دستور خدا درباره نحوه برخورد با افراد مغرور و لجوج چیست؟

* آيه 65

يا أَهْلَ الْکِتابِ لِمَ تُحَاجُّونَ في‏ إِبْراهيمَ وَ ما أُنْزِلَتِ التَّوْراةُ وَ الْإِنْجيلُ إِلاَّ مِنْ بَعْدِهِ أَ فَلا تَعْقِلُونَ

* ترجمه                      

اى اهل كتاب! چرا درباره‏ ى ابراهیم گفتگو و نزاع مى ‏كنید؟ (و هر كدام او را پیرو آیین خود مى ‏دانید،) در حالى كه تورات و انجیل، پس از او نازل شده است، چرا تعقّل نمى ‏كنید؟

* نکته ها                     

هر یك از یهود و نصارى، ابراهیم علیه السلام را از خود مى ‏دانستند و به قدرى بازار این ادّعا داغ بود كه قرآن در دو آیه ‏ى بعد مى ‏فرماید: «ما كان ابراهیم یهودیّا و لا نصرانیّا» این آیه براى پوچى ادّعاى آنها مى‏ گوید: چگونه شما ابراهیم را كه قبل از تورات و انجیل بوده، تابع آن دو كتاب مى ‏دانید؟ كتابى كه هنوز نازل نشده است، پیرو ندارد. آیا حاضر نیستید این مقدار هم فكر كنید كه لااقل حرف شما با تاریخ منطبق باشد.

* پيام ها                      

1- هنگام موعظه، از القاب متین و عناوین فرهنگى مخاطبین استفاده شود. «یا اهل الكتاب»

2- علم و كتاب، از چنان ارزشى برخوردارند كه منسوبین به آن نیز محترمند. اهل ‏كتاب، اهل قلم، اهل علم. «یا اهل الكتاب»

3- سعى نكنید با انتساب شخصیّت ‏ها به خود، حقّانیت خود را اثبات كنید. «لِمَ‏تحاجّون فى ابراهیم» به جاى نزاع در انتساب شخصیّت ‏هاى والا، از فكر آنان پیروى كنید.

4- ادّعاهاى خود را مستند و هماهنگ با منطق و فطرت و تاریخ قرار دهید. «و ما اُنزلت التورات»

* آيه 66

ها أَنْتُمْ هؤُلاءِ حاجَجْتُمْ فيما لَکُمْ بِهِ عِلْمٌ فَلِمَ تُحَاجُّونَ فيما لَيْسَ لَکُمْ بِهِ عِلْمٌ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ

* ترجمه                      

هان (اى اهل كتاب!) شما همانان هستید كه درباره (حضرت عیسى و) آنچه بدان علم داشتید محاجّه و نزاع كردید، پس چرا درباره (ابراهیم و) آنچه بدان علم ندارید نزاع مى ‏كنید؟ در حالى كه خداوند مى ‏داند و شما نمى‏ دانید.

* نکته ها                     

این آیه تذكّر و هشدارى است به اهل ‏كتاب، كه شما در مورد آنچه بدان علم و آگاهى دارید، اشكال ‏تراشى و سؤالات بى ‏جا مى‏ كنید. با آنكه شما زندگى طبیعى حضرت عیسى و نیاز او به غذا و مسكن و لباس را دیده ‏اید، ولى باز هم در مورد او به گفتگو نشسته ‏اید. گروهى او را دروغگو و گروهى فرزند خدا مى ‏پندارید. [1] و یا در شناخت محمّد صلى الله علیه وآله كه نشانه ‏هایش در تورات و انجیل آمده و براى شما شناخته شده است، به بحث وگفتگو مى ‏پردازید. [2] شما كه درباره معلومات، اهل جدال و بحث هستید و به نقطه‏ ى توافقى نمى‏ رسید، دیگر چه كار به مسأله ‏اى دارید كه در مورد آن علم ندارید؟ مثل اینكه مذهب حضرت ابراهیم چه بوده است؟

* پيام ها              

1- افراد مغرور و لجوج را تحقیر كنید. «ها انتم هؤلاء»

2- افراد لجوج، حتّى در امور روشن به نزاع مى‏نشینند. «حاججتم فیمالكم به علم»

3- اگر سرچشمه‏ى مباحثات، تحقیق باشد ارزش دارد، ولى اگر براى طفره رفتن باشد، مورد انتقاد است. «حاججتم فیما لكم به علم»

پی نوشت:

1) تفاسیر المیزان، فى ظلال، مراغى و المنار

2) تفاسیر مجمع‏البیان و قرطبى

منبع:حوزه