آیا بخار حمام مبطل روزه است؟

عقیق:نظافت یکی از اصول اخلاقی و رفتاری فرد محسوب می‌شود؛ این امر به ویژه در عصر حاضر که از یک سو با انواع و اقسام آلایندگی‌ها مواجهیم و از دیگر سو شاهد گسترش بیماری‌های واگیردار هستیم، اهمیت ویژه‌تری دارد به گونه‌ای که نیاز است انسان بسته به فعالیت‌های روازانۀ خود، مدام به نظافت خود مشغول باشد و یا حداقل دو روز یک بار به استحمام بپردازد.

اما دربارۀ استحمام، ممکن است سؤال شود اکنون که در ایام ماه مبارک رمضان و روزه‌داری به‌سر می‌بریم و با توجه به اینکه در احکام روزه آمده است که "زیر آب فرو بردن تمام سر در یک لحظه" روزه را باطل می‌کند، پس حمام کردن در حال روزه چه می‌شود و چه حکمی دارد؟ آیا زیر آب دوش قرار دادن سر نیز همین حکم را دارد و مبطل روزه است؟ مضاف بر اینکه ممکن است بخار حمام وارد حلق فرد روزه‌دار شود و در دل روزه‌دار ایجاد شک و شبهه کند.

وقتی منابع فتوایی فقهای بزرگ از جمله امام خمینی (ره) را بررسی می‌کنیم به این نکته می‌رسیم که ایشان این دو را متفاوت از هم دیده‌اند؛ به این بیان که بر سر ریختن آب موضوعی غیر از فرو بردن سر در آب است. به اولی "غمس الرأس فی الماء" صدق نمی‌کند از این رو زیر آب دوش رفتن با روزه‌داری منافات ندارد و مبطل روزه نبوده و لازم نیست که روزه‌دار خود را از این جهت در مضیقه ببیند.

بنابر این روزه در صورتی باطل می‌شود که روزه‌دار همه سر را در آب ثابت و جاری مثل آب دریا و وان حمام و رودخانه فرو برد و یا اینکه آن را در زیر ناودان و آبشاری که آب زیادی از آن سرازیر است و حجم آب همه سر را مانند آب دریا و استخر فرا می‌گیرد، داخل کند. اما زیر آب دوش حمام و آبشار کم آب بردن سر مبطل روزه نیست؛ بنابراین حکم امام بر این است که استحمام مبطل روزه نیست و تنها در صورتی که روزه‌دار بترسد حمام رفتن باعث ضعف او می‌شود مکروه است.

آیت‌الله خامنه‌ای نیز در احکام مربوط به مبطلات روزه اشاره دارند که «آب ریختن روی سر توسط ظرف و مانند آن به صحت روزه ضرر نمی‌رساند.» هرچند فرد باید توجه داشته باشد اگر سر خود را به‌یک‌باره در خزینه یا تشت حمام فرو برد، روزه او باطل خواهد شد. همچنان که اتفاق نظر اکثر فقها این است که «اگر روزه‌دار عمداً تمام سر را در آب فرو ببرد، بنابر احتیاط واجب روزه‌اش باطل است و باید روزه‌ی آن روز را قضا کند.» و حتی برخی فقها مثل آیت الله شبیری زنجانی آن را حرام اعلام کرده‌اند.

آیت‌الله مکارم شیرازی، بخار درون حمام را که ممکن است وارد حلق شود، مبطل ندانستند و در صورت کلی فرمودند «رفتن به حمام برای روزه‌دار اشکال ندارد، هرچند فضای حمام را بخار گرفته باشد. همچنین می‌تواند سر را به‌طور کامل زیر دوش ببرد، مشروط بر این که آب وارد حلق او نشود. البته به‌طور کلی اگر حمام رفتن باعث ضعف شود کراهت دارد.»

منبع:تسنیم