نظر آیت الله مکارم درباره شوخی و صحبت با اقوام نامحرم

عقیق:کتاب «احکام خانواده در پرتو فقه اسلامی» اثری از آیت الله ناصر مکارم شیرازی است که در آن به احکام شرعی موضوعات مختلف زندگی اشاره شده و «حوزه نیوز» به انتشار این احکام در شماره های گوناگون خواهد پرداخت.

* احکام اختلاط زن و مرد

۱. اختلاط در مجالس خانوادگی

سؤال ۱۴۷. مقدار و نوع پوشش زن در میهمانی های خانوادگی چه میزان است؟

جواب: زن باید در مقابل نامحرم بدن خود را جز صورت و دست ها تا مچ بپوشاند و تفاوتی میان میهمانی خانوادگی و غیر آن نیست.

سؤال ۱۴۸. آیا عرف در نوع پوشش زنان در میهمانی های خانوادگی مؤثر است؟

جواب: اگر منظور این است که تمام بدن به غیر از گردی صورت و دست ها تا مچ پوشیده باشد تفاوت عرفها تاثیری ندارد، و در مقابل نامحرم در مجالس خانوادگی یا غیر آن باید پوشش اسلامی رعایت شود.

سؤال ۱۴۹. بوسیدن سر و دست زنان و مردان سالخورده فامیل که نامحرم هستند به جهت احترام چه حکمی دارد؟

جواب: اشکال دارد.

سؤال ۱۵۰. شوخی و صحبت با اقوام نامحرم در مجالس چه حکمی دارد؟

جواب: صحبت های عادی مانعی ندارد ولی شوخی اشکال دارد.

سؤال ۱۵۱. در برخی مناطق، اقوام نامحرم نزدیک را جزء محارم می دانند و حجاب را در مقابل آنها رعایت نکرده و گاه با آنها دست می دهند و امثال آن، حکم این امور چیست؟

جواب: باید تمام این امور که خلاف شرع است ترک شود و آنان را با زبان خوب امر به معروف و نهی از منکر نمود.

سؤال ۱۵۲. نشستن افراد نامحرم فامیل بر سر یک سفره چه حکمی دارد؟

جواب: در صورتی که جهات شرعی را رعایت کنند مانعی ندارد.

۲. اختلاط در محیط های آموزشی

سؤال ۱۵۳. نظر حضرتعالی در مورد مدارس مختلط پسر و دختر، که در برخی مناطق بخاطر کمبود محلّ درس ناچار از آن هستند، چیست؟

جواب: در موارد ضرورت، با رعایت حجاب اسلامی و موازین شرعی مانعی ندارد؛ ولی کوشش برای جدا سازی این مدارس باید ادامه یابد.

سؤال ۱۵۴. خانمی می خواهد به تحصیل خود ادامه دهد تا در آینده شغل مناسب و مشروعی انتخاب کند، ولی ادامه تحصیل مستلزم این است که با نامحرمان روبه رو شود؛ مثل این که نزد نامحرم درس بخواند، یا با دانشجویان پسر در یک کلاس بنشیند، آیا ادامه تحصیل در چنین شرایطی جایز است؟

جواب: هرگاه توأم با امر حرامی ـ مانندِ خلوت با اجنبیه یا مفاسد دیگر ـ نگردد، مانعی ندارد.

سؤال ۱۵۵. گاه دانشجوی پسری در بین عدّه ای دانشجوی دختر و یا بالعکس درس می خواند، با توجّه با این که اگر با این شرایط تحصیل را ادامه ندهد متضرّر می شود، آیا درس خواندن در فرض مسأله جایز است؟

جواب: اگر موجب کار حرامی نمی شود اشکالی ندارد؛ ولی سزاوار است مسؤولین کشورهای اسلامی برنامه ای برای جدا ساختن مراکز تحصیلی پسران و دختران تنظیم کنند.

سؤال ۱۵۶. آیا خواهران دانشجو می توانند در مورد امور کلاس، یا مسائل علمی در بین برادران دانشجو، کنفرانس دهند؟

جواب: هرگاه موازین شرعی در آن رعایت گردد، و مفسده خاصّی نداشته باشد مانعی ندارد.

سؤال ۱۵۷. خنده و شوخی استاد خانم در کلاس درس دانشجویان دختر و پسر به منظور رفع کسالت و خستگی و تجدید روحیه دانشجویان چه حکمی دارد؟

جواب: رعایت آداب عفّت در کلاس درس واجب است.

سؤال ۱۵۸. تبعیّت از دستور استادی که مقید به فرایض شرعی نیست و با وجود دانشجویان دختر به دانشجویان پسر دستور معاینه زنان بیمار را می دهد چه حکمی دارد؟ البتّه تمرّد از دستور استاد ممکن است در نمره قبولی یا رد او دخالت داشته باشد؟

جواب: دراین مورد که ضرورت نیست باید به صورت معقولی تمرّد کند مگر این که معاینه زنان برای تکمیل تحصیلات پزشکی لازم باشد (تحصیلاتی که سبب نجات جان زنان می شود) که در این صورت جایز است.

۳. اختلاط در محیط کار

سؤال ۱۵۹. آیا اشتغال زنان در اداراتی که محلّ مراجعه مردان است جایز است؟

جواب: با رعایت شؤون اسلامی اشکالی ندارد.

سؤال ۱۶۰. آیا شرکت دختران و بانوان همراه با مردان و پسران در ارگان های انقلابی، مانند جهاد سازندگی، بنیاد شهید، سپاه پاسداران و مانند آن، و انجام امور محوّله و نشست با هم، که ناچار از تماس و برخورد با هم می باشند، مشروع است؟

جواب: در صورتی که جهات شرعی رعایت شود و منشأ فسادی نگردد، جایز است.

۴. اختلاط در بازیگری

سؤال ۱۶۱. آیا برای نمایش صحنه های تاریخی، اختلاط زن و مرد مسلمان که در نقش کفّار بازی می کنند و همراه با مکالمات مهیج شهوت و عاشقانه است، جایز است؟

جواب: بازی کردن در نقش کفّار به منظور اهداف آموزنده مانعی ندارد؛ ولی مکالمات محرّک و شهوت انگیز جایز نیست.

سؤال ۱۶۲. هنر پیشگی دختران و زنان در فیلم های تلویزیونی و سینمایی در کنار مردان نامحرم و به عنوان همسر صوری آنان چه حکمی دارد؟ آیا در هنگام اجرای نقش، مجاز به خنده و گفتگوی صمیمانه با یکدیگر هستند؟

جواب: صحبت های معمولی و ایفاء این نقش ها، اگر مفسده خاصّی بر آن مترتّب نشود و حجاب اسلامی رعایت گردد، اشکالی ندارد.

سؤال ۱۶۳. فیلم هایی ساخته می شود که زن و مرد نامحرم در آن بازی می کنند، و به مقتضای نقش محوّله، با هم شوخی کرده و به یکدیگر نگاه های عاشقانه دارند. بازی کردن آنها در چنین فیلم هایی چه حکمی دارد؟

جواب: در صورتی که آداب عفّت اسلامی را رعایت کنند مانعی ندارد.