سبک زندگی آیت‌الله قاضی در بیان آیت‌الله بهجت(ره)

عقیق:آشنایی با سبک زندگی بندگان مخلص خدا راهی برای مشابه شدن به آنها و پیدا کردن مسیر صحیح بندگی و زندگی به حساب می‌آید. اما برای به دست آوردن این آشنایی بهترین روش آن است که به کلام و سخن عالمان صادق و راستگویی مراجعه کنیم که خودشان از محضر آن بزرگان کسب فیض کرده‌اند. یکی از عالمان بی‌بدیل و عارفان کامل در مسیر سیر الهی، شیخ سید علی قاضی طباطبایی رحمه‌الله علیه است که به عنوان استاد کامل اخلاق در میان اهل علم و عرفان شهرت دارد و شاگردان بزرگ و دانشمندی مانند آیت‌الله محمدتقی بهجت، آیت‌الله عباس قوچانی، آیت‌الله عبدالکریم کشمیری و آیت‌الله سید هاشم حداد در محضر او کسب فیض کرده‌اند.

برای آشنایی با بخش‌هایی از سبک زندگی و سیره عبادی و عرفانی عارف کامل آقا سید علی قاضی، به بررسی سیره ایشان در کلام مرحوم آیت‌الله محمدتقی بهجت رحمه‌الله پرداختیم. چراکه آیت‌الله بهجت سال‌ها در درس‌های خصوصی آقای قاضی در نجف اشرف حضور داشته و از ایشان درس‌های بسیاری گرفته بودند. لازم به توضیح است که این مطالب به تائید دفتر معظم له رسیده است.

اسوه پارسایی و تسلیم

یکی از اعلام نجف می‌گفت: روزی به دکان سبزی فروشی رفته بودم. دیدم مرحوم قاضی خم شده و مشغول سوا کردن کاهو است ولی برخلاف معمول، کاهوهای پلاسیده و دارای برگ‌های خشن و بزرگ را برمی‌دارد. من مرحوم قاضی را کاملاً زیر نظر داشتم، تا اینکه او کاهوها را به صاحب دکان داد و وزن کرد و مرحوم قاضی آنها را در زیر عبا گرفت و روانه شد.

من که در آن وقت طلبه جوان بودم و مرحوم قاضی، مرد مسن و پیرمردی بود، به دنبالش رفتم و عرض کردم: آقا، من سؤالی دارم؛ شما به‌عکس همه، چرا این کاهوهای غیر مطلوب را سوا کردید؟

مرحوم قاضی فرمود: آقاجان من! این مرد فروشنده، شخص بی‌بضاعت و فقیری است و من گاه‌گاهی به او مساعدت می‌کنم. نمی‌خواهم چیزی به او بلاعوض داده باشم تا اولاً عزت و شرف و آبروی او از بین نرود و ثانیاً خدای ناخواسته به مجانی گرفتن عادت نکند، و در کسب نیز ضعیف نشود. و برای ما نیز فرقی ندارد که کاهوهای لطیف و نازک بخوریم یا از این کاهوها. و من می‌دانستم که این‌ها بالاخره خریداری ندارد و ظهر که دکان خود را می‌بندد، به بیرون خواهد ریخت. لذا برای اینکه او ضرر نکند، مبادرت به خریدن آنها کردم.

چهل سال دعا برای یک حاجت

استاد ما، مرحوم آقا سید علی قاضی می‌فرمود: «برای حاجتی، چهل سال بعد از نماز دعا می‌کردم. بعد معلوم شد که مصلحت نبوده است».

خدا کند یقین هرکس روزی او باشد

آن آقا سید علی قاضی طباطبایی رحمه‌الله با اینکه منقطع بود ـ اَشَدّالانْقِطاعِ او، حتی از انقطاع طلاب منقطع‌تر بود؛ زیرا آنها راه خانه علما و مراجع را می‌دانستند، ولی او آن را هم نمی‌دانست ـ می‌گفت: هفتاد سال از عمرم گذشته یا بیشتر، ولی یک شب نشده است که بگوییم امشب شام نداریم.

خدا کند هر کسی یقین او، روزی او باشد!

فرزندم! اگر دنیا می‌خواهی نماز شب بخوان...

در مجلس اول ملاقات مرحوم علامه طباطبایی با استاد اخلاقی خود مرحوم آقا سید علی قاضی، مرحوم قاضی به ایشان فرمود: «فرزندم! اگر دنیا می‌خواهی نماز شب بخوان، اگر آخرت هم می‌خواهی نماز شب بخوان.»

در روایت هم آمده است: «هر کس نماز شب بخواند و در روز بگوید که گرسنه هستم یا غذا و روزی ندارم، او را تکذیب کنید».

توصیه آیت‌الله قاضی به نماز اول وقت

بعضی از اساتید اخلاق [آیت‌الله قاضی رحمت‌الله علیه] در نجف می‌گفتند: «من ضامنم کسی‌که این نمازهای پنج‌گانه را در اول وقت بخواند، به مقامات عالیه می‌رسد».

خیلی کلام بزرگی ایشان گفت. گفت: «اگر نمازهای پنج‌گانه را در اول وقت خواند، باز هم نرسید به آن مقامات عالیه، به من لعن کند!»

خیلی عجیب است. خیلی عجیب است! معلوم می‌شود این،‌ چیزی هم نیست؛ هر کاری دارد،‌ یکی از این نمازهای پنج‌گانه را می‌تواند در وسط آن کارها انجام دهد؛‌ چون اول وقت است.

در روایت هم دارد: «فضل [نماز] اول وقت با غیر اول وقت،‌ مثل فضل من [پیامبر] است بر امت». در یک روایت دیگر [می‌فرماید:] «مثل فضل آخرت (ابدیت) است بر دنیا».

مطلق نماز را مقید باشیم

سؤال: اینکه حضرت آقای قاضی فرمودند: هرکس نماز اول وقت بخواند، به مقام می‌رسد، آیا نماز با حضور قلب مراد ایشان بوده یا نه؟

حضرت آیت‌الله بهجت: نه! اگر نماز با حضور قلب [مرادشان باشد]، آن‌وقت سؤال می‌کنند که چگونه نماز [با حضور قلب] را بخواند؟ به چه سببی بخواند نماز کامل را؟ اینکه چیزی به دست نداد. وقتی چیزی به دست می‌دهد که بگوید مطلق نماز، مطلق نماز را کسی مقید باشد در اول وقت، به نماز عالی می‌رسد. می‌رسد خودش، تکویناً! شیئاً فشیئاً، روزبه‌روز می‌رود بالاتر.