مبلغان باید مانند پزشک متخصص رفتار کنند

عقیق:از بهترین و عالی‌ترین اعمال دینی امر نماز است که اسلام به آن توجه زیادی کرده است و برای آن آثار و فوائد زیادی در آیات و روایات مطرح نموده است. اگر چه عبادت در تمام ادیان آسمانی وجود دارد ولیکن بهترین و زیباترین نوع عبادت همین نمازی است که در اسلام به شکل و کیفیت خاصی آمده و مسلمانان دعوت به اقامه آن شده‌اند.

نماز، ذکر خداست و با ذکر خدا قلب‌ها آرام می‌گیرند و آن کس که به آرامش روحی رسید، و یاد خدا را با خود قرین ساخت، آشوب‌های گمراه کننده او را به وادی ضلالت نخواهد برد.

 یکی از فعالیت‌های تبلیغی مرکز تخصصی نماز در راستای توسعه وترویج فرهنگ نماز اجرای طرح ملی «بیان» است. از این رو گفت‌وگویی با حجت‌الاسلام اسماعیل ولی‌خانی رئیس اداره تبلیغ و ارتباطات مرکز تخصصی نماز داشتیم که در ادامه می‌خوانیم:

در ابتدا توضیحی درباره طرح «بیان» بفرمایید و بگویید هدف از اجرای این طرح تبلیغی چیست؟

طرح بیان، طرحی مختص حوزه‌های علمیه خواهران است، بنای ما در این طرح آن است که در بحث یاوران نماز، کسانی بتوانند نماز تبلیغ  کنند و دیگران را نیز به نماز تشویق کنند.

هدف ما از این طرح آن است که بتوانیم خواهران طلبه که سطح دو را به پایان رسانده‌اند یا مشغول تحصیل در سطح دو حوزه هستند، در مدارس و در میان اقشار عموم جامعه به تبلیغ نماز بپردازند.

این طرح در چند مرحله انجام می‌شود؟

این طرح در سه مرحله؛ مقدماتی، تکمیلی و پیشرفته برگزار خواهد شد. در دوره مقدماتی این طرح دانش‌پژوهان یا مخاطبان طرح با برخی از مباحث عمومی نماز مانند راه‌های تشویق به نماز، آیات نماز، شیوه‌های عمومی دعوت به نماز آشنا می‌شوند.

این طرح تاکنون در چند استان کشور و به چه نحو اجرا شده است؟

اجرای این طرح حدوداً از اوایل بهمن‌ماه در 10 استان کشور اعم از استان تهران، اصفهان، قم، مازندران، گلستان، البرز، کرمانشاه، یزد و کرمان شروع شده است.

دوره مقدماتی 24 ساعت در طی 4-3 روز طول می‌کشد و دوره تکمیلی و پیشرفته هم سال آینده برگزار خواهد شد. در دوره مقدماتی هم‌اکنون اساتید به استان‌های مختلف اعزام می‌شوند.

غالباً چه کسانی می‌توانند در طرح «بیان» شرکت کنند؟

افراد واجدالشرایط برای گزینش در این طرح توسط مدیریت استانی حوزه‌های علمیه خواهران حدود 40 نفر به ما معرفی می‌شوند و دوره برای آنها برگزار می‌شود، البته مرکز تخصصی نماز یک دوره 120 ساعته به نام تربیت مربی نماز با عنوان «معراج» برگزار کرده‌ است که فارغ‌التحصیلان این دوره در اولویت هستند.

دوره تربیت مربی معراج 55 دوره در کل کشور برگزار شد که در بعضی از استان‌ها یک دوره و برخی استان‌ها دو دوره برگزار شد و غالب فراگیران طلاب خواهر بودند. سال آینده 21 استان باقی‌مانده در آنها دوره برگزار خواهد شد.

می‌شود کمی هم درباره دوره تکمیلی و پیشرفته طرح بیان توضیحاتی بفرمایید؟

دوره تکمیلی و پیشرفته هر یک 40 ساعت است که خواهران با بحث تخصصی نماز، کودک و نوجوان، نماز و خانواده آشنا می‌شوند که با یادگیری این مباحث تخصصی، می‌آموزند که: اگر بخواهند در مدارس دانش‌آموزان را به نماز تشویق کنند، شیوه‌های دعوت به نماز، بررسی علل ترک نماز، آسیب‌شناسی مباحث اجتماعی، نقش نماز در کاهش آسیب‌های اجتماعی و مباحثی از این قبیل چگونه مواجه شده و پاسخ مناسب را ارائه دهند.

آیا این دوره فقط برای طلاب خواهر برگزار می‌شود؟

بله، فعلاً برای خواهران طلبه است؛ چراکه پیش از این ، برای آقایان نیز یک دوره تربیت مبلغ نماز به نام طرح «مفتاح» داشته‌ایم که برای ائمه جماعات مدارس برگزار شده است و حدود 550-600 دوره در کل کشور برگزار شده که دوره 24 ساعته تربیت مبلغ نماز است و تمام برادران در آن با شیوه‌های دعوت به نماز آشنا شده‌اند.

چند نفر از خواهران تاکنون در این طرح نام‌نویسی کرده‌اند؟

در حال حاضر حدود 700 نفر از مجموع 10 استان در کل کشور در طرح بیان ثبت‌نام کرده‌اند. در سال آینده استان‌هایی که دوره مقدماتی را گذرانده‌اند،‌ دوره تکمیلی و پیشرفته را می‌گذرانند و استان‌هایی که هیچ دوره‌ای را نگذرانده‌اند، دوره مقدماتی برای آنها تشکیل خواهد شد.

