این عمل بهترین صدقه انسان است

از این رو، پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: «سه چيز است كه هر كس نداشته باشد هيچ عملى از او تمام و كامل نيست: پاكدامنى و ورعى كه او را از نافرمانى خدا باز دارد و خويى كه به سبب آن با مردم مدارا كند و بردبارى و حلمى كه به وسيله آن رفتار جاهلانه نادان را دفع كند.»

امام باقر (ع) نیز فرموده اند: «از جمله نجواهاى خداوند عزّ و جلّ با موسى بن عمران كه در تورات نوشته شده است [اين است كه]: اى موسى! راز پنهانِ مرا در دل خويش نهان دار و در آشكار با دشمن من و دشمن خودت مدارا كن و با فاش كردن راز نهان من، باعث ناسزاگويى آنان به من مشو، كه در آن صورت در ناسزاگويى به من، با دشمن من و دشمن خودت شريك گشته اى.»

امام حسن مجتبی (ع) در پاسخ به اين سؤال كه عقل چيست؟، فرمودند: «جام اندوه را جرعه جرعه نوشيدن و سازش و نرمى با دشمنان.»

امام صادق (ع) درباره آيه: «و با مردم نيك سخن گوييد» فرمودند: «مقصود، همه مردمان اعم از مؤمن و مخالفان است. اما با مؤمنان، بايد گشاده رو بود و اما با مخالفان بايد به نرمى و مدارا سخن گفت، تا به سوى ايمان كشيده شوند و كمترين ثمرش اين است كه خود و برادران مؤمنش را از گزند آنان مصون مى دارد.

همان حضرت (ع) فرموده اند: «مدارا كردن با دشمنان خدا از بهترين صدقه هايى است كه انسان براى خود و برادرانش مى دهد.»

بنابر روایات معصومین (ع) مدارا با مردم و تلاش برای حلم و بردباری برابر آنها دارای فواید بسیاری است.

امیرمومنان علی (ع) درباره این فواید می فرمایند: «با مردم مدارا كن تا از گزندهايشان ايمن شوى و از نيرنگ هايشان سالم مانى.»

همان حضرت (ع) تاکید کرده اند: «سلامت دين و دنيا در مدارا كردن با مردم است.»

البته هستند مواردی که اسلام و آموزه های روایی ما مدارا را جایز ندانسته بلکه خلاف آن یعنی مجازات و برخورد توصیه شده است.

آنچنان که مولای متقیان می فرمایند: «كسى كه حسن مدارا اصلاحش نكند، مكافات بد او را درست گرداند.»

و نیز در سرزنش یارانشان فرمودند: « تا چند با شما مانند شتران جوان زخمين پشت و جامه هاى پوسيده مدارا كنم! جامه هايى كه چون از يك سو آنها را مى دوزند از سوى ديگر پاره مى شود . . . من مى دانم كه چه چيز شما را اصلاح مى كند و كجى و انحراف شما را راست مى گرداند، اما من اصلاح شما را با تباه كردن خودم روا نمى دانم.»

پی نوشت:

بحارالانوار

میزان الحکمه

منبع:شبستان