چله‌گیری اعراض از دنیاست نه اعراض از جامعه و خلق دنیا

وی افزود: طبق بیان قرآن کریم بیشتر مومنین دچار شرک خفی هستند؛ تعبیر «اول خدا، دوم فلان شخص» اشتباهی است که بیشتر مردم به آن مبتلا هستند، چراکه خدا اولی نیست که دومی داشته باشد، بلکه همه امور از ابتدا تا انتها به دست خداست.

آیت‌الله جوادی آملی آثار سوء شرک خفیه را در هنگام مرگ انسان مومن یادآور شد و گفت: طبق روایات هر کس بگوید «لااله الا الله» قطعاً به بهشت وارد خواهد شد، اما مشرکانه فکر کردن و اندیشیدن به انسان اجازه نمی‌دهد تا در هنگام مرگ بگوید «لااله الا الله»؛ چرا که در هنگام مرگ زبان ما در اختیار ما نیست، بلکه زبان ما در اختیار اعمال و ملکات ماست.

وی افزود: در هنگام مرگ رهبری اعضا بدن را ملکات انسان به عهده دارد نه اراده او؛ از این رو هر کسی موفق نمی‌شود در هنگام مرگ «لااله الا الله» بگوید،  تنها مومنین حقیقی که به توحید باور کامل دارند می‌توانند در هنگام مرگ نیز به توحید الهی شهادت دهند و این چله‌گیری، تمرین موحدانه به سر بردن در همه سال است برای آنکه توحید که اساس همه مسایل است جز ملکات انسان شود.

آیت‌الله جوادی آملی با اشاره به اینکه روز بیست و سوم ذی‌القعده روز زیارتی مخصوص امام رضا(ع) است اظهار کرد: امام رضا (ع) در بیان لطیفی می‌فرماید همه ما محتاجیم، اما به هر کسی که احتیاج ما را رفع کند نیاز نداریم، فقیر به مستغنی محتاج نیست، بلکه به غنی محتاج است؛ بشر فقیر است و فقیر کسی است که به چیزی نیاز دارد اما آن را ندارد، مستغنی محتاجی است که چیزی را که احتیاج دارد در اختیار دارد اما غنی موجودی است که اصلا نیاز ندارد؛ غنی یعنی بی‌نیاز و تنها ذات اقدس الهی غنی مطلق است. اینکه امام رضا(ع) فرمودند با وجود آنکه می‌توانم قرآن را زودتر ختم کنم، اما در سه روز ختم قرآن می‌کنم، برای تأمل در آیات آن و استخراج همین نکات لطیف است.

وی با بیان این نکته که «مدرسه فکری امام رضا(ع) مجتهد پرور بود» خاطرنشان کرد: در روایات است که امام رضا(ع) دارای آنچنان مقام والایی است که هیچ کس در هیچ گوشه‌ای از دنیا خشنود نمی‌شود مگر به وساطت وجود مبارک امام رضا (ع)، چراکه ایشان مجرای فیض رحمت و رفع مشکلات و حصول خشنودی افراد است.