جوهره‏‌ى افراد در حوادث اجتماعی از شعارهاى دروغین جدا مى‌‏شود

عقیق:یکی از حکمت‌های مهم در ابتلای افراد به انواع و اقسام مشکلات فردی و اجتماعی سنجش میزان صبر و استقامت آن‌ها در کوران حوادث زندگی و بعد تقویت بنیه ایمانی و اعتقادی آن‌هاست؛ در واقع تا زمانی که انسان در شرایط سخت قرار نگیرد، از یک سو توانایی شناسایی توانایی‌ها و استعدادهای نهفته خود را نخواهد داشت و از دیگر سو به ضعف‌های خود آگاهی پیدا نخواهد کرد. چرا که به اثبات رسیده انسان‌ وقتی در شرایط نامساعد قرار می‌گیرند، استعدادش شکوفاتر و ضعف‌هایش بروز بیشتری خواهد داشت از این جهت در صدد تقویت استعدادها و اصلاح ضعف‌های خود بر می‌آید.

این مسئله در سطح اجتماعی کارکردهای مثبتی به همراه خواهد داشت. به این صورت که در کوران حوادث اجتماعی، افراد جامعه میزان توانمندی آن دسته از صاحب‌منسبانی که اداره بخشی از جامعه را بر عهده دارند و نیز میزان وفاداری‌شان به وعده‌هایی که به ملت داده بودند، مورد سنجش و قضاوت خود قرار می‌دهند. به این ترتیب مسئولی که در بحران‌های اجتماعی توانایی اِعمال مدیریت صحیح ندارد و پشت ملت را خالی می‌کند نسبت به کارگزاری که نهایت تلاش خود را در رفع معضلات مردم انجام می‌دهد، در معرض همگان قرار می‌گیرد. به صورت کلی آنچه که در این ابتلائات باید مورد ارزیابی قرار گیرد، میزان تعهد، تقوا،‌ روحیه اصلاح‌گری و توانمندی مدیران است. این نوع از آزمون‌های فردی و اجتماعی مورد تأکید قرآن و روایات عترت(ع) قرار گرفته است.

به عنوان نمونه خداوند در آیات دوم و سوم سوره عنکبوت می‌فرماید:
أَ حَسِبَ النَّاسُ أَنْ یُتْرَکُوا أَنْ یَقُولُوا آمَنَّا وَ هُمْ لا یُفْتَنُونَ؛ آیا مردم گمان کرده‏‌اند ، همین که بگویند : ایمان آوردیم، رها مى‏‌شوند و [ به وسیله جان، مال، اولاد و حوادث ] مورد آزمایش قرار نمى‏‌گیرند؟
وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَلَیَعْلَمَنَ‏ اللَّهُ الَّذینَ صَدَقُوا وَ لَیَعْلَمَنَّ الْکاذِبینَ؛ در حالى که بدون تردید کسانى را که پیش از ایشان بودند آزمودیم تا خداوند کسانى را که راست گفتند ودروغگویان را (نیز) معلوم کند.

حجت‌الاسلام قرائتی درباره این آیه در تفسیر خود می‌نویسد: کلمه‌‏ى «فتنة» در واژه یُفْتَنُونَ به معناى گداختن طلا براى جدا کردن ناخالصى‏‌هاى آن است و چون در حوادث و سختى‌‏ها، جوهره‏‌ى انسان از شعارهاى دروغین جدا مى‌‏شود، حوادث و آزمایش‌ها را «فتنه» مى‏‌گویند. لذا حوادث را تصادف نپنداریم؛ همه اسباب آزمایش ماست‏. نکته دیگر اینکه دلیل آزمایش‏هاى الهى، عینى و محقّق شدن علم ازلى خداوند و جدا شدن مؤمنان واقعى و شکوفا شدن استعدادهاى درونى و به فعلیّت رسیدن آنهاست‏. (تفسیر نور قرائتی، ج‏7، ص112)

خداوند در آیه سوم به ذکر این حقیقت مى‌‏پردازد که امتحان یک سنت همیشگى و جاودانى الهى است و فقط مخصوص شما جمعیت مسلمانان نیست؛ سنتى است که در تمام امت‌هاى پیشین جارى بوده است. مى‏‌فرماید:" ما کسانى را که قبل از آنها بودند آزمایش کردیم"؛ به هر حال عافیت‏‌طلبانى که گمان مى‏‌کنند همین اندازه که اظهار ایمان کنند در صف مؤمنان قرار مى‏‌گیرند و در اعلى علیین بهشت همنشین پیامبران و صدیقین و شهداء خواهند بود سخت در اشتباهند. (تفسیر نمونه، ج‏16، ص204)

منبع:تسنیم