عقیق: این سوره مسلمانان را به شرکت در نماز جمعه فرا می خواند. نماز جمعه از
شعائر بزرگ دین اسلام است که همت و تلاش در برپایی آن، دنیا و آخرت
مسلمانان را اصلاح می کند. نماز جمعه نمازی است عبادی و سیاسی. همه در
روز پایان هفته در مکانی معین گرد می آیند و با شکوه هر چه تمام، در مقابل
خدا به نماز می ایستند. نماز جمعه، تجمع و تظاهراتی است در مقابل کفار و
منافقان که در هر هفته یک بار تکرار می شود و در روحیه مسلمانان و ایجاد
وحدت و همدلی در بین آنان تأثیر بسزایی دارد. امام جمعه در خطبه ها،
نمازگزاران را به تقوای الهی سفارش می کند و دسیسه های دشمنان اسلام را
برملا می سازد و آگاهی های سیاسی لازم را به نمازگزاران منتقل می کند. در آیات 9 و 10 می خوانیم:
ای کسانی که ایمان آورده اید، هنگامی که برای نماز جمعه ندا داده شد، به
سوی ذکر خدا بشتابید، و داد و ستد را رها کنید. این برای شما بهتر است، اگر
بدانید؛ و چون نماز گزارده شد، پراکنده شوید و فضل (و روزی) خدا را
بجویید... در ادامه، انسان ها را به ذکر و یاد بسیار خدا فرا می خواند و می فرماید: خدا را بسیار ذکر کنید، تا به فلاح (و رستگاری) برسید.
مراد از ذکر در اینجا، هم ذکر با زبان است و هم ذکر قلبی. ذکر قلبی توجه
درونی و باطنی به خداست و فلاح، به معنی رهایی از مشکلات و رسیدن به نجات و
آسایش، و در یک کلام به معنی رستگاری است. آری فلاح و رستگاری در گرو یاد و توجه دائم خداست. در روایات آمده است که:
در یکی از روزهای جمعه، کاروانی از تجار وارد مدینه شد. مردم در نماز جمعه
شرکت کرده بودند و رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)مشغول ایراد خطبه
نماز بودند. کاروانیان به منظور اعلام آمدن خود طبل و دایره می کوبیدند.
مردم داخل مسجد برای تماشای کالای کاروانیان و سبقت در خرید، نماز جمعه و
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) را رها کردند و به سوی تجار
شتافتند. آیه یازدهم این سوره در رابطه با نکوهش این عمل زشت، چنین نازل شده است. برگردان آیه چنین است:
و چون تجارت یا سرگرمی ببینند به سوی آن روی آور می شوند و تو را در حالی
که ایستاده ای، ترک می کنند. بگو: آنچه نزد خداست، از سرگرمی و داد و ستد
بهتر است، و خدا بهترین روزی دهندگان است.)