اعمال مشترکه ماه شعبان المعظم

عقیق:ماه شعبان دارای اعمال مشترکه ای است که از کتاب المراقبات مرحوم میرزا جواد آقا ملکی تبریزی ‌تقدیم شما خوبان خواهد شد:

* اعمال مشترکه ماه شعبان

اول: مناجات شعبانیه

این مناجات، از اعمال مهم این ماه است و نه تنها ماه، که سالک نباید بعضی از فرازهای آن را در طول سال ترک کند و در قنوتها و سایر حالهای عالی خود، خیلی با آن مناجات نماید.

دوم: از اعمال مهم در این ماه روزه است، به اندازه‌ای که با حالش مناسب باشد و بهتر است اگر مانعی نبود - گرچه این مانع رجحان روزه نگرفتن باشد - تمام ماه را بجز یک یا دو روز آخر آن را روزه بگیرد، و با این یک یا دو روز بین روزه این ماه و روزه رمضان فاصله بیندازد و اگر این مقدار را نمی‌تواند، بمقدار زیادی روزه بگیرد تا وارد دعوت مقدس رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم شده و از کسانی باشد که حضرتش صلّی اللّه علیه و آله و سلّم را یاری می‌کنند و گمان نمی‌کنم با یک یا دو روز روزه گرفتن وارد این دعوت شود و از کسانی باشد که بتوان گفت: به رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله و سلّم کمک کرده است.

درباره روزه هر کدام از روزهای این ماه اخبار مفصلی وارد شده است و من فقط روایتی را که در کتاب «من لا یحضره الفقیه» آمده است، نقل می‌کنم.

امام صادق علیه السّلام فرمود:

«کسی که روز اول ماه را روزه بگیرد، حتما وارد بهشت می‌شود و کسی که دو روز را روزه بگیرد، خداوند در هر شب و روزی (به چشم رحمت) به او می‌نگرد و در بهشت هم به این نگاه ادامه می‌دهد و کسی که سه روز روزه بگیرد، با خداوند در عرش و بهشت او دیدار می‌کند».

سید بن طاووس قدّس سرّه جهت توضیح دیدن خدای متعال، در کتاب اقبال می‌گوید:

«شاید منظور از دیدار خدا در عرش این باشد که عده‌ای از بهشتیان در جایی از عرش باشند که هر کس به آنجا برسد به او می‌گویند: خدا را دیده است، چنانچه خداوند کعبه مشرّفه را منزل خود قرار داده و هر کس به دیدن آن برود، می‌گویند: به دیدن خدا رفته است».

معلوم نیست سید بن طاووس قدّس سرّه می‌خواهد دیدار با خدا یا دیدار با خدا در عرش را توضیح بدهد. گرچه ظاهر کلامش این است که در صدد توضیح چگونگی اصل دیدن خداست ولی در کتاب «فلاح السائل» در ذیل فرمایش امام صادق علیه السّلام که می‌فرماید: «آنقدر آن (آیه) را تکرار کردم تا آن را از گوینده‌اش شنیدم...»، کلامی دارد که در آن به دیدن و ملاقات معنوی خداوند تصریح می‌کند، بگونه‌ای که منافاتی با منزه دانستن خدا از جسم بودن ندارد. بهر حال این توجیهات لازم نیست و واقعا خدا را می‌بیند، چنانچه در مناجات شعبانیه نیز از این مطلب با عبارات ذیل تعبیر شده است:

«حتی تخرق ابصار القلوب حجب النور، فتصل إلی معدن العظمة، و تصیر ارواحنا معلّقة بعز قدسک،تا دیدگان قلب موانع نوری را پاره کرده و آنگاه به معدن بزرگی برسد، و روحهای ما به عزت پاکیت وصل شود.»

و دیدن باین شکل هیچ منافاتی با اعتقاد ما مبنی بر جسم نداشتن خداوند ندارد، تا احتیاج به تفسیر آن باشد. و شاید سید بن طاووس قدّس سرّه با این کلام می‌خواسته دیدار عرش را توضیح بدهد، نه اصل دیدار را.

سوم: از اعمال مهم در این ماه صلوات شعبانیه است که در نیمروز هر روز این ماه فرستاده می‌شود.

چهارم: یکی دیگر از اعمال این ماه، همانگونه که در کتاب اقبال است بجا آوردن نماز و خواندن دعاهای این شبهاست.

سالک باید در رابطه با این اعمال جدّی بوده، و به هر کدام از ذکر و فکر و این اعمال که نشاط دارد، با در نظر گرفتن اولویتها اقدام کند و این مطلب را نیز در نظر داشته باشد که عمل به روایتی که متضمّن این اعمال است، بخاطر تسامح در مدرک اعمال مستحبی است. و معمولا بهتر است هم به اعمال راحت و آسانی که می‌توان با نشاط آن را انجام داد و هم به عبادات روزمره، با در نظر گرفتن حال خود، بپردازد.

پنجم: یکی دیگر از کارهای مهم در این ماه عمل به این روایت است. امیر المؤمنین علیه السّلام فرمودند:

«در هر پنجشنبه شعبان آسمان‌ها زینت شده و آنگاه فرشتگان عرض می‌کنند: خدای ما روزه‌داران شعبان را ببخش و بیامرز و دعایشان را اجابت فرما. بنابراین کسی که دو رکعت نماز بجا آورد که در هر رکعت سوره «فاتحه» را یک بار و«قل هو اللّه احد»را صد بار بخواند و بعد از سلام دادن صد بار بر پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم درود فرستد، خداوند تمام خواسته‌های دینی و دنیایی او را بر آورده می‌فرماید. و کسی که یک روز آن را روزه بگیرد، خداوند بدن او را بر آتش حرام می‌کند.»

منبع:حوزه