انجام امور اقتصادی و اجتماعی، نشان‌دهنده بلوغ هیأت‌های مذهبی است/گام‌های مختلف برقراری تعامل میان هیأت‌ها

عقیق:حجت‌الاسلام مجید دایی دایی، کارشناس ارشد مدیریت راهبردی فرهنگ در سیزدهمین نشست هیأت‌پژوهی که در طبقه زیرین مسجد مقام واقع در شبستان کربلا مسجد مقدس جمکران برگزار شد، در خصوص ضرورت تعامل هیأت‌های مذهبی اظهارداشت: اگر هیأت را خوب بشناسیم و به سابقه آن توجه کنیم، به‌ضرورت تعامل این مجموعه‌های مردمی خواهیم رسید.

وی اضافه کرد: با نگاهی تاریخی به برکات تعامل هیأت‌های مذهبی به نکات مهمی دست پیدا می‌کنیم، یکی از نمونه‌های آن در سال۴۷ است که هیأت‌های ورامین با راه‌اندازی دسته عزاداری به‌صورت متحد، جرقه‌های آغازین انقلاب اسلامی ایران را زدند، همچنین در سال‌های منتهی به انقلاب اسلامی نیز تأثیر هیأت‌های مذهبی در جریان دهی به‌خوبی بارز و مشخص است.

حضور هیأت‌ها در فتنه ۸۸ نمادی از تعامل در دوران اخیر

دایی دایی بیان کرد: در زمان معاصر نیز نمونه تعامل مؤثر هیأت‌های مذهبی در فتنه ۸۸ مشهود است چراکه این مجموعه‌ها با جهت‌دهی درست و تعامل مناسب، توانستند فتنه را جمع و آرامش را در کشور برقرار کنند.

این پژوهشگر حوزوی ادامه داد: در قرآن کریم امر به تعاون شده است که تعامل هیأت‌های مذهبی یکی از مصادیق آن است؛ اگر در بعد دشمن‌شناسی نیز وارد شویم، ضرورت تعامل هیأت‌ها مشخص می‌شود چرا که اکنون دشمنان نیز جبهه‌های مختلف را شبکه‌سازی کرده است.

هیأت‌ها مردمی هستند و منابع مالی پایداری ندارند

وی رشد و توسعه هیأت‌ها را نیازمند تعامل دانست و تصریح کرد: با توجه به اینکه هیأت‌ها مردمی هستند و منابع مالی پایداری ندارند، اگر بخواهند رشد و توسعه داشته باشند، نیاز به تعاون و تعامل دارند.

دایی دایی اضافه کرد: ضرورت پژوهش در موضوع تعامل هیأت‌های مذهبی آن است که در گذشته، الگوی مناسبی برای این تعامل مشخص و منبع علمی مطلوبی در این مورد تهیه نشده بود، به همین علت کاری پژوهشی در این راستا انجام‌شده و به الگویی مناسب رسیده‌ایم.

این پژوهشگر حوزوی با اشاره به اینکه در این پژوهش زاویه نگاه مسئول هیأت و طرف‌های تعامل بررسی‌شده است؛ گفت: امر هیأت یک امر کاملاً مردمی است و یک بحث دستوری و امری نیست، بر همین اساس هرکسی که بخواهد تعاملی میان هیأت‌های مذهبی ایجاد کند، باید با همان نگاه هیأتی وارد شود و با نگاه سازمانی و دستوری این امر امکان‌پذیر نیست.

وی گفت: هر فعالیتی بین دو یا چند هیأت مذهبی شکل گیرد، تعبیر تعامل را دارد؛ تعامل ممکن است در انتها به شبکه‌سازی ختم شود و ممکن است این امر رخ ندهد اما باید به نحوی تعریف شود که منافاتی با رقابت نداشته باشد؛ تعامل به معنای حذف رقابت نیست و این دو موضوع قابل‌جمع هستند، البته در تعاملات نباید هویت‌های هر هیأتی کمرنگ شود.

از دید جامعه‌شناسی و مدیریت، هیأت یک نهاد است

دایی دایی تأکید کرد: بنا بر مباحث مدیریت جامعه‌شناسی و مدیریت، هیأت یک نهاد است و به‌عنوان سازمان نمی‌توان از آن تعریف کرد؛ وقتی جمعی در کنار یکدیگر به اقامه عزاداری می‌پردازند، بعد از مدتی به اشکال مدیریتی یکدیگر آگاهی پیدا می‌کنند و این باعث می‌شود که نهاد هیأت شکل گیرد و این ظرفیت در مباحث دیگر نیز وارد شود و کارکرد داشته باشد.

