۰۴ آذر ۱۴۰۳ ۲۳ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۰۰ : ۰۱
فضائل حضرت‌زهرا(س) درکتب اهل سنت
آنچه که در کتب بزرگان اهل سنت درباره شخصیت و فضایل وجود مقدس حضرت‌فاطمه زهرا سلام الله علیها آمده است در خصوص هیچ کس دیگری نبوده و منحصراً در مقام ایشان ذکر شده است.
عقیق:ابعاد شخصیتی وجود مقدس حضرت‌صدیقه‌طاهره سلام الله علیها چنان گسترده و
دریای فضایل ایشان چنان بی‌کران است که زبان تمام علما در سرتاسر تاریخ از
توصیف شایسته ایشان قاصر بوده است. اتفاقا فضایل و کرامات حضرت‌صدیقه‌طاهره
سلام الله علیها از دید علما و بزرگان اهل تسنن نیز پوشیده نمانده و ایشان
نیز بار‌ها و بار‌ها در ذیل مباحث مختلفی نظیر تفسیر آیات قرآن کریم،
روایات و احادیث و نظرات شخصی خود، پیرامون شخصیت والای حضرت‌توضیح
داده‌اند.
فاطمه (س) پاره تن پیامبراعظم(ص)
ابن حجر عسقلانی از فقها و دانشمندان بزرگ اهل سنت از امام حسن عسکری(ع) و او از پدران خود و آن‌ها از جابر بن عبدالله و او از پیامبر (ص) نقل می‌کند که آدم و حوا وقتی در بهشت بودند، نور وجود حضرت‌زهرا(س) را دیدند و خداوند به آن دو فرمود: نور ایشان 2 هزار سال قبل از خلقت شما آفریده شده بود. حضرت‌فاطمه (س) پاره تن پیامبر است [1]
احمد بن حنبل، رئیس مذهب حنبلی نیز با ذکر روایتی از پیامبر اکرم (ص)، حضرت زهرا(س) را سرور زنان اهل بهشت می‌داند. او در کتاب خویش «المسند» از ابو سعید خذری نقل می‌کند که پیامبر (ص) فرمود: حسن و حسین سرور جوانان اهل بهشتند و فاطمه سرور زنان اهل بهشت. [2]
همچنین حاکم نیشابوری که از بزرگ‌ترین علمای اهل تسنن و معروف به «امام المحدثین» است در ذیل روایتی از رسول معظم صلوات الله علیه، غضب خدا را در غضب حضرت زهرا(س) و رضایت خدا را در رضایت ایشان توصیف می‌کند. چرا که پیامبر خدا (ص) فرمود:«یا فاطمه، ان الله یعضب لغضبک و یرضی لرضاک». ای فاطمه، بی‌شک خداوند از غضب تو غضبناک و از رضای تو راضی می‌شود. [3]
حاکم نیشابوری در میان اهل تسنن به وضع کننده علم درایه شناخته شده و از علمای پیشگام در حوزه علم رجال است. او احادیث و روایات بسیاری را در فضایل حضرت‌صدیقه‌طاهره سلام الله علیها می‌آورد. به عنوان مثال می‌نویسد:«حضرت‌فاطمه (س) بر‌ترین بانوی دو عالم است که دست خلقت آفریده است. این موضوع در روایات زیادی منعکس شده است از جمله آنکه عایشه از پیامبر(ص) نقل می‌کند که آن حضرت‌خطاب به حضرت‌فاطمه زهرا (س) فرمود: «یا فاطمة الاترضین ان تکونی سیدة نساء العالمین و سیدة نساء هذه الامة و سیدة نساء العالمین»، ای فاطمه آیا راضی نیستی که تو بر‌ترین بانوی زنان جهان و بانوی زنان این امت و بانوی زنان با ایمان باشی. [4]
در برخی از روایات برتری فاطمه زهرا(س) بر دیگر زنان موهبتی آسمانی تعبیر شده است؛ مثل این حدیث که «حذیفة بن یمان» نقل می‌کند که رسول خدا (ص) فرمود: «فرشته‌ای از آسمان نازل گردید و از خدا اجازه طلبید که ارمغانی برای من آورد که کسی قبل از او نازل نکرده است. او به من بشارت داد که فاطمه سرور زنان بهشت است.»
