ویژگی‌های افشاکنندگان فساد

عقیق:آیت‌الله حسن عالمی، عضو مجلس خبرگان رهبری در گفت‌وگویی با اشاره به اینکه مسأله امر به معروف و نهی از منکر یکی از واجبات دین است، گفت: در روایات داریم که امام (ع) فرمودند امر به معروف و نهی از منکر آنقدر اهمیت دارد که با عمل کردن به آن، سایر واجبات الهی عمل و سایر محرمات الهی کنار گذاشته می‌شود.

خیر و صلاح امت اسلامی منوط به امر به معروف و نهی منکر شده است

وی با بیان اینکه وجوب امر به معروف و نهی از منکر دارای تأکید است و جایگاه ویژه‌ای دارد، افزود: در نگاه دینی امر به معروف و نهی از منکر برای جامعه آثار و برکات زیادی دارد؛ تا جایی که شریعت بسیار به آن پرداخته است.

آیت‌الله عالمی با اشاره به اینکه خیر و صلاح امت اسلامی منوط به عمل به امر به معروف و نهی منکر شده است، خاطرنشان کرد: در روایات داریم که پیامبر اعظم (ص) می‌فرمایند: «لا تَزالُ أمتی بِخَیرٍ ما أمَروا بِالمَعروفِ وَنَهَوا عَنِ المُنکَرِ»، یعنی تا زمانی که امت رسول الله (ص) امر به معروف و نهی از منکر کنند در خیر و خوبی خواهند بود.

عقیق:عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: با کنار گذاشتن این تکلیف الهی، انحرافات در جوامع اسلامی پدیدار می‌شود. در ادامه این روایت نیز آمده است: «وَتَعاوَنوا عَلَی البِرِّ، فَإذا لَم یَفعَلوا ذلک نُزِعَت مِنهُمُ البَرَکاتُ، وَ سُلِّطَ بَعضُهُم عَلی بَعضٍ وَلَم یَکُن لَهُم ناصِرٌ فِی الأرضِ وَلا فِی السَّماءِ»، پس همیشه باید مسلمانان یکدیگر را در امر به معروف و نهی از منکر یاری کنند و اگر این کارها را انجام ندهند، برکت از زندگی آن‌ها گرفته می‌شود و برخی از آنان بر دیگری مسلط می‌شوند و هیچ یاوری برای آن‌ها در زمین و آسمان نخواهد بود.

ترک امر به معروف و نهی از منکر مواسات را از بین می‌رود

آیت‌الله عالمی با بیان اینکه ترک امر به معروف و نهی از منکر مواسات را از بین می‌رود، خاطرنشان کرد: با بی‌توجهی به تکلیف الهی مسلمانان به جان هم می‌افتند، دشمن پیدا می‌کنند و به محرمات می‌پردازند و در نتیجه خداوند به آن‌ها کمک نخواهد کرد.

وی با اشاره به اینکه امر به معروف و نهی از منکر خیرخواهی برای جامعه است، گفت: پیامبر اعظم (ص) فرمودند: کسی که امر به معروف می‌کند، در ثواب کسی که گناهی ترک کرده یا به تکلیفی عمل کرده و همچنین کسی که نهی از منکر می‌کند در ثواب کسی که هدایت شده، شریک است. علاوه بر این، کسی که فردی را گمراه و به معصیت تشویق کند، در گناهش شریک است.

عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه در روایتی از امام صادق (ع) نیز به اهمیت امر به معروف و نهی از منکر اشاره شده است، تصریح کرد: وقتی آیه ۶ سوره تحریم نازل شد، مردم پرسیدند که چگونه خود و خانواده را از آتش جهنم حفظ کنیم؟ حضرت فرمودند: امر به معروف و نهی از منکر کنید تا به آتش جهنم و عذاب دچار نشوید. بنابراین برای محفوظ ماندن از آتش دوزخ باید به این فریضه الهی عمل کرد.

