منشور ارتباطی امت اسلام تدوین شود

۵ نظریه تمدنی با رویکرد اسلامی

وی به تبیین معنای تمدن اسلامی و امکان تمدن با وصف اسلامی در دنیای معاصر پرداخت و با بیان اینکه در پاسخ به این سوال پنج نظریه وجود دارد، ابراز کرد: یک نظریه این است که کسی ظرفیت تمدنی اسلام را نهی کند و بگوید که اسلام در عصر حاضر و با پیچیدگی ای که زندگی بشر پیدا کرده نمی تواند تمدن ساز باشد و بنابراین آنچه در انقلاب اسلامی و اندیشه متفکران آن به عنوان احیاء الحوارة الاسلامیه و بازسازی تمدن اسلامی متناسب با عصر جدید امکان پذیر نیست.

آیت الله اعرافی با بیان ایکه نظریه دوم این است که می گویند تمدن اسلامی به شکل ترکیب انضمامی نه اتحادی میسر است و مسلمانان می توانند در عصر جدید یک تمدن و حرکت بزرگ علمی به وجود بیاورند، اظهار کرد: نظریه سوم نیز این گونه است که معتقدند تمدن اسلامی از اندیشه اسلام سرچمشه گرفته، ولی اسلام را به شکل تعلیقی بر زندگی بشر تفسیر می کنند. برخی اسلام را حداقلی و در حد مسیحیت حاضر می دانند که دین را در این نگاه تعلیقه ای بر زندگی بشر می دانند یعنی بشر راه خود را می رود و اسلام نیز در برخی جاها به آن تعلیق می زند و نظام زندگی و ... از آنِ خود بشر است.

رئیس جامعه المصطفی العالمیه افزود: بر اساس نظریه سوم، تمدن اسلامی ایجاد می شود، ولی در همان اسلام حداقلی به شکل تعلیقی در زندگی بشر تجلی پیدا می کند.

آیت الله اعرافی با بیان اینکه چهارمین دیدگاه این است که تمدن به عنوان «کلان نظریه» در آفرینش، جهت دهی و هدایت تمدن اثر می گذارد، اظهار کرد: این نظریه معتقد است که همه عناصر در این کلان نظریه وجود دارد و ما باید بر همه آنها تحفظ کنیم. این نظریه برای تدبر، تعدد و نقش آفرینی بشری جایگاه بسیار پایینی در نظر گرفته و متاسفانه از میان آن نظریه ای خشک و متعصبانه پدید می آید.

وی، نظریه پنجم را دیدگاهی دانست که اسلام را تمدنی می داند و اسلام و اندیشه اسلامی می تواند در ذات تمدن حضور داشته باشد و به همه ساحت های تمدن اندیشه بدهد و هدایتگری کند و نقش ایفا کند و این اندیشه برای پاسخگویی به دنیا برخوردار است.

مدیر حوزه های علمیه کشور با بیان اینکه اسلام دین تمدنی است، گفت: آن تجربه ای که در تاریخ گذشته آفریده شد، ترکیبی اتحادی بود و از درون معارف قرآن و اندیشه اسلام، جوشش و جهش تمدنی ایجاد شد و در عین حال این نگاه تمدنی تعلیقی نیست، بلکه در روح و جان اندیشه تمدنی حضور دارد و حالتی بسته نیز نیست، بلکه سوال‌های آدمیان را تا پایان تاریخ پاسخگو است.

وی با اشاره به اینکه بر این اساس روح تمدن اسلامی واحد است، اما شکل و قالب ها می تواند گوناگون باشد، اظهار کرد: به همین علت این اندیشه باطنی قابل تطابق با تحولات مختلف در جهان است و در عصر جدید با وجود همه تحولات بشری می توان تمدن اسلامی برپا کرد.

رئیس جامعه المصفی العالمیه، اندیشه فلسفی و کلامی اسلام را پاسخگوی سؤال های بشر به شکلی منطقی دانست و گفت: نظام های حقوقی، اخلاقی، اجتماعی، ارتباطی، هنری، سیاسی و... نیز از دیگر نظام هایی است که سازنده و شاکله یک تمدن می باشد در اسلام وجود دارد. وجود این نظام ها نشان دهنده ظرفیت نرم افزاری برای تمدن اسلامی است که در اندیشه دینی ما هست.

وی با اشاره به اینکه واقعیت جهان اسلام این است که جهان شمولی دارد و همه افراد را در بر گرفته است، اظهار کرد: باید در فقه مذاهب این ظرفیت فراگیر مذهبی، قومی و نژادی امکان جمع داشته باشد و گرنه نمی توان از یک تمدن واحد اسلامی نام برد.

آیت الله اعرافی اضافه کرد: فقه روابط میان فردی و اجتماعی در صورتی می تواند زمینه تمدن اسلامی را ایجاد کند که فقه هر مذهبی نشان دهد به یکسری ضوابط اخلاقی، ارتباطی، فردی، گروهی و اجتماعی پایبند است.