رسول خدا (ص) حضرت‌فاطمه (س) را بسیار دوست داشت و این دوستی را بار‌ها به زبان آورد؛ به طوری که در عشق و علاقه پیامبر (ص) به اطرافیان خود، کسی به پای حضرت‌زهرا (س) نمی‌رسید. عبدالله بن بریده از پدرش نقل می‌کند که محبوب‌ترین زن‌ها نزد رسول‌خدا (ص) فاطمه (س) و محبوب‌ترین مردان علی (ع) بود. این موضوع در روایات دیگر از زبان جناب عمر و عایشه همسر پیامبر(ص) نقل شده است. حتی حضرت‌فاطمه (س) نزد رسول خدا (ص) از علی (ع) نیز محبوب‌تر بوده است. [5]
نقل این روایت که پیامبر اکرم(ص) فرمودند:«فاطمه نزد من دوست داشتنی‌تر از علی و علی نزد من عزیز‌تر از فاطمه است»
در این خصوص حضرت علی (ع) می‌فرمایند:« من از رسول خدا (ص) پرسیدم که از بین ما دو نفر (یعنی من و فاطمه) کدامیک بیشتر مورد علاقه شما قرار داریم؟ حضرت‌پیامبر (ص) فرمود: «فاطمه نزد من دوست داشتنی‌تر از تو و تو نزد من عزیز‌تر از اویی» (جزری، 1409ق: ج6، ص224؛ ابن شاهین، 1412ق: ص84؛ شلبی، 1409ق: ص9 به نقل از نسایی، 1419ق: ص196، ح146) یکی از نشانه‌های این دوستی عمیق آن بود که چون رسول خدا (ص) قصد سفر می‌کرد، فاطمه زهرا (س) آخرین کسی بود که پیامبر (ص) از او خداحافظی می‌کرد و چون از سفر باز می‌گشت، حضرت‌فاطمه (س) نخستین کسی بود که پیامبر (ص) به دیدار او می‌شتافت و او را می‌بوسید [6].
نزد رسول خدا (ص) کسی محبوب‌تر از فاطمه (س) نبود
عایشه می‌گوید: کسی را ندیدم که از جهت منطق و کلام به پیامبر (ص) شبیه‌تر از فاطمه (س) باشد. چون فاطمه (س) وارد بر رسول خدا (ص) می‌شد، آن حضرت‌برخاسته، بر او خوش آمد می‌گفت. وی را می‌بوسید و بر جای خود می‌نشاند. رسول گرامی اسلام به جهت تأکید بر محبت خود نسبت به حضرت زهرا (س) مکرر اعلام می‌فرمود که: «فاطمة بضعة منی من احبّ‌ها فقد احبّنی و من ابغض‌ها فقد ابغضنی» یا «انما فاطمة شجنة منی یبسطنی ما یبسط‌ها و یقبضنی ما یقبض‌ها» این سخنان لزوم دوستی دیگران را هم نسبت به فاطمه زهرا (س) روشن می‌سازد. رسول خدا (ص) در مقام ابراز دوستی خود به آن حضرت می‌فرمود: «فداک ابی و امی» (حاکم نیشابوری، 1422ق: ج3، ص366) و نیز خطاب به حضرت‌زهرا (س) فرمود: «خداوند به غضب تو غضبناک و از خشنودی تو خشنود می‌گردد» (همان، ج3، ص364).
به هر حال دوستی پیامبر (ص) نسبت به فاطمه (س) چنان علنی و مشخص بود که خلیفه دوم نیز پس از رحلت پیامبر (ص) به حضرت‌زهرا(س) گفت: «ای فاطمه به خدا ندیدم کسی محبوب‌تر از تو نزد رسول خدا (ص) باشد ...» [7]
ابوبکر، عبدالله بن محمد بن عثمان عبسی کوفی معروف به «ابن ابی شبیه» در کتاب المصنّف می‌آورد. پیامبر (ص) فرمود:« فرشته‌ای از جانب پروردگار بر من نازل شد وخبر داد که فاطمه سیده زنان اهل بهشت است». و در نقلی دیگر آمده است که آن حضرت فرمود: فاطمه سیده زنان اهل جهانیان است. و نیز بخاری نقل کرده است که پیامبر (ص) فرمود: «فاطمه سیده زنان اهل بهشت است.» [9]
باید گفت آنچه که در کتب بزرگان اهل سنت درباره شخصیت و فضایل وجود مقدس حضرت‌فاطمه زهرا سلام الله علیها آمده است در خصوص هیچ کس دیگری نبوده و منحصراً در مقام حضرت‌زهرا(س) ذکر شده است.
