قربانی از منظر قرآن کریم

* قربانی از منظر قرآن كریم (حج آیات 30 تا 37)

* دعوت به پاس داشتن برنامه های خدا

«ذلِكَ وَ مَنْ يُعَظِّمْ حُرُماتِ اللَّهِ فَهُوَ خَيْرٌ لَهُ عِنْدَ رَبِّهِ» (مناسك حج) این است و هركس برنامه های الهی را پاس دارد، برای او نزد پروردگارش بهتر است.

* خالص بودن

«حُنَفاءَ لِلَّهِ غَيْرَ مُشْرِكينَ بِهِ وَ مَنْ يُشْرِكْ بِاللَّهِ فَكَأَنَّما خَرَّ مِنَ السَّماءِ فَتَخْطَفُهُ الطَّيْرُ أَوْ تَهْوي بِهِ الرِّيحُ في‏ مَكانٍ سَحيقٍ» (برنامه حج را انجام دهید) در حالی كه همگی خالص برای خدا باشید و هیچ گونه همتایی برای او قائل نشوید و هركس همتایی برای او در نظر بگیرد، گویی از آسمان سقوط كرده و پرندگان او را می ربایند و یا تندباد او را به جای دور دستی پرتاب می كند.

* شعائر خدا

«ذلِكَ وَ مَنْ يُعَظِّمْ شَعائِرَ اللَّهِ فَإِنَّها مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ»؛ «این است (مناسك حج) و هر كس شعائر الهی را بزرگ بداند، پس آن از تقوای قلب ها است.

* نشانه تقوا

«.. فَإِنَّها مِنْ تَقْوَى الْقُلُوبِ»؛ هركسی شعائر خدا را بزرگ بدارد پس آن از تقوای قلب ها است.

* دل كندن از منافع در لحظه موعود

«لَكُمْ فيها مَنافِعُ إِلى‏ أَجَلٍ مُسَمًّى ثُمَّ مَحِلُّها إِلَى الْبَيْتِ الْعَتيقِ»؛ در آن حیوانات قربانی، برای شما منافعی است تا زمان معین (زمان ذبح) پس محل آن خانه قدیمی و گرامی [كعبه] است.

* فراگیر بودن امتحان با قطع علایق

«وَ لِكُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنا مَنْسَكاً لِيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلى‏ ما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهيمَةِ الْأَنْعامِ»؛ برای هر امتی قربانگاهی قرار دادیم تا نام خدا را بر چهارپایانی كه به آنان روزی داده ایم، ببرند.

* تسلیم در برابر خدا

«فَإِلهُكُمْ إِلهٌ واحِدٌ فَلَهُ أَسْلِمُوا»؛ خدای شما یكی است پس تسلیم او شوید.

* بشارت به تسلیم شوندگان

«وَ بَشِّرِ الْمُخْبِتينَ»؛ متواضعان و تسلیم شوندگان را بشارت بده.

* ویژگی تسلیم شوندگان

«الَّذينَ إِذا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ الصَّابِرينَ عَلى‏ ما أَصابَهُمْ وَ الْمُقيمِي الصَّلاةِ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ»؛ كسانی كه وقتی نام خدا برده شود. دل هایشان پر از خوف می شود و در مقابل مصیبت هایی كه به آن ها می رسد، صابر هستند و نماز را به پا می دارند و از آن چه روزی شان كردیم انفاق می كنند.

* ایثار از بهترین

«وَ الْبُدْنَ جَعَلْناها لَكُمْ مِنْ شَعائِرِ اللَّهِ»؛ شترهای چاق را برای شما از شعائر الهی قرار دادیم.

* قربانی موجب خیر و بركت

«لَكُمْ فيها خَيْر»؛ برای شما در آن خیر و بركت است.

* آداب قربانی

«فَاذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْها صَوافَّ»؛ نام خدا را ببرید در حالی كه به صف ایستاده اند...

* اطعام فقیران از گوشت قربانی

«فَإِذا وَجَبَتْ جُنُوبُها فَكُلُوا مِنْها وَ أَطْعِمُوا»؛ وقتی پهلوهایشان آرام گرفت، از گوشت آن ها بخورید و بخوارنید.

* فراگیر بودن اطعام

«وَ أَطْعِمُوا الْقانِعَ وَ الْمُعْتَرَّ»؛ مستمندان قانع و مستمندان اعتراض كننده را اطعام كنید.

بدیهی است هر یك از چهارده عنوان فوق، خود سرفصلی برای تبیین فلسفه و آثار و آداب قربانی است.

* دعای امام علی علیه السلام هنگام ذبح قربانی

بِسْمِ اللَّهِ وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ حَنِيفاً مُسْلِماً وَ ما أَنَا مِنَ الْمُشْرِكِينَ إِنَّ صَلاتِي وَ نُسُكِي وَ مَحْيايَ وَ مَماتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ اللَّهُمَّ مِنْكَ وَ لَكَ ثُمَّ يَقُولُ اللَّهُمَّ هَذَا عَنْ نَبِيِّكَ ثُمَّ يَذْبَحُهُ وَ يَذْبَحُ كَبْشاً آخَرَ عَنْ نَفْسِهِ. (۱)

تمام اعمال حج، اعمال عید قربان و اعمال قربانی كردن حتّی نیت و دعای آن نیز در راستای «تسلیم محض بودن» است.

۱) من لا يحضره الفقيه، ج‏2، ص: 489.

منبع:حوزه