۰۴ آذر ۱۴۰۳ ۲۳ جمادی الاول ۱۴۴۶ - ۳۴ : ۱۸
خداوند چگونه روزی حلال را ضمانت می‌کند
هیچ جنبنده‌ای در زمین نیست مگر این‌که روزیش بر عهده خداست و او قرارگاه و محل مردنش را می‌داند. همه این‌ها در کتابی روشن ثبت است.
عقیق:یکی از مقوله‌های سبک زندگی دینی، باور به ضمانت روزی از طرف خداوند متعال برای بندگان خویش است، در ادامه نوشته حجت‌الاسلام علی اصغر ملک‌احمدی پیرامون شیوه تضمین روزی از طرف خداوند را منتشر می‌کنیم.*معنای لغوی ضمانت
«ضَمِنَ» و «کَفَلَ» که در روایات نیز آمده به یک معناست و چنانکه در فرهنگ نوین آمده است که «ضمن الشی».
پذیرفت و کفالت کرد آن را (1) و «کفل فلانا»: یعنی نفقه و امور دیگرش را به عهده گرفت. (2)
بنابراین، ضمانت و کفالت روزی از ناحیه خداوند به این معناست که خداوند روزی موجودات را بر عهده گرفته و مسئولیت آن را پذیرفته است.
*ضمانت روزی موجودات
قال الله الحکیم: «وَمَا مِن دَآبَّةٍ فِی الأَرْضِ إِلاَّ عَلَی اللّهِ رِزْقُهَا وَیَعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَمُسْتَوْدَعَهَا کُلٌّ فِی کِتَابٍ مُّبِینٍ» (سوره هود آیه 6)
و هیچ جنبنده‌ای در زمین نیست مگر این‌که روزیش بر عهده خداست و او قرارگاه و محل مردنش را می‌داند. همه این‌ها در کتابی روشن ثبت است.
امیرالمومنین(ع) می‌فرمایند: «من عاش فعلیه رزقه» (نهج‌البلاغه،خ طبه 109)
هر زنده‌ای روزیش بر عهده خداست.
و می‌فرمایند:«لکل ذی رمق قوت»(الکافی، ج 8، ص22)
هر جانداری که رمقی دارد، روزی و قوتی هم دارد.
*حال به سوالات مطرح شده،دو پاسخ می‌توان داد:
1- اولا ضمانت رزق به این معنا نیست که انسان دست روی دست بگذارد و به دنبال به دست آوردن روزی فعالیت نکند، چنانکه امیرالمومنین(ع) می‌فرمایند: «اطلبو الرزق فانه مضمون لطالبه»؛ (الارشاد، ج1، ص303)
روزی را بجویید، زیرا برای جویده آن ضمانت شده است.
و در کلام خدا آمده است که:
«و هزی الیک بجذع النخله تساقط علیک رطبا جنیا»(سوره مریم آیه 25)
و تنه درخت خرما را به طرف خود بگیرد و بجنبان، تا بر تو خرمای تازه فرو ریزد.
یعنی خداوند در آن شرایط سخت حضرت مریم(س) که در حال وضع حمل بود به او می‌فرماید: برای به دست آوردن روزیت درخت را تکان بده.
2- روزی خداوند برای موجودات ضمانت شده است،به شرطی که مانعی در کار نباشد و عدالت اجتماعی برقرار باشد و عده‌ای از روی ظلم حق دیگران را پایمال نکرده باشند.
*ضمانت روزی در خصوص اهل علم
از برخی روایات در ارتباط با ضمانت روزی چنین به دست می‌آید که خداوند به اهل علم عنایت ویژه‌ای دارد و روزی آنان را ضمانت کرده است، شاید سرّ مطلب این باشد که آنان در اثر این ضمانت بتوانند با فکر آرام به تحصیل علم و برآوردن نیاز مردم و آگاهی دادن به آنان بپردازند و جامعه را به سوی رشد و تکامل سوق دهند و از جهل و ناآگاهی بیرون آوردند، همچنین جایگاه علم و نیز غفلت از تعلیم و تعلم را به مردم گوشزد کند.
*پاسخ دین:
قال الله الحکیم: «یا ایها الذین آمنو لا تاکلوا اموالکم بینکم بالباطل»(نساء آیه 29)
ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اموال یکدیگر را به باطل (ناروا) مخورید.
مفسران در ذیل این آیه گفته‌اند:«اکل» (خوردن) کنایه از هر گونه تصرف است، خواه به صورت پوشیدن یا خوردن، سکونت و یا هر نوع تصرفی باشد.(تفسیر نمونه، ج3، ص395)
بنابراین معنای آیه این چنین می‌شود:
«کسانی که ایمان آورده‌اید، در اموالی که میان شما دست به دست می‌گردد به ناروا تصرف نکنیدو با سبب‌های نادرست آنها را از دست مردم خارج نکنید، مگر این‌که داد و ستدی برخاسته از توافق شما باشد.»
