دیوان شیخ حر عاملی در وصف اهل‌بیت(ع)

شیخ حر عاملی در کنار تمام تلاشش در جمع‌‏آوری احادیث اهل‌بیت(ع)، از ذوق شعری بالایی نیز برخوردار بود. او اشعار فراوانی در مدح و ستایش اهل‌بیت(ع) سروده است و دیوانی شامل 20000 بیت شعر نیز دارد. طوری که اگر کسی خود را به دایرۀ ادبیات و هنرش نزدیک کند و به کنکاشی در آثار غیر روایی او بپردازد، شمیم دل‌انگیز ذوق ادبی او را حس خواهد کرد.

از ویژگی‌های شعر او طولانی بودن آن است. او قصیده‌ای در مدح پیامبر اکرم(ص) و اهل‌بیت(ع) آن حضرت دارد که بیش از 100 بیت است و قصیده‌ای دیگر که شامل معجزات و فضایل پیامبر و اهل‌بیت(ع) آن حضرت شامل 400 بیت است.

او در شیوه‌های شعری نیز از مهارت خاصی برخوردار بوده است، طوری که 29 قصیده در مدح اهل‌بیت(ع) دارد که مجموعه ابیات هر قصیده را با یکی از حروف الفبا قافیه داده است و در قصیده‌ای دیگر چهار طرف هر بیت را با یک کلمه آورده و در قصیده‌ای تمام ابیات را بدون الف آورده است.

در ادامه به برخی از اشعار او اشاره می‌‌کنیم:

«لئن طاب لی ذکر الحبائب إننی      أری مدح أهل البیت أحلی و أطیبا» (1)

اگر یاد دوستان لذت‌بخش است، برای من مدح اهل‌بیت شیرین‏‌تر و لذت‏بخش‏‌تر است.

واقعیت این است که شیخ حر می‌توانست با صرف بیشتر اوقات در نظم و نثر و ادبیات عرب، خود را در زمرۀ شاعران و ادبیان بزرگ قرار دهد، اما او ادبیات را وسیله‌­ای برای رسیدن به هدفی که همان انتشار علوم اهل‌بیت(ع) است، می‌دانست و در دو راهی انتخاب شعر و غوطه‌ور شدن در کلام نورانی ائمه اطهار(ع)، مسیر دوم را انتخاب کرد. او دربارۀ مدح اهل‌بیت(ع) شعری را سروده است که آقا بزرگ تهرانی آن را اینگونه نقل می‌کند:

«و مدیحی لآل بیت نبی      عن مدیحی سواهم قد ثنایی»

«هم بدور التقی شموس المعالی أشرف الخلق حجة الرحمن»(2)