ویژگی‌های افشاکنندگان فساد/ هدف سوت زنی، جلوگیری از عقاب و عذاب الهی باشد

آیت‌الله عالمی با اشاره به ویژگی‌های افشاکنندگان فساد گفت: امام صادق (ع) در این زمینه نیز به سه ویژگی اشاره کرده‌اند و می‌فرمایند: «إِنَّمَا یَأْمُرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَى عَنِ الْمُنْکَرِ مَنْ کَانَتْ فِیهِ ثَلَاثُ خِصَالٍ عَالِمٌ بِمَا یَأْمُرُ عَالِمٌ بِمَا یَنْهَى عَادِلٌ فِیمَا یَأْمُرُ عَادِلٌ فِیمَا یَنْهَى رَفِیقٌ بِمَا یَأْمُرُ رَفِیقٌ بِمَا یَنْهَى». اول اینکه خودش عامل به آنچه دیگران را امر یا نهی می‌کند، باشد. مثلا وقتی می‌گویید نماز بخوان، روزه بگیر یا واجبی را انجام بده، خودش عامل به آن فریضه الهی باشد. 

وی با بیان اینکه دومین ویژگی عادل بودن است، خاطرنشان کرد: هنگام امر به معروف و نهی از منکر یا حتی افشا کردن مفسده باید عدالت را در نظر گرفت و سومین ویژگی نیز رفتار با مهربانی و عطوفت است. بنابراین، هر کسی در هر شرایطی امکان افشا کردن فساد را ندارد، بلکه باید به برخی نکات توجه کرده و عامل به آنها باشد.

عضو مجلس خبرگان رهبری ادامه داد: چه کسی که می‌خواهد امر به معروف و نهی از منکر کند و چه کسی که عمدا واجبی را ترک کرده است، باید امنیت روانی داشته باشد و بر اساس دشمنی شخصی اقدامی انجام ندهد. یعنی افشای فساد، بر اساس خصومت شخصی نباشد که یک موضوع را بزرگ‌نمایی کند، بلکه اگر فسادی را افشا می‌کند، باید هدفش از سوت‌زنی، ثواب و جلوگیری از عقاب و عذاب الهی باشد. 

آیت‌الله عالمی با اشاره به نحوه تأمین امنیت روانی برای افشاکننده فساد گفت: اگر دو طرف یعنی هم کسی که امر به معروف یا نهی از منکر می‌کند و همان کسی که مورد خطاب قرار می‌گیرد، هر دو به صلاح یکدیگر و رهایی از عذاب الهی بیاندیشند، یا اگر کسی که مورد خطاب آمر به معروف یا ناهی از منکر قرار گیرد، توصیه و پند او را خیرخواهی تلقی کند، نه تحقیر، امنیت روانی برای آن‌ها حاصل می‌شود. 

تأمین امنیت جانی و روانی افشاکنندگان فساد بر عهده حاکمیت است

وی با اشاره به سوره مائده تصریح کرد: خداوند می‌فرماید: «مَنْ قَتَلَ نَفْسًا بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِی الْأَرْضِ فَکَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعًا وَمَنْ أَحْیَاهَا فَکَأَنَّمَا أَحْیَا النَّاسَ جَمِیعًا؛ هر کس نفسی را بدون حق و یا بی‌آنکه فساد و فتنه‌ای در زمین کرده، بکشد مثل آن باشد که همه مردم را کشته، و هر کس نفسی را حیات بخشد (از مرگ نجات دهد) مثل آن است که همه مردم را حیات بخشیده است». از امام پرسیدند که کشتن ممکن است، اما چگونه می‌توان همه مردم را زنده کرد؟ امام فرمودند: هرکس نفس منحرفى را هدایت کند، او را زنده کرده و انگار که به همه انسان‌ها حیاتی دوباره داده است.

عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه در سال‌های ‌اخیر بسیاری از آمران به معروف یا ناهیان از منکر امنیت لازم را نداشتند و مورد تعرض قرار گرفتند، گفت: وظیفه تأمین امنیت جانی و روانی این افراد بر عهده دولت و حکومت و به ویژه قوه قضائیه است که باید از این افراد حمایت شود، چرا که اگر به درستی از افشاکنندگان فساد یا ناهیان از منکر حمایتی صورت گیرد، در جامعه افراد شرور مانع فریضه الهی امر به معروف و نهی از منکر شده و فساد جامعه را فرا خواهد گرفت.

منبع:فارس