چرا حضرت معصومه(س) قم را انتخاب کرد

عقیق:حضرت فاطمه معصومه روز یکشنبه 23 ربیع الاول سال 201 هجری قمری برابر با اول آبانماه 195 هجری شمسی به شهر مقدس قم وارد شدند،‌ اخت الرضا در سال 173 هجری در شهر مدینه دیده به جهان گشود و پس از آنکه مأمون عباسی در سال 200 هجری ثامن الحجج(ع) را به خراسان دعوت کرد، حضرت(س) همراه عده‌ای ‌از برادران و بستگان خود پس از گذشت یک سال به انگیزه دیدار برادر وارد ایران شد.

در کتب‌ تاریخی نوشته شده است که پس از اینکه مأموران حکومت عباسی در ساوه جلوی کاروان حضرت معصومه(س) را گرفتند، حدود 23 نفر از آن‌ها کشته، گروهی اسیر و گروهی نیز متواری شدند، همچنین نقل شده که حضرت معصومه(س) را عمال بنی‌ عباس در ساوه مسموم کردند، بنابراین آن حضرت(س) در حال بیماری رهسپار قم شد و فرمود: مرا به شهر قم ببرید؛ زیرا از پدرم شنیدم که مى‏‌فرمود: شهر قم مرکز شیعیان ماست.

البته در سابقه شهر قم آمده است که از همان قرن اول هجری تشیع در قم رواج یافته بود و این شهر از سوی امامان شیعه به عنوان پناهگاه شیعه محسوب می‌شد و خیل عظیمی از پیروان اهل بیت(ع) را در خود جای داده بود،‌ به هر حال بعد از ورود حضرت معصومه(س) به قم و دفن پیکر مطهر آن حضرت در این دیار، علویان و سادات بیشترى به این شهر روى آوردند، توجه شیعیان به این نقطه فزونى یافت و علما و مشاهیر شیعه در طول تاریخ به ‏این مکان مقدس توجه نشان دادند و به این ترتیب قم با این ویژگى‌‏ها در میان شهرهاى شیعه‌نشین از شهرت جهانى برخوردار شد و یکى از شهرهاى مهم جهان اسلام به شمار آمده و از همه مهم‏تر به عنوان پایگاه اصلى باشکوه‌ترین انقلاب در تاریخ جهان مطرح شد. 

البته قبل از اسلام قم به صورت چند قلعه‌ای بوده و زرتشتیان و یهودیان در آن سکونت داشتند که با ورود اسلام و حضور اشعری‌ها که شیعی و یمنی تبار بودند این شهر گسترش یافت.

با این وجود روایت‌های مؤرخان و مستشرقان درباره جایگاه مزار حضرت معصومه(س) در شهر قم هم خواندنی است، به گونه‌ای که «اوژن فلاندن‏» جهانگرد فرانسوى و دانشمندى که در زمان محمد شاه قاجار در سال‏هاى 1219 و 1221 شمسى به اتفاق هموطن هنرمند خود «پاسکال کست‏» به ایران آمده بود، چنین مى‏نگارد: «مقبره فاطمه که ایرانى‏ها «معصومه‏» مى‌‏نامند، در تمام مشرق احترامى به سزا دارد و مردم از اکناف به زیارتش مى‏‌آیند، فاطمه(س) نوه على(ع) است،. از پادشاهان ایران شاه عباس دوم، شاه صفى و فتحعلى شاه در قم مدفون هستند، تیمور لنگ به قم چندان لطمه نرسانده و شاید از برکت فاطمه(س) باشد».

همچنین «کارل بروگش‏» جهانگرد آلمانى نیز که اوضاع ایران را در سده نوزدهم میلادى از دید مادى خود بررسى کرده است، مى‏‌گوید: «دورنماى قم به معناى واقعى کلمه از فاصله چند میلى مى‏‌درخشد، زیرا گنبد زیارتگاه این شهر را با ورقه‏‌هایى از طلا پوشانده‌‏اند که نور آفتاب را به شکل خیره‌کننده‌‏اى منعکس مى‏‌کند، شاهان ایران علاقه زیاد دارند به اینکه گنبد بناهاى مقدس را با ورقه‏‌هاى طلا و نقره بپوشانند، طلاکارى‏‌ها و نقره‌کارى‏‌هاى زیباى ضریح مقدس واقعاً چشم را روشن مى‏‌کنند. خدمتکارانم پیوسته از شکوه و جلال گنبد و مقبره فاطمه در قم سخن مى‏‌گفتند، نه فقط زندگان بلکه مردگان نیز به سوى این مزار جلب مى‏‌شوند، زیرا بسیارى از ایرانیان وصیت مى‏‌کنند که پس از مرگ در جوار این بانوى مقدس دفن شوند، قم مدفن قدیسین هم هست. بنا به گفته اهالى محل، قم داراى 444 امامزاده کوچک و بزرگ است‏». 

با این وجود امام راحل(ره) هم به در سخنانش به این مهم اشاره می‌کند و می‌فرمایند: «قم حرم اهل بیت است. قم مرکز علم است. قم مرکز تقواست. قم مرکز شهادت و شهامت است. از قم علم به همه جهان صادر شده است و مى‏‌شود و از قم شهادت به همه جا صادر مى‏‌شود. قم شهرى است که در آن ایمان و علم و تقوا پرورش یافته و... از زمان ائمه اطهار(ع) مورد توجه اسلام بوده است و از قم تقوا، شجاعت، شهامت و همه فضایل به همه‏ جا صادر مى‏‌شد و صادر خواهد شد، علمایى که در قم من ادراک کرده‏‌ام، کسانى بودند که در دنیا نمونه بودند، در علم و در تقوا و من امیدوارم که ادامه پیدا کند این علم و تقوا در شهر شما تا زمان ظهور امام زمان سلام الله علیه‏».

آئینه توحید به قم می‌آید/ یا خواهر خورشید به قم می‌آید

نذر نفحات فاطمی‌اش صلوات/ با آمدنش عید به قم می‌آید

درباره محل اسکان حضرت فاطمه معصومه(س) هم نقل شده که خانه موسی بن خزرج بوده که در آن روز در منتهی‌الیه سمت جنوب غربی شهر قم بوده، امروزه در محله «میدان میر» محلی به نام ستیه است که مسجد و مدرسه‌ای در اطراف آن بنا کرده‌اند و از قدیم‌الایام سینه به سینه رسیده است که این مکان جای فرود آمدن حضرت فاطمه معصومه(س) است.

منبع:فارس