۰۳ آذر ۱۴۰۳ ۲۲ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۴۸ : ۱۵
حجت‌الاسلام خاموشی در گفت‌وگو با تسنیم مطرح کرد:
نقش مؤثرهیئات دراستمرارانقلاب وپیام جهانی آن
رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، معتقد است: در این زمان اگر کسی مدعی حمایت و طی راه سیدالشهداء(ع) است باید مطیع ولی باشد و این باید یکی از ویژگی‌های مهم خطبا، سخنرانان، مداحان و ذاکرین و هیئات باشد.
عقیق: حجت الاسلام والمسلمین سید مهدی خاموشی متولد سال 1341 تهران است و مدرک تحصیلی دکترای فقه و حقوق جزا از مدرسه عالی شهید مطهری اخذ کرده و سابقه 15 سال درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه دارد و از سال 1380 تاکنون عهده دار ریاست سازمان تبلیغلات اسلامی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و عضو شورای فرهنگ عمومی کشور و عضو هیأت امنای دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم است.حجت الاسلام و المسلمین سید مهدی خاموشی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی گفت‌وگویی با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در ارتباط با ویژگی‌ها و شاخصه‌های مداحان، شعرا و سخنرانان و مسوولیت‌های هیئتی‌ها در تبعیت از ولی زمان خود انجام داده است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
حاج آقا با توجه به این که در ایام عزاداری سالار شهیدان همه اقشار جامعه با دو طیف ارتباط بیشتری پیدا می‌کنند و این دو قشر؛ خطبا و مداحان هستند که مردم پای روضه‌ها و منبرهایشان می‌نشینند و این دو دهه فرصت خوبی برای معرفت افزایی در مستمعین است. به نظر می‌رسد خود این افراد هم باید از یکسری ویژگی برخوردار باشند تا بتوانند اثر گذار باشند. از نظر شما مهمترین ویژگی و شاخصه مادحین و سخنرانان مجالس عزاداری و روضه چیست؟
ابتدا باید توجه کرد که در دین اسلام جهاد از اعمال عبادی است و در آن خلوص نیت شرط است.امام حسین(ع) و یاران و اولاد کرام ایشان و خاندان عصمت و طهارت که در همراهی ایشان جهاد کردند با خلوص نیت وارد این عرصه شدند، لذا اگر کسی بخواهد در مکتب امام حسین(ع) مروج جهاد و شهادت و ایثار بزرگ و مروج سید الشهداء(ع) باشد، اولین ویژگی باید خلوص نیت داشته باشد تا مثل امام پیامش نافذ شود و مروج آن پیام هم باید با این خلوص در این مسیر گام بردارد.عظمت حرکت امام حسین(ع) تنها در همین معنا خلاصه نمی‌شود، بلکه حضرت یک حرکت نفی ظاغوت و مقابله با طاغوت زمان و استکبار به مفهوم حکومت موروثی که معاویه درست کرده بود، داشتند. همانطور که اباعبدالله(ع) فرمودند"ولى الاسلام السلام اذا بلیت الامه براع مثل یزید.امام حسین(ع) به عنوان ولی به حق در آن زمان قیام کرد و در این زمان اگر کسی مدعی حمایت و طی راه آن حضرت است باید مطیع ولی باشد و این یکی از ویژگی‌های مهم خطبا، سخنرانان، مداحان و ذاکرین و هیئات ما باید باشد.امام حسین(ع) عنصر زمان و مکان را برای جبهه حق و باطل و این که ولی الله در جبهه حق و مقابل آن باطل است این جبهه را شفاف کردند. در این زمان هم باید ما این مسیر را طی کنیم، یعنی علاوه بر خلوص نیت در مسیر تبلیغ و مداحی شناسایی زمان و مکان اقتضاء می‌کند که از ولی اطاعت کنیم و مطیع ولی باشیم که اگر مطیع ولی باشیم جوامع ما و کشورهایی که از ما الگو می‌گیرند و کشورهایی که می‌خواهند پرچم اسلام و توحید را بلند کنند، بی‌صاحب و بی ولی نخواهند بود که اکنون هم در جهان این محور را می‌بینیم.
در کنار داشتن اخلاص چه ویژگی‌های دیگری برای ذاکرین و منبری‌ها در اخبار و روایات ذکر شده به ویژه این که آنها برای مخاطبین هیئت شعر و روضه می‌خوانند یا سخنرانی می‌کنند؟
یکی دیگر از ویژگی های مادحین وخطبا مسلح شدن آنها به سلاح علم و برخوداری آنها از منابع معتبر است. یعنی وعاظ، شعرا و ذاکرین باید از مقاتل معتبر مطلب نقل کنند و بخوانند، اشعار دارای مفهوم بلند بگویند و حماسه کربلا را حماسی بسرایند تا بتوانند در قلوب مردم تاثیر بگذارند. ما یادمان نرفته است که قبل از انقلاب و حتی قبل تر از آن در دوران رضا خان تعداد هیئات در کشور خیلی محدود بود، اما امروز هزاران هیئت در سراسر کشور به عنوان مهمترین هسته‌های فرهنگی و اجتماعی فعالیت می‌کنند به طوریکه در تهران قریب به بیش از 20 هزار هیئت داریم که این نشان می‌دهد پیام عاشورا به همه جا و همه مردم رسیده است و می‌بینیم با آمدن محرم و ایام سوگواری و عزاداری حضرت سیدالشهداء از هر کوی برزن، پرچمی از سر اخلاص بلند می‌شود تا چراغ روضه اباعبدالله(ع) را روشن نگه دارند و مردم از مال شخصی خود برای برپا کردن مجالس روضه و عزاداری آن حضرت ایثار می‌کنند و بزرگ و کوچک در این مراسم و اجتماعات شریک می‌شوند و این فرصت بسیار ارزشمندی است که باید مادحین وخطبا با مسلح شدن به سلاح علم از این فرصت برای تبلیغ و ترویج و تبیین پیام‌های قیام امام حسین(ع) استفاده کنند و با مخاطب شناسی در این مسیر گام بردارند.
