۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۳۷ : ۰۸
عقیق:محمد بن حسن حر عاملی، محدث و فقیه قرن یازدهم و از علمای مهاجر جبل عامل، نویسنده اثر معروف «وسائلالشیعه» در ماه رجب 1033 در یکی از مناطق جبل عامل لبنان به دنیا آمد و در سال 1104 قمری از دنیا رفت. به مناسبت سالگرد درگذشت این فقیه فقید مروری بر فعالیتها و زندگانی این استاد برجسته خواهیم داشت:
براساس منابعی که در کتاب «امل الآمل» خود محدث بزرگ عاملی نقل شده است، حر عاملی در خانوادهای مذهبی و اهل علم به دنیا آمد، مقدمات علوم را در شهر مشغره و نزد خویشان جبل عامل آموخت پس از نزد نوه شهید ثانی و شیخ حسین بن حسن ظهیری و دیگر علما برای یادگیری فقه و سایر علوم رفت.
ظهیری نخستین فردی است که به شیخ اجازه روایت داده است. یکی از مهمترین علاقهمندیهای شیخ به اهل بیت(ع) و پیامبر(ص) است و بنابراین بهترین منبع برای روایات ائمه (ع) محسوب میشود.
برجستهترین اساتید شیخ حر عاملی حضرت آیتالله مرعشی نجفی، علامه شیخ حسن حر عاملی (پدر بزرگوارش)، علامه شیح محمد حُرّ (عموی او) علاوه بر درس فراگیری، از او روایت نقل میکند، علامه شیخ عبدالسلام (جد مادری)، علامه شیخ علی فرزند محمود مشغری عاملی، علامه شیخ زین الدین فرزند محمد بن حسن فرزند شهید ثانی، علامه شیخ حسین فرزند حسن بن ظهیر الدین عاملی ظهیری، علامه سید حسن حسینی عاملی، علامه شیخ عبدالله فوشی حر، علامه مجلسی (ره) که مشهورترین و بزرگترین استادان شیخ حُرّ عاملی بوده است، فیض کاشانی (ره)، علامه مولی محمد طاهر فرزند محمد حسن شیرازی نجفی، علامه شیخ علی مؤلف «الدر المنثور» از نوادگان شهید ثانی، علامه سید علی فرزند علی موسی عاملی و ... هستند.
اما برخی از علمای بزرگ ما درباره صاحب «وسائلالشیعه» مباحثی را بیان کردهاند، از جمله علامه امینی در کتاب «الغدیر» میفرماید که شیخ مرواریدی بر تاج زمان و نقطهای بر پیشانی فضیلت است. هر گاه در پی شناخت ایشان برآیی، ایشان را آگاه به هر فنی خواهی یافت...
همچنین محدث قمی بیان کرده است که شیخ محدثان و با فضیلتترین متبحران، عالم، فقیه، هوشیار، محدث پارسا، ثقه جلیل القدر و سرچشمه بزرگواریها و فضیلتها و دارای تألیفات سودمندی است.
*ماجرای شفای بیماری «حر عاملی» توسط امام زمان (عج)
علامه شیخ حر عاملی در کتاب «اثباتالهداة» یکی از خاطرات دوران کودکیاش را شبیه معجزه میداند. وی در این باره مینویسد: در دوران کودکی (حدود 10 سالگی) به مرض سختی دچار شدم که بستگانم تصور کردند در حال مرگ هستم و عزاداری میکردند، من هم که بین خواب و بیداری بودم خواب پیامبر(ص) و ائمه(ع) را دیدم. با همه آنها مصافحه کردم حتی با امام جعفر صادق(ع) گفتوگو کردم ایشان هم در حق من دعا کردند.
زمانی که به امام زمان(عج) رسیدم گریستم و عرض کردم: مولای من، میترسم در این مرض بمیرم در صورتی که هنوز بهره خویش را از علم و عمل نگرفتهام. ایشان فرمودند که نترس در این بیماری نمیمیری بلکه خداوند تو را شفا میدهد و عمر دراز خواهی کرد. سپس کاسه در دستشان را به من داد من هم نوشیدم و در همان لحظه بیماریام بالکل از بین رفت بستگانم همه شگفتزده شده بودند و من هم تا چند روز قضیه را برای آنها نقل نکردم.
از مهمترین شاگردان شیخ حر عاملی میتوان به سیدمحمد بن احمد حسینی گیلانی، مولا حسن بن محمد طاهر قزوینی طالقانی، محدث مولا محمد صالح هروی، محمود میمندی، علامه محمدباقر مجلسی (صاحب بحار الانوار)، شیخ ابوالحسن بن محمد النباطی العاملی، سیدمحمد بن زین العابدین موسوی عاملی اشاره کرد.
مهمترین آثار شیخ نیز تفصیل وسائل الشیعه، تحریر وسائل الشیعه است از مهمترین کتب حدیثی متأخر شیعه و پر مراجعهترین منبع حدیثی فقهی علمای امامیه محسوب میشود. دیگر آثار او نیز نظیر الجواهر السنیة و الصحیفة السجادیه الثانیة و ... است.
*منابع:
-عبدالمجید حرّ، معالم الادب العاملی: من بدایة القرنالرابع الهجری-محمد بن حسن حرّعاملی، اثبات الهداة بالنصوص و المعجزات،
-محمد بن علی اردبیلی، جامعالرواة و ازاحة الاشتباهات عنالطرق و الاسناد
- عبداللّه بن عیسی افندی اصفهانی، ریاضالعلماء و حیاض الفضلاء