دحو الارض چه روزی است؟

عقیق: فردا جمعه ۲۷ تیرماه مصادف با ۲۵ ذی‌القعده روز دحو‌الارض است که در آداب و اعمال ویژه‌ این روز، روزه گرفتن، احیا و شب زنده داری، ذکر و دعا، انجام غسل و خواندن دو رکعت نماز، سفارش شده است.

دحو الارض  مصادف با ۲۵ ماه ذی‌القعده، روزی است که خداوند با نظر به کره زمین، به جهان حیات بخشید، بخش‌هایی از کره زمین که سراسر از آب بود، از این روز شروع به خشک شدن کرد تا کم کم به شکل یک چهارم خشکی‌های امروزی درآمد.

مطابق روایات، اولین نقطه‌ای که از زیر آب سر برآورد، مکان کعبه شریف و بیت الله الحرام بود. در قرآن کریم و احادیث اسلامی به روز دحوالارض (یعنی بسط و گسترش زمین) اشاره شده است و عبادت در این روز از ارزش بسیار زیادی برخوردار است.

از امیرالمومنین علیه‌السلام روایت شده است که فرمودند: «نخستین رحمتی که از آسمان به زمین نازل شد، در ۲۵ ذی القعده بود. کسی که در این روز روزه بگیرد و شبش را به عبادت بایستد، عبادت ۱۰۰ سال را که روزش را روزه و شبش را عبادت کرده است، خواهد داشت.»

به نظر برخی از مفسران، آیه ۳۰ سوره نازعات «وَالْأَرْضَ بَعْدَ ذَلِکَ دَحَاهَا»، به همین واقعه اشاره دارد، در تفسیر این آیه نیز آمده است:«خداوند زمین را به‌گونه‌ای گسترد که برای زندگی انسان و پرورش گیاهان و جانداران آماده باشد؛ گودال‌ها و سراشیبی‌های تند و خطرناک را به وسیله فرسایش کوه‌ها و تبدیل سنگ‌ها به خاک پر کرد و آن‌ها را مسطح و قابل زندگی ساخت؛ درحالی‌که چین‌خوردگی‌های نخستین آن، به‌گونه‌ای بودند که اجازه زندگی به انسان را نمی‌دادند. »

گذشته از واقعه دحوالارض، رویدادهای دیگری نیز در این روز رخ داده‌اند که اهمیت آن را دو چندان کرده است؛ از جمله:

۱- میلاد حضرت ابراهیم (ع)
​۲- میلاد حضرت عیسی مسیح (ع)
​۳- خروج رسول اکرم (ص) از مدینه به همراه هزاران حاجی به سوی مکه، به قصد حجة الوداع. در این سفر وجود مقدس حضرت زهرا سلام الله علیها و نیز تمامی همسران پیامبر(ص) نیز ایشان را همراهی می‌کردند.
​۴- در روایتی نیز آمده است که حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه‌الشریف در همین روز قیام خواهد کرد.

آداب و اعمال ویژه روز ۲۵ ذی‌القعده

زمین، گاهواره زندگی انسان و تمام موجوداتِ زنده است، که با تمام کوه‌ها، دریاها، درّه‌ها، جنگل‌ها، چشمه‌ها، رودخانه‌ها، معادن و منابع گران بهایش، نشانه‌ای از نشانه‌های آفریدگار به شمار می‌آید که آن را گسترانیده است. روز دحوالارض روز گسترش زمین روز بسیار مبارکی است و آداب و اعمال ویژه‌ای دارد؛ از جمله:

۱- روزه داشتن که ثواب ۷۰ سال عبادت را دارد.
​۲- احیا و شب زنده داری شب دحوالارض که برابر با یک سال عبادت است.
​۳- ذکر و دعا.
​۴- انجام غسل به نیت روزِ دحوالارض
​۵- خواندن دو رکعت نماز، نزدیک ظهر به این کیفیت: در هر رکعت بعد از حمد پنج مرتبه سوره الشّمس بخواند و آنگاه بعد از سلام نماز بگوید: «لا حَوْلَ و لا قوَّهَ اِلّا بِالله العلی العظیم»

و سپس این دعا را بخواند:

یا مُقیلَ الْعَثَراتِ اَقِلْنی عَثْرَتی یا مُجیبَ الدَّعَواتِ اَجِبْ دَعْوَتی یا سامِعَ الْاَصْواتِ اِسْمَعْ صَوْتی وَ ارْحَمْنی و تَجاوَزْ عَنْ سَیئاتی وَ ما عِنْدی یا ذَالْجَلالِ وَ الْاِکْرام.

ای درگذرنده لغزش‌ها، از لغزشم درگذر! ای اجابت‌کننده دعاها! دعایم را مستجاب کن! ای شنوای آوازها! صدایم را بشنو و به من رحم کن و از بدی‌هایم و آنچه نزد من است درگذر! ای صاحب جلالت و بزرگواری.

زیارت حضرت رضا(ع) در این روز را از بهترین اعمال مستحب و از سنت‌های مؤکد شمرده‌اند.

پی نوشت:
مفاتیح الجنان
کتاب دروس هیات علاّمه حسن زاده آملی