بر اساس آموزه‌های دینی، مسئله کسب روزی حلال و خودداری از حرام‌خواری، یکی از مهمترین دستورات و الزامات دینی در حوزه فعالیت‌های اقتصادی است که اهتمام به آن زمینه رشد و پیشرفت مادی و معنوی آنان را در بردارد و عدم توجه به آن، باعث آسیب‌ها و بحران‌های خطرناکی می‌گردد.
قال النبی(ص)«من اکتسب مالا حراما لم یقبل الله من صدقة و لا عتقا و لا حجاً و لا اعتمارا و کتب الله عز و جل بعدد اجر ذلک اوزارا». (بحار الانوار، ج9، ص373)
هر کسی مالی را از راه حرام به دست آورد، خداوند هیچ صدقه،آزاد کردن برده، حج و عمره‌ای را از او نمی‌پذیرد و به مقدار پاداش آنها برای او گناه نوشته می‌شود.
*آسیب‌های حرام‌خواری
1- انحطاط اخلاقی و معنوی انسان‌ها در بعد فردی و جمعی؛
2-فساد نسل‌ها و آفت کیفی و کمی نیروی انسانی در جامعه اسلامی؛
3- وقوع اختلالات مخاطره انگیزه در سیستم اقتصادی و مالی؛
4- محو برکات و فضایل از جامعه؛
5- رشد زشتی و رذایل در جامعه؛
6- تضعیف پیوندهای دینی، فرهنگی و اجتماعی؛
7- تضعیف ایمان و اعتقاد انسان؛
*حرام‌خواری و امام کُشی
گسترش حرام‌خواری در جامعه به قدری خطرناک است که زمینه کشتن امام معصوم(ع) را در جامعه محقق ساخته و چنین استعدادی را در انسان به وجود می‌آورد بسیاری از افراد و حاکمانی که دست به قتل امام زده‌اند، اگر در زندگی آنان دقت شود، دیده می‌شود که رشد آنان با اموال ناپاک صورت گرفته است، در جریان عاشورا بر اساس بیان خود سید‌الشهدا(ع) حرام‌خواری علت اصلی اقدام کوفیان برای کشتن آن حضرت بود.
امام حسین(ع) می‌فرمایند: « وَیْلَکُمْ مَا عَلَیْکُمْ ان تُنْصِتُوا اِلَیَّ فَتَسْمَعُوا قَوْلِی وَاِنَّمَا اَدْعُوکُمْ اِلَی سَبِیلِ الرَّشَادِ فَمَنْ اَطَاعَنِی کَانَ مِنَ الْمُرْشَدِینَ وَمَنْ عَصَانِی کَانَ مِنَ الْمُهْلَکِینَ وَکُلُّکُمْ عَاصٍ لِاَمْرِی غَیْرُ مُسْتَمِعٍ قَوْلِی فَقَدْ مُلِئَتْ بُطُونُکُمْ مِنَ الْحَرَامِ وَ طُبِعَ عَلَی قُلُوبِکُمْ »(بحار، ج5، ص8)
وای بر شما چه می‌شود، اگر سکوت کرده و به سخنانم گوش دهید، و حال آنکه من شما را به راه رشد و تعالی دعوت می‌کنم! پس هرآن کس که از من اطاعت کند از رشد یافتگان بوده و هر کس از من سرپیچی کند از هلاک شدگان است و شما همگی از فرمان من سرپیچی کرده و به کلام من گوش فرانمی‌دهید، چرا که شکم‌هایتان از حرام پرشده و بر قلب‌هایتان مهر مرگ زده‌اند.
پس در عمل باید این‌گونه باشیم: چون مال حرام تاثیر مستقیم در زندگی انسان می‌گذارد و زمینه تباهی انسان را در بر دارد، بنابراین باید مراقب چگونگی اموالی که به دست می‌آوریم باشیم و نگذاریم مالی از راه نادرست وارد زندگیمان شود باید در آنچه به دست می‌آوریم، دقت کنیم و از هر مالی استفاده نکنیم، چنانکه خداوند می‌فرماید: فلینظر الانسان الی طعامه» (سوره عبس آیه 24)
طعام در این آیه یعنی هر چه را که کسب می‌کند، مال باشد، علم باشد، و غیر آن، باید نگاه کند و دقت نماید که از چه کسی و از چه طریقی این‌ها را کسب می‌کند.
منبع:حوزه
گزارش خطا
