صرف علاقه به انقلاب و نظام کافی نیست

◦ با توجه به موضوع اجلاسیه دهم جامعه مدرسین و علمای بلاد، تعریف حضرتعالی از حوزه انقلابی چیست؟

• حوزه را مجموعه ای از علمای بزرگ، اساتید، محققان، فضلا و طلاب تشکیل می دهند؛ اگر این مجموعه نسبت به نظام اسلامی احساس دلبستگی داشته باشند و بی تفاوت نباشند و یا بی تفاوت ها در هر گروه، آنقدر کم باشند که به حساب نیایند، این حوزه، حوزه انقلابی است.

اما نکته ای که نباید مورد غفلت قرار گیرد، این است که اگر فقط به این دلبستگی بسنده شود، فکر نمی کنم برای حمایت از نظام کافی باشد؛ حوزه انقلابی باید ویژگی هایی داشته باشد تا برای نظام سودمند باشد و به تعبیری در ادامه و بقای انقلاب نقش مؤثری ایفا کند؛ زیرا صرف علاقه به انقلاب و نظام اگر منشأ فعالیت سالم به قصد کمک به نظام نگردد، کارساز نیست.

◦ این ویژگیها کدام اند؟

• ویژگیهای حوزه انقلابی سودمند برای نظام عبارتاند از:

1. سبک زندگی حوزویان باید به گونه ای شفاف به همگان نشان دهد که همچون نامشان روحانی هستند و به مادیات توجه ندارند و فعالیت دینی آنها خالص برای خدا و خدمت به بندگان خداست. اگر اینطور باشد، بدون تردید می تواند در ملت تحول ایجاد کند و دست کم بخشی از آسیبها که کم کم به صورت فرهنگ ملت درآمده را تغییر دهد؛ اما اگر حوزه و حوزویان و روحانیان هم آهسته آهسته به همان آسیب ها گرفتار و آلوده گردند، نمی توانند در برنامه های دینی و فرهنگی نظام و انقلاب نقش مؤثری داشته باشند.

2. از پایه های اساسی انقلاب اسلامی، تحکیم عقاید دینی ملت است. هرچه اعتقادات صحیح آنها محکم تر شود، آسیب پذیری آنها کمتر می شود؛ برای حفظ انقلاب، حوزه بیش از هر چیز باید خود را مجهز به پاسخگویی و تشریح و توضیح معتقدات برای همه قشرهای جامعه نماید؛ قشر دانشگاهی و با سواد و نیز همه کسانی که با رسانه های کفری و دشمنان آشنایی دارند، باید در حوزه ها آنقدر دانشمند و محقق و پاسخگو ببینند که بتوانند با تماس با آنها پاسخ سؤال خود را دریابند و نیز برخورد حوزویان با آنان و سبک سخن و استدلال آنها طوری باشد که جلب اعتماد آنان را در پی داشته باشد. لذا اگر استاد حوزه بتواند به عنوان یک استاد آگاه در اعتقادات دینی معتمد مردم باشد، بسیار بسیار مؤثر خواهد بود.

3. مسئولیت اصلی روحانیت و حوزه های علمیه، تقویت ایمان و اعتقادات مردم است. آنچه می تواند نظام را بیمه کند، متدین و متعهد بودن ملت است و بخش مهم از این کار به عهده حوزه هاست؛ بنابراین حوزه ها در صورتی می توانند نقش خود را ایفا کنند که برای تبلیغ معارف اسلامی و قرآن در داخل و خارج کشور کاملاً مجهز و آماده باشند؛ یعنی وضع علمی حوزویان و استحکام پایه های علمی و اخلاقی آنان به حدی باشد که بتوانند با زبان و قلم و تحقیق و تدریس و اداره کلاسهای معرفتی و دینی در شرایطی از اسلام و معارف و احکام اسلام ماهرانه دفاع نمایند و تبلیغات دشمن و شبهه افکنی های آنها را خنثی سازند.

4. حوزه ای برای نظام و انقلاب مفید است که به خاطر آگاهی به وضع کشور و شناخت خادم و خائن و دوست و دشمن، تحت تأثیر تبلیغات و به خصوص شایعه ها قرار نگیرد؛ بلکه در هر مقطعی با بصیرت کامل برای ملت روشنگری کند و در حقیقت راهنمای ملت باشد؛ نه اینکه گاهی تابع خواسته های غیرصحیح مردم قرار گیرد. اگر این آگاهی و استقلال را داشته باشد، می تواند هر دولت و یا هر مسئول که به کشور خدمت کرد را تمجید و تشویق و حتی به آنها کمک کند و هر جا اشتباه و یا خیانتی دید اعتراض کند. بنابراین حوزه باید بدون اینکه تحت تأثیر این حزب و آن حزب و یا این گروه و آن گروه قرار گیرد، کارهای مسئولان را رصد کرده و به قصد اصلاح، در مواضع حساس موضع گیری داشته باشد.

5. حوزه انقلابی، حوزه ای است که هرچه مسئولان در برنامه ریزی ها به او نیاز داشته باشند و یا اصولاً هرجا برنامه های در ارتباط مستقیم با حوزه باشد؛ مانند تبلیغات دینی رسانه، بتواند تأمین کند؛ و این توان، بستگی به برنامه ریزی های صحیح و گسترده برای خود حوزه دارد.

◦ برای تحقق این ویژگیها چه اقدامی را ضروری می دانید؟

• در بخشی از برنامه های قوه قانون گذاری، قوه قضاییه و حتی قوه مجریه لازم است، حوزه نقش تعیین کننده داشته باشد؛ زیرا در غیر اینصورت در آینده باید شاهد جدایی حکومت از حوزه ها و روحانیت باشیم و خدای ناکرده به جایی برسیم که گفته شود، نظام به حوزه ها نیاز ندارد و روحانیت باید به همان خدماتی که قبل از پیروزی انقلاب داشته، ادامه دهد!

البته این قبیل بحثها را می توان به صورتی گسترده تر مطرح نمود؛ اما مقصود اینجانب این بود که عرض کنم، تنها وصف انقلابی بودن حوزه دردی را دوا نمی کند؛ بلکه با انقلابی بودن و یا در مرتبه قبل از آن، چند ویژگی دیگر لازم است. مادی نبودن، در مباحث علمی دینی عمیق بودن، پیرو و تابع مردم و حزب و گروه نبودن، تحت تأثیر تبلیغات و شایعه ها قرار نگرفتن، به برنامه های دولت کمک کردن، آماده تبلیغ همه جانبه بودن، در برابر دولتها مستقل بودن و راهنمایی کردن، از جمله این ویژگیهاست اگر این ویژگی ها و سایر لوازم باشد، حوزه انقلابی مفید خواهد بود و در غیر اینصورت باید این آیه شریفه را خواند: «إن الله لا یغیر ما بقوم حتى یغیروا ما بأنفسهم». (رعد/11)