توصیف حضرت زهرا(س) از لسان رسول خدا(ص) در منابع اهل سنت
هر چند که این احادیث، تنها نمونه‌هایی از صد‌ها حدیث در مدح حضرت فاطمه سلام الله علیها است، برخی وصف‌ها از سوی پیامبر معظم اسلام برای دختر گرامیشان کاربرد عجیبی دارد و روشن‌کننده یک مسیر جدی است. اوصافی که شأن حضرت‌فاطمه(س) را بر اساس منابع اهل سنت از جنبه‌ای دیگر نمایان می‌کند.
عبارت «سیدة نساء هذه الأمة أو نساء المؤمنین»:
1- مسند احمد حنبل /انتشارات دار صادر / بیروت/ بی‌تا/ج6 ص282
2-صحیح بخاری/انتشارات دارالفکر/ بیروت/1401ق/ج7 /ص142
3- صحیح مسلم /دارالفکر/ بیروت/بی تا ج7 ص143
4- سنن ابن ماجه/دارالفکر/ بیروت/بی تا/ج1 /ص518
5- سنن نسایی/دار الکتب العلمیه/بیروت1411/ج4/ص251
عبارت «سیدة نساء العالمین»:
1- مستدرک علی الصحیحین/حاکم نیشابوری/دار‌المعرفة/بیروت/ج3/ص56
2- المصنّف/ابن ابی شیبه کوفی /دارالفکر/چاپ اول/1409ق / ج5 /ص527
3-فتح‌الباری/ابن حجر/دار‌المعرفة /بیروت/چاپ دوم/ج7/ص82
4- سنن نسایی/پیشین/ج4/ص252
عبارت «سیدة نساء اهل الجنة»:
1- مستدرک علی الصحیحین/پیشین/ ج3/ ص151
2- السقیفه و فدک/جوهری/شرکة الکتبی للطباعه و النشر/بیروت/1413ق/ص148
3-فتح الباری/پیشین/ج6/ص321
4- سنن ترمذی/دارالفکر/1403ق/ج5/ص326
حدیث «بضعة منّی» در منابع اهل سنت
حدیث دیگر که آن هم از مسلّمات بوده و نزد شیعه و سنی مشهور است، اینکه پیامبر صلوات الله علیه و آله در مورد حضرت‌فاطمه سلام الله علیها فرمود که «فاطمه پاره تن من است (بضعة منّی)؛ هر کس او را خشمگین کند، مرا خشمگین کرده و هر کس که فاطمه از او راضی باشد، من از او راضی هستم».
مضمون این حدیث با عبارات مختلف در منابع شیعه و سنی آمده است که نمونه‌هایی از آن را در لینک‌های زیر می‌توان یافت:
1- مسند احمد/ پیشین/ ج4/ ص5
2- صحیح بخاری /پیشین/ ج4 /ص210
3- صحیح مسلم/پیشین/ج7 /ص141
4- سنن ابن ماجه /پیشین/ج1 /ص644
5- مستدرک حاکم نیشابوری/پیشین/ج2 /ص159
6- سنن ابی داوود/دارالفکر/چاپ اول/1410ق /ج1 /ص460
7- سنن نسائی/چاپ بیروت/1411ق /ج5 /ص97
حدیث «احب الناس»
ایشان محبوب‌ترین شخص، نزد رسول خدا صلی الله علیه و‌آله، بوده است. برای نمونه به دو منبع اشاره می‌شود که نقل کرده‌اند محبوب‌ترین مردم نزد پیامبر صلی الله علیه و آله، حضرت‌فاطمه سلام الله علیها بوده است.
