عقیق: فضایل و مناقب امام صادق (ع) بر کسی پوشیده نیست. ایشان در تمامی عصر‌ها همواره نه تنها معلم شیعیان بلکه تمامی افراد بوده اند. شخصیت ایشان به گونه‌ای بود که افراد می‌توانستند در زمینه‌های مختلف از آن بهره ببرند. در واقع شخصیت حضرت در ابعاد و زوایای متعددی قابل طرح می‌باشد،امام صادق (ع) نیز مانند اجدادشان اسوهٌ تقوا و اخلاق و از خاندانی است که شیوه و روش آنان عفو و گذشت می‌باشد. اگر از کسی خطایی سر می‌زد یا به ایشان بدی می‌کرد با کمال رأفت و مهربانی از خطای او می‌گذشت و اشتباه او را نادیده می‌گرفت لذا در این خصوص با حجت الاسلام «علی محمدی» کارشناس مذهبی گفت و گویی انجام دادیم که در ادامه مشروح آن تقدیم حضورتان می شود.
در خصوص شخصیت و ویژگی امام صادق (ع) توضیح دهید؟
در بیان شخصیت امام صادق (ع) باید گفت که ایشان فردی عالم و فرهیخته بودند به طوری که دشمنان نیز به علم، معرفت و شان ایشان اعتراف می کردند. منصور دوانقی که با امام صادق (ع) دشمنی فراوانی داشت، می گوید: امام عالم ترین فرد زمان خود بودند. روایت است که امام صادق (ع) همیشه تبسم داشتند و در حال اقامه نماز، روزه، ذکر و یا در حال قرائت قرآن بودند.
دوران امامت امام صادق (ع) در اوج شبهات مردم بود و سختی های زیادی را در امر امامت، متحمل شدند. امام صادق (ع) فرمودند: پنج صفت است که اگر در وجود فردی باشد، شیطان نمی تواند در او نفوذ کند.اول کسی که با خداوند رو راست و صادق باشد و توکل به پروردگار داشته باشد. ما در زیارت شریف عاشورا دو مرتبه کلمه «قدم صدق» را داریم. آنهایی عاقبت به خیر شدند و به مدینه فاضله انسانی رسیدند که صداقت کردار، گفتار و رفتار داشتند در واقع به فرموده حضرت، کسی که صداقت در گفتار، کردار و رفتار داشته باشد، شیطان در او نفوذ نمی کند.
دومین صفتی که امام صادق (ع) برای غلبه بر شیطان عنوان نمودند: راضی بودن انسان بر سرنوشتی است که خداوند برایش مقدر کرده است. یکی از دلایل عدم عاقبت بخیری و عدم دستیابی ما به مدینه فاضله ناشکری هایی است که ما در زندگی خود مرتکب می شویم،خداوند در قرآن کریم می فرماید: «لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ وَ لَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابِی لَشَدِیدٌ» (هنگامى که پروردگارتان اعلام فرمود: همانا اگر شکر کنید، قطعاً (نعمت‌هاى) شما را مى‌افزایم، و اگر کفران کنید البتّه عذاب من سخت است.) پس کسانی که شکر خداوند را به جا بیاورند، پروردگار ظرف وجودی شان را بزرگ می کند.
سومین صفت این است که انسان در مصیبت های پیش آمده، جزع و بیقراری نکند و صبور باشد. حضرت ابا عبدالله الحسین (ع) وقتی در واقعه کربلا بر بالای سر هر کدام از عزیزان خود حاضر شد، فقط یک جمله فرمودند: « الهي رضا بقضائك و تسليما لامرك» (الهي راضيم به آنچه براي من مي خواهي و تسليم امر توأم ) بنابراین امام حسین (ع) کسی است که در وجودش جزع و بیقراری نیست و به دنبال رضایت الهی است. مرحوم حجت الاسلام و المسلمین سید محمد کوثری با بیان خاطره ای از ایام شهادت فرزند ارشد امام خمینی (ره) گفتند: امام خمینی (س) بعد از شهادت فرزندشان گریه نکردند اما وقتی روضه حاضر شدن امام حسین (ع) بر بالین حضرت علی اکبر (ع) را خواندم ،چنان گریه کردند که شانه هایشان می لرزید لذا این صفت کسی است که به فرموده امام صادق (ع) جزع و بیقراری در مصیبت نمی کند.
چهارمین صفتی که حضرت برشمردند این است، آن چه بر خود می پسندی بر دیگران هم بپسند. روایت است فقیری محضر امام صادق (ع) رسید و حضرت انگشتر گرانبهای خود را به وی بخشید، یعنی چیزی را که بر خود می پسندید به دیگران بخشید. یکی از دلایلی که ما در زندگی خود پیشرفت نمی کنیم، این است که هر چیزی را برای خود می پسندیم برای دیگران نمی پسندیم.