رئیس جامعه المصفی العالمیه افزود: اگر فقه مرزهای مذهبی را جدی بگیرد و بر اساس آن اعمال زور، تکفیر و خشونت را تجویز کند، پراکندگی ایجاد می شود و اگر اینگونه نباشد، زمینه برای تمدن اسلامی فراهم می آید.

مدیر حوزه های علمیه کشور افزود: معتقدیم در اندیشه اسلام نظام های جامع و فراگیری به همه ساحت ها وجود دارد و کلام، فقه و اخلاق ما برای امت به عنوان یک پیکر واحد برنامه دارد.

امروز به تحول و نگاه فرامذهبی نیاز داریم

وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینکه امروز با چالش های بزرگ و جدی مواجه هستیم و علمای اسلام می بایست این گروه ها را بگشایند و امت را از سدها عبور دهند، گفت: مراکز علمی اسلامی، حوزه ها، مدارس و دانشگاه های علوم اسلامی نیازمند یک تحول هستند، اظهار کرد: جامعه المصطفی تلاش کرده است که پیشگام یک حرکت نو در نگاه فرامذهبی باشد و در این ویژگی یگانه است.

آیت الله اعرافی به تحصیل همزمان بیش از 10 هزار نفر از اهل سنت در المصطفی، یادآور شد: این امر همان الگویی است که باید در امت اسلام و همه مراکز باشد و از در آمیختگی مذهبی و مباحثه و گفتگوی مذهبی حراسی نباید باشد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: مراکز علمی اسلامی باید ظرفیت فرا مذهبی و آثار گفتگوی مذهبی و بحث مقارن را در خود ایجاد کنند و آن نظام های تمدنی اسلام توسط علمای اسلام در همه مذاهب پدید آید و در واقع نرم افزار حرکت یک امت به سوی تمدن الهی، انسانی و رهایی بخش باید در مراکز علمی و حوزه های علمیه و دانشگاه های اسلامی تولید شود.

مدیر حوزه علمیه با بیان اینکه باید نظام ارتباطی امت را بر پایه کلام  و فقه استوار کرد و منشور ارتباطی امت اسلام تولید شود و بر اساس آن در کنار هم نشسته و با یکدیگر گفتگو و تعامل کرد و باید تکفیر و خشونت میان مذهبی کنار گذاشته شود، گفت: همچنین، سیاست مداران را به سمت بازار مشترک، اقتصاد اسلامی و نظام های حقوقی مشترک سوق داد و عملیاتی سازی یک نظام حقوقی و اقتصادی امری است که امکان پذیر می باشد.

همراهی با فلسطین و جبهه مقاومت

وی در ادامه با اشاره به اینکه انقلاب اسلامی یک روز از کنار فلسطین جدا نشده است، گفت: با تحلیل عمیق می گوییم که هجمه هایی که در سوریه و برخی دیگر از بلاد شده برای این است که رژیم صهیونیستی را در امنیت قرار دهند و جبهه مقاومت را محو کرده و تعدادی از مزدوران عالم اسلام را تسلیم کنند.

آیت الله اعرافی با تاکید بر اینکه حرف ما منطقی و بین المللی است و می گوییم که انتخابات میان فلسطینی ها باشد و به سرزمین شان برگردند، تصریح کرد: اگر امروز غرب به همین امر تسلیم شود، ما هیچ جنگ و خشونتی نخواهیم داشت، اما وقتی آنها به انتخابات تن نمی دهند، حزب الله، حماس و مقاومت در برابر شان خواهند بود؛ این دفاع مشروع می باشد و همه امت اسلام در کنار مقاومت برای آزادی فلسطین و بیت المقدس ایستاده است.

رئیس جامعه المصفی العالمیه تاکید کرد: علمای اسلام می بایست برخی از مزدورانی را که در جهان اسلام پشت صحنه و یا آشکار دست در دست اسرائیل گذاشته اند، مفتضح کنند.

مدیر حوزه های علمیه کشور با بیان اینکه اجتهاد ما در حوزه ها باید تمدن ساز باشد و رویکرد تمدنی در فکر، علم و دانش سایه افکن باشد، گفت: ما بر تحکیم مبانی احیای تمدن اسلامی استواریم و افغانستان به عنوان پاره ای بزرگ از پیکر امت اسلام و سرزمینی مهم و اثرگذار است، می تواند این نقش را ایفا کند.

آیت الله اعرافی از اخوت و همبستگی علمای افغانستان تقدیر کرد و همایش در حال برگزاری را نشان دهنده نگاه بلند و عزم راسخ آنان دانست و ابراز کرد: جهان اسلام باید با این عزم های راسخ تحول یابد و دشمنان به کناری زده شوند و شکوفه های تمدن اسلامی را به وجود بیاورند.