عالم برزخ مانند بهشت است یا جهنم؟

با توجه به اینکه بعد برزخی به لحاظ وجودیش، شدت وجودی خیلی بیشتری از این بعد مادی دارد به همان نسبت لذات را بیشتر درک می کند، رنج ها و دردها را نیز بیشتر درک می کند. به هر میزان که وجودش خالص تر و شدیدتر می شود به همان میزان هم این لذات و آلام برایش شدت بیشتری پیدا می کند. انسان ها همه در آن قالب مثالی زندگی می کنند و آن عالم، عالم برزخ است، شبیه همین بحث در آیات و روایات به آن اشاره شده است.

البته در قرآن برزخ به معنای مصطلحش یک بار بیشتر نیامده این کلمه سه بار در قرآن آمده اما دو جا به معنای لغوی آن است "بینهما برزخ لا یبقیان" یعنی به معنای حائل و مانع هست.

بهشت برزخی و نعمت های این بهشت در قیاس با نعمت های بهشت اخروی قابل قیاس نیست ، لذا قرآن از این نعمت ها تحت عنوان «نزل» به معنای حاضری یاد کرده که به تعبیر امروزی ها " دسر" گفته می شود.

در آیه 100 سوره مومنون به طور خاص با واژه برزخ که حیات بین دنیا و آخرت باشد آمده" و من ورائهم برزخ إلی یوم یبعثون".

در روایات با وضوح و روشنی بیشتری بیان شده، امام صادق (علیه السلام) فرمودند: من نسبت به حیات برزخی بر شما نگران هستم، در قیامت ما هستیم و شفاعت ما، اما نسبت به حیات برزخی شما نگرانم. راوی پرسید برزخ یعنی چه؟ امام فرمود: از زمانی که از دنیا می روید تا روز قیامت.

این فاصله بین دنیا و آخرت در اصطلاح روایات برزخ گفته می شود. حیات برزخی بر حسب آنچه که در آیات و روایات آمده یک حیاتی است خالصتر از حیات دنیا که برخی از قیود و محدودیت های حیات مادی را ندارد. البته برخی مثل ارتباط با زمان و مکان داشتن و امثال اینها را آن حیات هم دارد.

اما اینکه گفته می شود دو قول درباره برزخ هست در پاسخ باید گفت دو قول نیست بلکه گفته می شود انسان ها در برزخ به سه دسته تقسیم می شوند:

یک دسته مومنین محض هستند. آنها بعد از اینکه وارد عالم برزخ شدند و سوال نکیر و منکر که انجام شد قبرشان تبدیل به بهشت می شود البته نه این قبر مادی که دیده می شود. زندگی در این قبر زندگی برزخی بهشتی است. بهشت برزخی و قبر به میزان بینش و وسعت بینش آنها توسعه داده می شود بطوری که در عالم برزخ در باغی از باغهای بهشت زندگی می کنند.

از امام سجاد (علیه السلام) نقل شده: " إنّ القبر إمّا روضة من ریاض الجنة، قبر یا باغی از باغ های بهشت است و إمّا حفرة من حفرة النیران یا گودالی از گودال های جهنم است"

البته بهشت برزخی و نعمت های این بهشت در قیاس با نعمت های بهشت اخروی قابل قیاس نیست ، لذا قرآن از این نعمت ها تحت عنوان «نزل» به معنای حاضری یاد کرده که به تعبیر امروزی ها "دسر" گفته می شود. در واقع لذت های برزخ در قیاس با لذت های اخروی دسر محسوب می شود ولی نسبت به دنیا اصلاً قابل قیاس نیست.

همان طور که اشاره شد لذت ها بسیار عظیم و خالص است .

اگر بخواهیم لذت های بهشتی و برزخی را با دنیا قیاس بکنیم مثل دنیا در قیاس با رحم مادر است که جنین در آنجا غذایی دارد. اگر انسان هایی که به دنیا آمدند آن غذا را بخورند حالت تهوع به آنها دست می دهد و واقعاً از آن غذا تنفر دارند.

بعد برزخی به لحاظ وجودیش، شدت وجودی خیلی بیشتری از این بعد مادی دارد به همان نسبت لذات را بیشتر درک می کند، رنج ها و دردها را نیز بیشتر درک می کند. به هر میزان که وجودش خالص تر و شدیدتر می شود به همان میزان هم این لذات و آلام برایش شدت بیشتری پیدا می کند.

برزخی ها هم اگر لذیذترین غذاهای دنیا به آنها داده بشود شبیه همان است که بخواهیم به انسان های دنیا غذای جنین در رحم را بدهیم. پس دسته اول مومنین محض هستند که بعد از سوال نکیر و منکر در بهشت برزخی زندگی را تا روز قیامت ادامه می دهند و از خدا هم می خواهند که زودتر قیامت قیام بکند تا آنها به جایگاه اصلیشان بروند.

دسته دوم مشرکین و کافران محض هستند. اینها قبرشان حفره و گودالی از گودال های جهنم است و زندگی برزخیشان در جهنم برزخی تا روز قیامت سپری می شود.

دسته سوم کسانی که نه مومن محض هستند نه کافر محض که اکثر مردم هم از این دسته سوّم هستند. تعبیر روایات این است که این گروه رها هستند و در حالت شبیه خواب به سر می برند و دوره برزخ را طی می کنند بطوری که نه در بهشت برزخی هستند نه در جهنم برزخی.

در زمان برپایی قیامت از آنها سوال می کنند دوره برزخ شما چه مدت طول کشید؟ پاسخ می دهند ظاهراً یک روز و یا یک نصف روز دوره برزخ بر ما گذشت.

بنابراین اقوال مختلف نیست. انسان ها به دسته های مختلف تقسیم می شوند که البته به دسته های دیگری هم تقسیم شده اند بعضی به 5 دسته تقسیم کردند و بعضی ها بیشتر ولی خلاصه اش همین است که انسان ها در عالم برزخ به سه دسته تقسیم می شوند: مومنین محض در بهشت برزخی، کافران و مشرکان محض در جهنم برزخی و مستضعفین که در حالت شبیه خواب رها هستند و کسی در برزخ با آنها کاری ندارد تا قیامت برپا شود.

منبع:تسنیم