سرچشمه تجملات در اندیشه امام علی(ع)

 از این جهت آموزه‌های دینی ما بر لزوم دوری متولیان جامعه از اشرافیت تأکیدات فراوانی دارد تا حدی که آیات و اخبار متعددی در این باره وجود دارد. برخوردهای امیرالمؤمنین(ع) با فرمانداران خویش که به خوش‌گذرانی‌های افراطی و هزینه‌بردار می‌پرداختند و حتی پرهیز دشمنان خود از عدم روی آوردن به مظاهر دنیوی، نمونه‌ای از حساسیت موضوع اشرافیت در دین مبین اسلام است. به عنوان نمونه امیرالمؤمنین(ع) در نامه‌ای خطاب به معاویه نوشت: 

«چه خواهى کرد آن هنگام که پرده‌هاى دنیایى که در آنى، از پیش رویت برداشته مى‌شود؛ دنیایى که به آرایه‌هایش شادمان و با لذّتش فریفته شده‌ای. تو را فرا خوانده و دعوتش را پذیرفته‌اى، تو را کشانده و به دنبالش رفته‌اى، تو را فرمان داده و تو از وى فرمان بُرده‌اى؟ زود است که نگاه دارنده‌اى تو را بر حالى نگه دارد که هیچ سپرى نتواند از آن رهایى‌ات دهد. پس از این امر (ادّعاى خلافت ) دست بردار، خود را براى حسابرسى آماده ساز، براى آنچه بر تو فرود آمده (پیرى و مقدّمات مرگ) ، دامن به کمر زن و گوش به گفتار گمراهان مسپار و اگر چنین نکنى ، تو را از [ عواقب ]غفلتى که از خویش کرده‌اى، آگاه خواهم کرد. همانا خوش گذران شده‌اى و شیطان در تو راه یافته و به آرزوى خود رسیده و همانند روح و خون در وجود تو جارى شده است؛ فَإِنَّک مُتْرَفٌ قَدْ أَخَذَ الشَّیطَانُ مِنْک مَأْخَذَهُ وَ بَلَغَ فِیک أَمَلَهُ وَ جَرَى مِنْک مَجْرَى الرُّوحِ وَ الدَّمِ».

این نامه هرچند خطاب به معاویه نوشته شده است، اما در واقع حضرت به آسیب‌های دنیاپرستی و تفکرات مادی‌گرایانه اشاره دارند. در این روایت دو نکته حائز اهمیت است:
اول اینکه تجملات و دنیاگرایی بدون عقوبت نخواهد بود و بالاخره صاحب خود را با چالش‌های متعددی روبرو می‌کند؛ یکی از عواقب تجملات، دوری از معنویت و وابستگی به امور دنیوی است. البته همان طور که اشاره شد، وجود این خصلت در مسئولان یک نظام باعث بروز آسیب‌های اجتماعی نیز خواهد شد. 

دوم اینکه امیرالمؤمنین(ع) اشرافیت و یا «مُترف» بودن را به شیطان و نفوذ وسوسه‌ای او در روح و خون افراد نسبت می‌دهد. از این جهت می‌توان به خطرات بعدی این خصلت ناپسند پی برد.

منبع:تسنیم