1-حاکم نیشابوری که در مستدرک / پیشین/ج3/ ص217
2-طبرانی در کتاب المعجم‌الکبیر/باب مناقب فاطمه/انتشارات دار احیاء تراث عربی/چاپ دوم/ج22/ ص404
3-در مستدرک حاکم چنین آمده است که جعفر طیار، علی علیه السلام و زید بن حارثه نزد پیامبر صلوات الله علیه و آله آمدند و پرسیدند: محبوب‌ترینِ مردم نزد شما چه کسی است؟ مَنْ اَحَبَّ النّاس الیک؟ حضرت‌فرمود: فاطمه!
4-در معجم کبیر نقل شده که از عایشه پرسیدند: محبوب‌ترین مردم به رسول خدا صلوات الله علیه و آله چه کسی بود؟ او پاسخ داد: فاطمه (سلام الله علیها)!
منبع:تسنیم
فاطمه (س) پاره تن پیامبراعظم(ص)
ابن حجر عسقلانی از فقها و دانشمندان بزرگ اهل سنت از امام حسن عسکری(ع) و او از پدران خود و آن‌ها از جابر بن عبدالله و او از پیامبر (ص) نقل می‌کند که آدم و حوا وقتی در بهشت بودند، نور وجود حضرت‌زهرا(س) را دیدند و خداوند به آن دو فرمود: نور ایشان 2 هزار سال قبل از خلقت شما آفریده شده بود. حضرت‌فاطمه (س) پاره تن پیامبر است [1]
احمد بن حنبل، رئیس مذهب حنبلی نیز با ذکر روایتی از پیامبر اکرم (ص)، حضرت زهرا(س) را سرور زنان اهل بهشت می‌داند. او در کتاب خویش «المسند» از ابو سعید خذری نقل می‌کند که پیامبر (ص) فرمود: حسن و حسین سرور جوانان اهل بهشتند و فاطمه سرور زنان اهل بهشت. [2]
همچنین حاکم نیشابوری که از بزرگ‌ترین علمای اهل تسنن و معروف به «امام المحدثین» است در ذیل روایتی از رسول معظم صلوات الله علیه، غضب خدا را در غضب حضرت زهرا(س) و رضایت خدا را در رضایت ایشان توصیف می‌کند. چرا که پیامبر خدا (ص) فرمود:«یا فاطمه، ان الله یعضب لغضبک و یرضی لرضاک». ای فاطمه، بی‌شک خداوند از غضب تو غضبناک و از رضای تو راضی می‌شود. [3]
حاکم نیشابوری در میان اهل تسنن به وضع کننده علم درایه شناخته شده و از علمای پیشگام در حوزه علم رجال است. او احادیث و روایات بسیاری را در فضایل حضرت‌صدیقه‌طاهره سلام الله علیها می‌آورد. به عنوان مثال می‌نویسد:«حضرت‌فاطمه (س) بر‌ترین بانوی دو عالم است که دست خلقت آفریده است. این موضوع در روایات زیادی منعکس شده است از جمله آنکه عایشه از پیامبر(ص) نقل می‌کند که آن حضرت‌خطاب به حضرت‌فاطمه زهرا (س) فرمود: «یا فاطمة الاترضین ان تکونی سیدة نساء العالمین و سیدة نساء هذه الامة و سیدة نساء العالمین»، ای فاطمه آیا راضی نیستی که تو بر‌ترین بانوی زنان جهان و بانوی زنان این امت و بانوی زنان با ایمان باشی. [4]
در برخی از روایات برتری فاطمه زهرا(س) بر دیگر زنان موهبتی آسمانی تعبیر شده است؛ مثل این حدیث که «حذیفة بن یمان» نقل می‌کند که رسول خدا (ص) فرمود: «فرشته‌ای از آسمان نازل گردید و از خدا اجازه طلبید که ارمغانی برای من آورد که کسی قبل از او نازل نکرده است. او به من بشارت داد که فاطمه سرور زنان بهشت است.»