انجام امور اقتصادی و اجتماعی، نشان‌دهنده بلوغ هیأت‌های مذهبی است

این پژوهشگر حوزوی خاطرنشان کرد: قطعاً فعالیت‌های مذهبی در اولویت و صدر کار هیأت‌های مذهبی قرار دارد اما مسائل مختلفی ازجمله مباحث اجتماعی و اقتصادی نیز می‌تواند در دستور کار هیأت قرار گیرد؛ انجام امور اقتصادی و اجتماعی باعث این نمی‌شود که هیأت از قالب خود خارج شود و این نشان‌دهنده بلوغ هیأت‌های مذهبی است.

گام‌های مختلف برقراری تعامل میان هیأت‌ها

وی گفت: برقراری تعامل چند گام دارد، اولین گام در تعامل، شناسایی است و باید هیأت‌ها از یکدیگر شناخت درست داشته باشند؛ برای تعامل عمیق نیاز به شناخت کامل دارند و در غیر این صورت، تعامل با مشکل مواجه می‌شود؛ برای تعامل قوی و مؤثر نیاز است که طرفین هم سو باشند و به یک اعتقاد مشترک برسند.

دایی دایی افزود: گام دوم در تعامل، برنامه‌ریزی است؛ در برنامه‌ریزی نباید تعامل در یک قالب خاص محدود شود و می‌توان در قالب‌های مختلف تعاملات شکل گیرد؛ همچنین در تعاملات باید به بسترهای تعامل توجه شود، تعاملاتی که در بسترهای مشترک و نزدیک به هم‌شکل گیرد، موفقیت‌آمیزتر خواهد بود.

این پژوهشگر حوزوی بیان کرد: گام سوم، ایجاد باور درونی برای تعامل است؛ تا باور به تعامل شکل نگیرد، تعامل نیز ایجاد نمی‌شود یا ادامه‌دار و مؤثر نخواهد بود؛ باور یک مسئله درونی است و نمی‌توان دستوری این باور را ایجاد کرد.

وی ادامه داد: گام بعدی، آموزش برای ایجاد تعامل است، تعامل آداب و مهارت‌های خاص خود را دارد و باید افراد برای ایجاد تعامل این موضوعات را فرابگیرند تا تعامل مؤثر و درستی داشته باشند و در غیر این صورت، تعامل با شکست مواجه می‌شود.

دایی دایی تصریح کرد: گام دیگر برای تعامل، رفع و دفع موانع تعامل است؛ در تعاملات باید مشکلاتی که باعث ایجاد اختلال در تعاملات و همکاری می‌شود، کنار گذاشته شود؛ این موانع ممکن است ناشی از تغییر مدیر هیأت یا تقسیم‌کار درست در تعاملات باشد.

این پژوهشگر حوزوی اضافه کرد: بعد از انجام گام‌هایی که عنوان شد، اولین تعامل شکل می‌گیرد، بعد از اولین تعامل باید آسیب‌شناسی صورت بگیرد تا در ادامه، تعاملات مؤثرتر باشد.

وی اظهار کرد: اگر تعاملات به‌صورت پایدار و درست شکل گیرد، هیأت‌ها در اتفاقات مختلف اجتماعی می‌توانند تعاملات بزرگ‌تری را شکل دهند و به خدمت‌رسانی بپردازند؛ نمونه این تعاملات مؤثر و بزرگ، خدمت‌رسانی هیأت‌ها مذهبی در حادثه سیل و زلزله است.

دایی دایی در پایان خاطرنشان کرد: در تعاملات، موضوع ارزیابی بسیار بااهمیت است، باید بررسی شود که نتیجه تعامل بهتر و مفیدتر باشد و اگر در تعاملی، کارکرد هیأت کاهش پیدا کند، مشخص می‌شود که تعامل درست و ثمربخش نبوده است؛ همچنین در تعاملات باید طرفین تعامل گسترش پیدا کنند و تعاملات گسترده‌تر شود.

منبع:فارس