حدیثی از امام باقر(ع) داریم که به پنج صفتی اشاره می‌کند که اگر یک سخنران و مداح نداشته باشد مستمع نخواهد داشت. نخستین صفت این است که از روی عقل صحبت کند و بخواند، دوم اهل دین و آیین صحیح و به عبارتی مسلمان واقعی باشد. سوم باید مودب به آداب باشد. چهارم عفت در رفتار داشته باشد و در نهایت این که حسن اخلاق داشته باشد.
جامعه مداحان و منبری‌ها در عرصه‌های حساس که نیاز به حضور مردم بوده مسوولیت مهمی برعهده دارند که نمونه آن را در دوران انقلاب و دفاع مقدس مشاهده می‌کنیم که مردم را به صحنه آوردند. امروز چه نقش و مسوولیتی بر عهده دارند و چگونه می توانند همچنان موثر واقع شوند؟
مداحان سرمایه عظیم اجتماعی کشور ما هستند؛ 80 درصد مردم جامعه ما برای استوار ماندن پرچم امام حسین(ع) در هیئت‌های مذهبی شرکت می‌کنند و برای این مراسم نذر و نیازهایی انجام می‌دهند. این یک سرمایه عظیم اجتماعی را ایجاد می‌کند که اگر بخواهیم در بحث سرمایه‌گزاری اجتماعی سهم‌بندی داشته باشیم، باید سهم عمده‌ای را به هیئت‌های مذهبی و قشر مرتبط به مداحان اهل بیت(ع) اختصاص دهیم.به نظر من ایران اسلامی امروز در این پرچمداری پیشی گرفته و به این پرچمداری افتخار می‌کند و ذاکرین و مادحین اهل‌بیت(ع) و سخنرانان و هیئات مذهبی که می‌توانند مدعی تاسیس انقلاب باشند و در آن دوران مردم را به صحنه دفاع از کیان کشور و دین به صحنه آوردند و خود در خط مقدم جبهه بودند و با نوای خود به رزمنده‌ها روحیه و انگیزه می‌دادند امروز هم در استمرار انقلاب و پیام جهانی انقلاب نیز می‌توانند موثر واقع شوند. این قشر حرکت و جریان اجتماعی را با دین و مذهب و عشق به ذوات مقدسه اهل‌بیت(ع) همراه می‌کند و این باعث تاثیرگذاری و نفوذشان در جامعه و مردم است.
حاج آقا یک سوالی که شاید برای خیلی از مردم و حتی قشر جوان مطرح باشد علت و رمز ماندگاری پیرغلامان و خاک خورده‌های دستگاه اباعبدالله (ع) است به نظر شما چه رمزی است که باعث ماندگاری و جاودانه شدن آنها می‌شود و سبک و شعر و خواندشان ماندگار می‌شود که این ویژگی می‌تواند سرلوحه مداحان جوان هم قرار گیرد؟
به نظر من تبعیت از علما و بزرگان و استاد دیدن و بزرگتر دیدن مهمترین ویژگی آنان بود. شخصیت‌هایی همچون مرحوم حاج اکبر ناظم علاوه بر خلوص نیت در روضه خوانی و خیلی مردم دار و تابع علما و مرجعیت بودند به طوریکه زمانی از امام پیام می‌گرفت و پیام انقلاب را منتقل می‌کرد و حتی رژیم برای دستگیری او اهتمام کرده بود. ساده زیستی و زهدی که داشتند و با مردم بودند و مسیرشان را با عالمان دینی تطبیق می‌دادند، این ویژگی‌ها باید مورد توجه مداحان جوان قرار گیرد.البته باید مراقب آسیب هایی که ممکن است در بستر هیئت شکل بگیرد و دستاویز سوء استفاده دشمن قرار گیرد، بود. تبعیت از ولی فقیه در همه عرصه‌ها ضروی و لازم است. ما از ولی فقیه جامع الشرایط سخن می‌گوییم و تبعیت از او را لازم الاطاعه می‌دانیم که علم، عمل و تقوا شرایط و ویژگی مهم این شخص است. در روایت داریم که فقها دژهای مستحکم دین هستند که در صدر علما، ولی فقیه قرار دارد، لذا مداحان و خطبا باید گوش به زنگ ایشان در همه حرکت‌ها باشند و قول و فعلشان با ایشان تنظیم شود تا یکپارچگی را در سراسر کشور شاهد باشیم و دشمن هم اگر این اتحاد را ببیند عقب می‌نشیند که تا به حال هم عقب نشسته است و در آینده هم همین رمز پیروزی ما خواهد بود.
من از روش مرحوم آیت‌الله العظمی تهرانی این را می‌توانم بگویم که ایشان از خودش کمتر حرف می‌زد و به متون اصیل روایی بیشتر توجه می‌کرد، در مجلس ایشان روایات به کثرت خوانده می‌شد و انطباق روایت با روایات و آیات قرآن، تفسیر روایات از آیات و بالعکس به وفور مشاهده می‌شد که می تواند الگویی برای خطبا باشد.
گزارش خطا