رسول خدا (ص) حضرت‌فاطمه (س) را بسیار دوست داشت و این دوستی را بار‌ها به زبان آورد؛ به طوری که در عشق و علاقه پیامبر (ص) به اطرافیان خود، کسی به پای حضرت‌زهرا (س) نمی‌رسید. عبدالله بن بریده از پدرش نقل می‌کند که محبوب‌ترین زن‌ها نزد رسول‌خدا (ص) فاطمه (س) و محبوب‌ترین مردان علی (ع) بود. این موضوع در روایات دیگر از زبان جناب عمر و عایشه همسر پیامبر(ص) نقل شده است. حتی حضرت‌فاطمه (س) نزد رسول خدا (ص) از علی (ع) نیز محبوب‌تر بوده است. [5]
نقل این روایت که پیامبر اکرم(ص) فرمودند:«فاطمه نزد من دوست داشتنی‌تر از علی و علی نزد من عزیز‌تر از فاطمه است»
در این خصوص حضرت علی (ع) می‌فرمایند:« من از رسول خدا (ص) پرسیدم که از بین ما دو نفر (یعنی من و فاطمه) کدامیک بیشتر مورد علاقه شما قرار داریم؟ حضرت‌پیامبر (ص) فرمود: «فاطمه نزد من دوست داشتنی‌تر از تو و تو نزد من عزیز‌تر از اویی» (جزری، 1409ق: ج6، ص224؛ ابن شاهین، 1412ق: ص84؛ شلبی، 1409ق: ص9 به نقل از نسایی، 1419ق: ص196، ح146) یکی از نشانه‌های این دوستی عمیق آن بود که چون رسول خدا (ص) قصد سفر می‌کرد، فاطمه زهرا (س) آخرین کسی بود که پیامبر (ص) از او خداحافظی می‌کرد و چون از سفر باز می‌گشت، حضرت‌فاطمه (س) نخستین کسی بود که پیامبر (ص) به دیدار او می‌شتافت و او را می‌بوسید [6].
نزد رسول خدا (ص) کسی محبوب‌تر از فاطمه (س) نبود
عایشه می‌گوید: کسی را ندیدم که از جهت منطق و کلام به پیامبر (ص) شبیه‌تر از فاطمه (س) باشد. چون فاطمه (س) وارد بر رسول خدا (ص) می‌شد، آن حضرت‌برخاسته، بر او خوش آمد می‌گفت. وی را می‌بوسید و بر جای خود می‌نشاند. رسول گرامی اسلام به جهت تأکید بر محبت خود نسبت به حضرت زهرا (س) مکرر اعلام می‌فرمود که: «فاطمة بضعة منی من احبّ‌ها فقد احبّنی و من ابغض‌ها فقد ابغضنی» یا «انما فاطمة شجنة منی یبسطنی ما یبسط‌ها و یقبضنی ما یقبض‌ها» این سخنان لزوم دوستی دیگران را هم نسبت به فاطمه زهرا (س) روشن می‌سازد. رسول خدا (ص) در مقام ابراز دوستی خود به آن حضرت می‌فرمود: «فداک ابی و امی» (حاکم نیشابوری، 1422ق: ج3، ص366) و نیز خطاب به حضرت‌زهرا (س) فرمود: «خداوند به غضب تو غضبناک و از خشنودی تو خشنود می‌گردد» (همان، ج3، ص364).
به هر حال دوستی پیامبر (ص) نسبت به فاطمه (س) چنان علنی و مشخص بود که خلیفه دوم نیز پس از رحلت پیامبر (ص) به حضرت‌زهرا(س) گفت: «ای فاطمه به خدا ندیدم کسی محبوب‌تر از تو نزد رسول خدا (ص) باشد ...» [7]
ابوبکر، عبدالله بن محمد بن عثمان عبسی کوفی معروف به «ابن ابی شبیه» در کتاب المصنّف می‌آورد. پیامبر (ص) فرمود:« فرشته‌ای از جانب پروردگار بر من نازل شد وخبر داد که فاطمه سیده زنان اهل بهشت است». و در نقلی دیگر آمده است که آن حضرت فرمود: فاطمه سیده زنان اهل جهانیان است. و نیز بخاری نقل کرده است که پیامبر (ص) فرمود: «فاطمه سیده زنان اهل بهشت است.» [9]
باید گفت آنچه که در کتب بزرگان اهل سنت درباره شخصیت و فضایل وجود مقدس حضرت‌فاطمه زهرا سلام الله علیها آمده است در خصوص هیچ کس دیگری نبوده و منحصراً در مقام حضرت‌زهرا(س) ذکر شده است.
