تبیین توصیه های امسال رهبری در جمع مداحان

پدیده ای درخور کار علمی

سخن در مورد نقش و اثر گذاری هیئت های مذهبی و امر مداحی زیاد به میان آمده است اما به نظر می رسد آنچه نیاز است نسبت به هیئت ها و موضوع مداحی جدی گرفته شود پرداخت علمی به این موضوع است. اگرچه هیئت ها بعنوان مهمترین جنبش اجتماعی معطوف به شیعیان مطرح است اما جامعه شناسان ما بخاطر نگاه غربی خود هیچگاه آن را در بررسی های علمی خود ندیده و ابعاد و کارکردهای آن را بررسی نکرده اند. با یک پرداخت علمی از منظر مختلف اعم از جامعه شناختی، روانشناسی، معرفت شناسی و… می توان ابعاد ناشناخته این موضوع را احصا و برای تقویت و تحکیم آن برنامه ریزی های علمی درخوری صورت داد. آنچه که رهبری معظم انقلاب در دیدار با مداحان اینگونه به آن اشاره کردند: «این پدیده درخورِ کار علمی است؛ یعنی واقعاً جا دارد دانشجویان ما، اساتید ما، محقّقین ما بنشینند و روی این پدیده فکر کنند، کار کنند؛ هم تفسیر و تحلیل کنند، هم راه‌های علمیِ گسترش این را به ما نشان بدهند و یاد بدهند. ما در واقع دستِ‌کم گرفتیم این پدیده را؛ خیلی پدیده‌ی مهمّی است.»

بیان مباحث کاربردی زندگی اهل بیت

رهبر انقلاب در این دیدار با اشاره به مطهره بودن حضرت صدیقه طاهره(س) و صفات اینچنینی آن حضرت اشاره کردند که این امور برای ما کاربردی است. ایشان فرمودند: «طهارت باطن، با تقوا است، با ورع است، با ملاحظه است؛ ملاحظه‌ی دائمی و مراقبت دائمی از خود طهارت به‌وجود می‌آورد.» ایشان محبت را کافی ندانسته و بر لزوم دنباله روی تاکید داشتند که باید این امر در مداحی ها و اجراهای معطوف به آن گنجانده شود. باید گفت برخی به غلط وظیفه مداحی را صرفا تحریک عواطف می خوانند این در حالی است که اگرچه تحریک عواطف بخش عمده اجرای مداحی ها را شامل می شود اما در بستر آن باید سیره ائمه معصومین در مواجهه با مسائل مختلف و تبیین آن در دستور کار قرار گیرد. آنچه در سال های اخیر بعنوان سبک زندگی اهل بیتی از آن یاد می شود اتفاق مبارکی بود که این امر نیز نیاز به پرداخت علمی را می طلبد که چگونه می توان از سبک زندگی اهل بیت در زندگی امروز بهره گرفت.

توجه به مسائل جاری روز

رهبر انقلاب در این دیدار با اشاره به لزوم پرداختن به مسائل جاری کشور نکته را مورد توجه قرار دادند که شاید مورد شبهه بسیار در حوزه هیئت های مذهبی باشد و آن این است که فرمودند: «نباید خیال کنیم که اینها از حیطه‌ی تدیّن ما خارج است.» شاید برخی به بهانه اینکه طرح مباحث سیاسی در هیئت های مذهبی جایی ندارد، به مسائل روز و تحولات کشور بی توجه باشند این در حالی است که رهبری انقلاب با مثالی که در مورد رسول اکرم(ص) زدند، فرمودند: «پیغمبر اکرم نمی‌نشست فقط احکام نماز و روزه و توجّه و عبادت و نماز شب را به مردم یاد بدهد؛ نه، در همین مسجد مردم را جمع میکرد، آنها را به جهاد دعوت میکرد، آنها را به وحدت دعوت میکرد، آنها را به آگاهی در مقابل دشمن دعوت میکرد؛ همین حرفهایی که امروز برای من و شما مطرح است. مسائل روز مسائلی نیست که بشود از آن صرفِ‌نظر کرد.» این توصیه را رهبری انقلاب قبل از این نیز در جمع اعضای هیئت رزمندگان اسلام بیان داشته بودند، آنچه با عنوان «هیئت سکولار نداریم» معروف شد. لذا توجه بیش از پیش به مسائل روز کشور و جهان اسلام و همچنین عدم بی تفاوتی نسبت به این امور هم مسئله مهمی است که در این فراز از سخنرانی رهبر انقلاب به آن اشاره شد.

