشت، توجه به خدا، کار برای مردم، تلاش برای عدالت و تلاش برای استقرار حاکمیت دینی را به مثابه دامنه‌هایی برشمردند که شهدا با طی کردن این مسیر، به قله شهادت دست یافتند. 

حجت‌الاسلام سیدمهدی واعظ موسوی از بارزترین ویژگی‌های اخلاقی را ایثار معرفی کرد و گفت: ایثار بالاترین مراتب مکارم اخلاقی است. مکارم اخلاقی غیر از خود اخلاق است؛ در واقع اخلاق یکسری قله‌ها دارد که به آنها مکارم اخلاقی گفته می‌شود. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود من مبعوث شدم تا مکارم اخلاق را تمام کنم «إِنَّمَا بُعِثْتُ لِأُتَمِّمَ مَکارِمَ الْأَخْلَاقِ». اما در بین گزاره‌های اخلاقی، شاید ایثار مهم‌ترین آنها باشد.

وی یکی از نمودهای ایثار را در توسعه جان و روح معرفی کرد و گفت: ایثار، روح و جان انسان را توسعه می‌دهد. ما در زمینه مادی و اجتماعی توسعه‌های سیاسی، اقتصادی، نظامی، علمی و فرهنگی می‌بینیم، اما متأسفانه تنها چیزی که توسعه نیافته، ابعاد وجودی انسان است، در حالی که خداوند این قابلیت را به او عطا کرده است. انسان عصر مدرن همه چیز جز روح خود را وسعت داده لذا کوچک باقی مانده است. صفاتی مثل ایثار به انسان توسعه می‌دهد و او را از تنگناهای خودبینی و منیت خارج می‌کند. بنابراین جامعه با فرهنگ ایثار توسعه روحی و معنوی می‌یابد.

حجت الاسلام واعظ موسوی افزود: در سوره «هَل أتی» خداوند را با عنوان ابرار نام می‌برد. در همان سوره یکی از ویژگی‌هایی که به ایشان نسبت داده می‌شود،‌ ایثار است که طی انفاق غذایشان به مسکین و یتیم و اسیر اتفاق افتاد. اما این انسان‌های مقدس تا چه حد از اخلاق وسعت می‌یابند؟ تا حدی که می‌فرمایند «إِنَّما نُطْعِمُکُمْ لِوَجْهِ اللَّهِ لا نُریدُ مِنْکُمْ جَزاءً وَ لا شُکُورا»؛ تا آنجا که نه پاداشی می‌خواهند و نه حتی توقع تشکری از دیگری دارند. این انسان را در کنار فردی قرار دهید که وقتی در قبال محبت‌های او تشکر نمی‌کنی دچار گرفتگی می‌شود.

نویسنده کتاب "خانواده سبز" ادامه داد: از یک وجه با چهار نوع انسان مواجهیم: یکی مصرف‌کننده است که پایین‌ترین درجه انسانیت شمرده می‌شود. دسته بعدی، اهل انفاق هستند؛ یعنی اضافه مال را به دیگران می‌دهد. یک درجه بالاتر از آن،‌ اهل مواسات هستند؛ اینها آنچه برای خود می‌پسندند، برای دیگران هم می‌پسندند. مثل کاری که امام حسن مجتبی علیه‌السلام انجام دادند. پنجاه درصد اموال خود را در راه خدا بذل کردند. یک مرتبه بالاتر از مواسات، ایثار است. اهل ایثار دیگران را به خودشان ترجیح می‌دهند، در حالی که خودشان در تنگنا قرار دارند. «وَ یُؤْثِرُونَ‏ عَلى‏ أَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ کانَ بِهِمْ خَصاصَة» (9 حشر) کسی که از جان خویش می‌گذرد، در واقع بهترین گوهر وجودی خویش را با خداوند معامله می‌کند؛‌ از این جهت است که خداوند روح او را وسعت می‌دهد.  

حجت الاسلام واعظ موسوی با اشاره به اینکه برخی تصور می‌کنند شرایط مادی باید استاندارد و طبیعی باشد تا ایثار کنند، گفت: این تصور اشتباهی است. ایثار زمانی معنا دارد که در شرایط قحطی و کمبود قرار داریم، همچنان که اهل بیت تمام چیزی که در سفره داشتند، عطا کردند. امیرالمؤمنین علیه‌السلام فرمود «الْکَرِیمُ مَنْ جَادَ بِالْمَوْجُودِ»؛ یعنی کریم همان چیزی که موجود است، می‌بخشد. امام حسین تمام موجودی‌های خود را در راه خداوند به کربلا آورد. مال، جان، ناموس و آبرو موجودی‌های هر انسانی است. در صورت کلی شیعیان اهل بذل و بخشش هستند و بی دریغ عطا می‌کنند؛ خود آن حضرت فرمود شِیعَتُنَا الْمُتَبَاذِلُونَ‏؛ یعنی شیعیان ما همیشه اهل بذل هستند.

وی شهادت‌طلبی را برآمده از روحیه ایثار دانست و گفت: شهادت‌طلبی از آنجا که برآمده از روحیه ایثار است، ابتدا سبب وسعت بعد روحی و اخلاقی فرد می‌شود؛ شهید نیز با کنار زدن نفسانیات،‌ از خودش عبور می‌کند و متصل به محبوب می‌شود "خرم از آنم که جهان خرم از اوست. عاشقم بر همه عالم که همه عالمازاوست"؛ چنین فردی به تعبیر قرآن رحمانی می‌شود. شهدا رحمانی هستند. ایشان از دایره‎های تنگ دنیا و اخلاقیات پست گریختند و به فضای فراخی رسیدند. به قول شاعر: اندیشه را به درک حریم تو راه نیست از بس که بلند سِیر و بلند آشیانه‌ای.