توصیف حضرت زهرا(س) از لسان رسول خدا(ص) در منابع اهل سنت
هر چند که این احادیث، تنها نمونه‌هایی از صد‌ها حدیث در مدح حضرت فاطمه سلام الله علیها است، برخی وصف‌ها از سوی پیامبر معظم اسلام برای دختر گرامیشان کاربرد عجیبی دارد و روشن‌کننده یک مسیر جدی است. اوصافی که شأن حضرت‌فاطمه(س) را بر اساس منابع اهل سنت از جنبه‌ای دیگر نمایان می‌کند.
عبارت «سیدة نساء هذه الأمة أو نساء المؤمنین»:
1- مسند احمد حنبل /انتشارات دار صادر / بیروت/ بی‌تا/ج6 ص282
2-صحیح بخاری/انتشارات دارالفکر/ بیروت/1401ق/ج7 /ص142
3- صحیح مسلم /دارالفکر/ بیروت/بی تا ج7 ص143
4- سنن ابن ماجه/دارالفکر/ بیروت/بی تا/ج1 /ص518
5- سنن نسایی/دار الکتب العلمیه/بیروت1411/ج4/ص251
عبارت «سیدة نساء العالمین»:
1- مستدرک علی الصحیحین/حاکم نیشابوری/دار‌المعرفة/بیروت/ج3/ص56
2- المصنّف/ابن ابی شیبه کوفی /دارالفکر/چاپ اول/1409ق / ج5 /ص527
3-فتح‌الباری/ابن حجر/دار‌المعرفة /بیروت/چاپ دوم/ج7/ص82
4- سنن نسایی/پیشین/ج4/ص252
عبارت «سیدة نساء اهل الجنة»:
1- مستدرک علی الصحیحین/پیشین/ ج3/ ص151
2- السقیفه و فدک/جوهری/شرکة الکتبی للطباعه و النشر/بیروت/1413ق/ص148
3-فتح الباری/پیشین/ج6/ص321
4- سنن ترمذی/دارالفکر/1403ق/ج5/ص326
حدیث «بضعة منّی» در منابع اهل سنت
حدیث دیگر که آن هم از مسلّمات بوده و نزد شیعه و سنی مشهور است، اینکه پیامبر صلوات الله علیه و آله در مورد حضرت‌فاطمه سلام الله علیها فرمود که «فاطمه پاره تن من است (بضعة منّی)؛ هر کس او را خشمگین کند، مرا خشمگین کرده و هر کس که فاطمه از او راضی باشد، من از او راضی هستم».
مضمون این حدیث با عبارات مختلف در منابع شیعه و سنی آمده است که نمونه‌هایی از آن را در لینک‌های زیر می‌توان یافت:
1- مسند احمد/ پیشین/ ج4/ ص5
2- صحیح بخاری /پیشین/ ج4 /ص210
3- صحیح مسلم/پیشین/ج7 /ص141
4- سنن ابن ماجه /پیشین/ج1 /ص644
5- مستدرک حاکم نیشابوری/پیشین/ج2 /ص159
6- سنن ابی داوود/دارالفکر/چاپ اول/1410ق /ج1 /ص460
7- سنن نسائی/چاپ بیروت/1411ق /ج5 /ص97
حدیث «احب الناس»
ایشان محبوب‌ترین شخص، نزد رسول خدا صلی الله علیه و‌آله، بوده است. برای نمونه به دو منبع اشاره می‌شود که نقل کرده‌اند محبوب‌ترین مردم نزد پیامبر صلی الله علیه و آله، حضرت‌فاطمه سلام الله علیها بوده است.
1-حاکم نیشابوری که در مستدرک / پیشین/ج3/ ص217
2-طبرانی در کتاب المعجم‌الکبیر/باب مناقب فاطمه/انتشارات دار احیاء تراث عربی/چاپ دوم/ج22/ ص404
3-در مستدرک حاکم چنین آمده است که جعفر طیار، علی علیه السلام و زید بن حارثه نزد پیامبر صلوات الله علیه و آله آمدند و پرسیدند: محبوب‌ترینِ مردم نزد شما چه کسی است؟ مَنْ اَحَبَّ النّاس الیک؟ حضرت‌فرمود: فاطمه!
4-در معجم کبیر نقل شده که از عایشه پرسیدند: محبوب‌ترین مردم به رسول خدا صلوات الله علیه و آله چه کسی بود؟ او پاسخ داد: فاطمه (سلام الله علیها)!
منبع:تسنیم
گزارش خطا