مقابله با تلاش دشمن برای تغییر باورهای مردم

هشدار رهبر انقلاب نسبت اقدام دشمن در حیطه فرهنگی و تلاش آنها برای اثرگذاری بر باورهای مردم توصیه ای است که رهبر انقلاب همواره در قالب های مختلف از جمله شبیخون فرهنگی، جنگ نرم، نفوذ و… به آن اشاره داشته اند. ایمان و معنویت مسئله ای است که رهبر انقلاب در پیام نوروزی سال ۹۴ نیز ان را بعنوان یکی از آرزوهای ملت ایران برشمردند و بر آن تاکید داشتند. لذا نقش هیئت ها و مداحان اهل بیت نیز در این خصوص بی بدیل است: «اینها آن میدانهایی است که جنگ روانی دشمن در این میدانها است و شما به‌عنوان مدّاح، میتوانید اثر بگذارید، میتوانید این جوان را از لحاظ بنیه‌ی فکری تقویت کنید.» همچنین باید گفت رهبری انقلاب در دیدار سال گذشته با مداحان به آنان توصیه کردند که مواظب باشید گره فکری و اعتقادی برای جوانان بوجود نیاورید، ایشان در این خصوص فرمودند: «پرهیز از انحراف، پرهیز از خرافه‌گرایی، پرهیز از مشکل‌تراشی در عقاید جوانها؛ گاهی ما یک کلمه‌ای میگوییم که یک گرهی در ذهن جوانِ مخاطب ما به‌وجود می‌آید؛ این گره را چه کسی میخواهد باز کند؟ این گرهی را که ما با بیان ناقص خودمان یا بیان غلط خودمان یا بی‌توجّهی و بی‌مسئولیّتی خودمان در ذهن این جوان به‌وجود می‌آوریم و عقیده‌ی او را دچار مشکل میکنیم، این گره چگونه باز خواهد شد؟ اینها مسئولیّت است.» لذا مداحان علارغم اینکه باید مواظب باشند تا برای مردم شبهه اعتقادی درست نکنند باید فعالیت خود را در جهت تحکیم باور های مردم به اسلام و انقلاب قرار دهند.

پرورش انسان های کارآمد

رهبری انقلاب ضمن انتقاد از هیجان های کاذبی که در بستر برخی هیئات به آن دامن زده می شود، به مداحان توصیه کردند که اجرای خود را طوری تنظیم کنند که منجر به پروش انسان های کار آمد شود: «شما میتوانید با یک اجرای عالی، هنرمندانه و پُرمغز، اینها را تبدیل کنید به انسانهای کارآمدی که با عزم جزم بروند دنبال کار، میتوانید هم تبدیل کنید به آدمهای بی‌خیال، بی‌فکر، ناامید و از لحاظ معنوی تهیدست؛ این کار را هم میشود کرد. شما از این فرصت استفاده کنید و آن شقّ اوّل را انتخاب کنید.»

رهبر انقلاب نیز سال گذشته با اشاره به این موضوع، مغتنم شمردن فرصتی که در اختیار مداحان قرار گرفته است را مورد توجه قرار داده و بهترین استفاده از این فرصت را نشر و بیان معارف اهل بیت خواندند، اما فرمودند: «اینکه ما مجلس عزاداری و مدح سیّدالشهدا را ــ که عظمت او به‌خاطر شهادت است، عظمت او به‌خاطر فداکاری در راه خدا است، عظمت او به‌خاطر گذشت است؛ گذشت از همه چیز، از همه‌ی خواسته‌ها، از همه‌ی مطلوبها ــ تبدیل کنیم به یک نقطه‌ی سبک، به یک جایی که یک تعدادی جوان لخت بشوند، بپرند هوا، بپرند پایین و ندانند چه میگویند، درست است؟ این شکر این نعمت است که خدا به شما داده؟»

مدح اهل‌بیت(علیهم‌السّلام) و بصیرت‌افزایی و بیدارگری مستمعین

رهبر انقلاب در فراز آخر سخنرانی خود این سه مسئله را بعنوان کارویژه ها و مهمترین مشغله مداحان برشمردند و تمام تلاش ها را معطوف به آن قلمداد نمودند. در بحث سوم رهبر انقلاب در سال گذشته در دیدار مداحان جمله ای کلیدی را مطرح کردند و فرمودند: موتور حرکت جهان اسلام زیر کلید شماست. لذا این امر اهمیت بیش از پیش امر مداحی را بخصوص در جهان اسلام روشن می کند.

فرجام سخن

مباحثی که امسال توسط رهبری انقلاب مطرح شد در اغلب دیدارهای ایشان در سال های گذشته با مداحان مورد اشاره قرار می گرفت و این امر نشاندهنده نوعی خلا در تحقق این توصیه ها را دارد. لذا لازم است در کنار این توصیه ها پرداخت های علمی به مسئله مداحی و تبیین بیانات رهبری انقلاب و اهمیت و ضرورت مباحث طرح شده بیشتر برای قشر مداح کشور بازگو شود.

منبع:مهر