آیا مباحث روانشناسی هم در این دوره‌ها گنجانده شده است؟

بله، ما یک کارگروهی در خود مرکز تخصصی نماز تشکیل داده‌ایم، به نام «شیوه‌های کارگروه دعوت به نماز» که از فارغ‌التحصیلان مرکز تخصصی نماز هستند و این کارگروه با محوریت شیوه‌های دعوت‌ به نماز، تمام مباحث روانشناسی و جامعه‌شناسی مبحث نماز و شیوه‌ها و مهارت‌های جدید را استخراج کرده و روی آنها بحث می‌کنند.

آیا در برگزاری این جلسات از راهنمایی اساتیدی مانند حجت‌الاسلام قرائتی بهره برده‌اید؟

تمام راهنمایی‌های اساتیدی مانند حاج آقا قرائتی و حاج آقای بهشتی و بزرگانی که یک عمر در بحث نماز فعالیت داشته‌اند را در اجرای طرح «بیان» به کار گرفته‌ایم و البته بسیاری از مباحثی که ما می‌خواهیم ارائه دهیم، بر اساس نظر حاج آقا قرائتی است.

پیش‌بینی که شما از اجرای طرح بیان در مدارس دارید، چیست و فکر می‌کنید این طرح تا چه اندازه می‌تواند نسل جوان را به سوی نماز سوق دهد؟

بسیاری از موارد ما تبلیغ می‌کنیم، اما در بحث تبلیغ، مباحث عمومی را مطرح می‌کنیم، مثل یک پزشک عمومی؛ وقتی انسان پزشک عمومی باشد بسیاری از بیماران سراغ او نمی‌آیند، ولی وقتی یک پزشکی در یک رشته‌ای تخصص پیدا کرد، می‌تواند در کار خودش موفق باشد.

بنابراین صحبت ما این است؛ اگر طلاب و مبلغان ما به صورت تخصصی در بحث نماز وارد می‌شوند، باید متوجه شوند شیوه‌های دعوت به نماز برای هر قشر و هر مقطع سنی چگونه است و چطور با هر گروه سنی برخورد کنند و راهکارهایی را به خود دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان و معلمان آنها آموزش دهند که در این صورت خروجی کار بسیار می‌تواند مهم باشد.

در بحث بی‌نمازی یا کاهل‌نمازی، بعضی از دانش‌آموزان اینکه یک روز نماز می‌خواند و دو روز نماز نمی‌خواند، به دلیل این است که دچار یک تضاد و پارادوکس در زندگی خویش شده‌اند؛ یعنی در مدرسه یک طور در بحث نماز با او برخورد می‌کنند، مبلغ و طلبه‌ای که می‌آید در مدرسه به یک نحو و خانواده دانش‌آموز نیز به نحو دیگر او را به نماز فرامی‌خوانند، لذا ما به دنبال آن هستیم که با اجرای طرح بیان، این تضادها را برطرف کنیم، یعنی فرد مبلغ، محوری شود برای رفع تضادهای یک دانش‌آموز در مواجهه با نماز. اینکه دانش‌آموز چه‌کار کند، خانواده و معلم آن دانش‌آموز نیز چه‌کاری انجام دهد، به صورت تخصصی کار شود. در این هنگام است که بسیاری از مشکلات دانش‌آموزان، سؤالات و شبهات آنها در خصوص نماز رفع خواهد شد.

انتظار شما در پایان برگزاری این دوره‌ها چیست و محصول برگزاری دوره «طرح بیان» را چه می‌دانید؟

نخست؛ رشد نماز خود طلاب است، چون خود طلاب، شاگرد اول این مدرسه و کلاس هستند. به طورمثال وقتی دو دانش‌آموز که با هم هم‌کلاسی هستند یکی رتبه اول تحصیلی را دارد و دیگری رتبه پایین‌تر، اگر رتبه اول نمره 14 بگیرد، کسی که از لحاظ درسی پایین‌تر از او است، نمره 7-8 می‌گیرد و به این نمره کم خود افتخار هم می‌کند. وقتی به او بگوییم چرا این نمره پایین را گرفته‌ای می‌گوید؛ کسی که شاگرد اول کلاس ما است نمره 14 گرفته، لذا نمره 8 من هم باعث افتخار است، بنابراین نمره نماز طلاب، باید نمره بالایی باشد.

دوم اینکه شیوه‌ها، مهارت‌ها و روش‌های دعوت دانش‌آموزان به نماز را به‌درستی یاد بگیرند. ما مبلغان بسیاری در مدارس داریم، با توجه به این که یک سری مباحث عمومی نماز برای خانواده دانش‌آموز را مطرح می‌کنند، اما شیوه و روش‌های دعوت به نماز است که باید آموزش داده شود؛ یعنی اگر ما شیوه، مهارت و روش دعوت به نماز را ندانیم، شاید مخاطب را به صورت اشتباه به نماز دعوت کنیم. درواقع ما می‌خواهیم طلاب و مبلغان با ویژگی‌های سنی مختلف آشنا شوند. مثلاً گروه سنی 7 تا 12 سال و 12 تا 19 سال هریک چه ویژگی‌هایی دارند و با توجه به ویژگی‌های سنی هر گروه، شیوه‌های دعوت به نماز را به آنها آموزش می‌دهیم تا بر اساس این شیوه‌ها، نماز در مدارس رشد پیدا کنند و دانش‌آموز نسبت به بحث نماز خود دغدغه‌مند شوند.