حضرت فاطمه (س) مادر همه ائمه است. این بانوی بزرگوار لباس نو عروسی خود را در راه خداوند انفاق می کنند. وقتی پیامبر اکرم (ص) از در وارد می شوند، سوال می کنند، دخترم لباس نوی عروسی ات چه شد؟ می فرمایند: شما از قول خداوند فرمودید: آنهایی که انفاق می کنند ما دوست شان داریم، آن چیزی که برای خودم می پسندیدم در راه خداوند انفاق کردم. این بانوی بزرگوار برای سلامتی «حسنین» روزه گرفتند و تمام طعام را در راه خداوند به مسکین، یتیم و اسیر دادند. بر همین اساس آیه ای نازل شد «وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَىٰ حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِير»ً (آنان به نذر وفا مى‌كنند و از روزى كه شرش فراگير است مى‌ترسند. و غذاى خود را با آن كه دوستش دارند، به بينوا و يتيم و اسير مى‌دهند.) همچنین حضرت فرمودند: کسانی که ذکر «سبحان الله» را زیاد بر زبان بیاورند، شیطان نمی تواند بر وجود او نفوذ کند. امیدواریم این سیره عملی حضرت را بتوانیم در زندگی خود بکارگیری و مسیر زندگی خود را بر این پنج اصل قرار دهیم تا عامل عاقبت بخیری ما در دنیا و آخرت شود .
چرا امام جعفر (ع) را صادق نامیده اند؟
اگر به امام جعفر صادق (ع) لقب صادق را دادند، چون ایشان بسیار راستگو بودند، صدق در عمل، صدق در گفتار و صدق در رفتار داشتند. صادق یعنی راستگو و به امام ششم لقب صادق داده اند، چرا که در امامت خود راست می گفت در مقابل جعفر کذّاب است که ادّعای امامت می کرد ولی امام واقعی نبود: امام دروغین بود، جعفرکذّاب برادر امام حسن عسکری (علیه السلام) است که پس از رحلت آن حضرت ادّعای امامت کرد و او را کذّاب گفتند. امام علی نقی علیه السلام درباره او فرمودند: حذر کنید از پسر من جعفر که به منزله پسر نوح است! «إنّه لیس من اهلک، انّه عمل غیرصالح»؛ همانا او از اهل تو نیست و همانا او کار ناشایستی انجام داد. «ابو خالد کابلی» از حضرت امام زین العابدین (ع) اسامی ائمه را می پرسید به نام حضرت صادق (ع) که رسید عرض کرد: همه شما صادقید (راستگو هستید) چرا او را " صادق" می گویند؟ امام فرمودند: «چون پنجمین از اولاد او نیز جعفر نام دارد ولی دروغ می گوید و ادّعای امامت دارد!
الگوگیری از ویژگی ها و شخصیت امام صادق (ع) برای جامعه امروز ما چگونگی است؟
مهمترین ویژگی ای که می توانیم از حضرت الگوبرداری کنیم، صفت بارز هدایت جامعه و امت است. از وقتی که ما به دنیا می آییم و تا وقتی که از دنیا می رویم افراد متفاوتی در مسیرمان قرار می گیرند. همه اینها شاید در مسیر الهی و رسیدن به عاقبت به خیری نباشند. پس چرا ما هم مانند امام صادق (ع)سعی نکنیم آنها را در مسیر هدایت و عاقبت به خیری قرار دهیم؟ امام صادق (ع) تا جایی که می توانستند، دست به هدایت مردم می زدنند. در زمان امام صادق (ع) مردم پر از شبهه بودند، همانند جامعه امروز ما که مردم پر از شبهه هستند. چرا من نوعی که توانایی هدایت و پاسخگویی به شبهات دینی مردم را دارم در مسیر امام صادق (ع) حرکت نمی کنم؟ این مسئله بسیار مهمی است لذا ما باید سیره عملی حضرت را در زندگی خود بکارگیری کنیم. یکی از مسایل مبتلابه جامعه امروز ما عدم پاسخگویی به شبهات دینی است. چرا ما از امام صادق (ع) الگوگیری نمی کنیم؟ مقام معظم رهبری به دانشجویان فرمودند که اگر شما در مسیر تحصیل علم خوب قرار بگیرید ما بر همه دشمنان می توانیم پیروز شویم، امام صادق (ع) همین کار را کردند، ایشان شاگردان بزرگ و نامی تربیت نمودند.
منبع:شبستان
