رمضان ماه آزادی از قیود نفسانی است

عقیق: آیت الله عبدالله جوادی آملی در جلسه درس اخلاق هفتگی خود اظهار کرد: دلیل نامگذاری ماه شعبان از سوی ذات اقدس الهی به دلیل شعبه شعبه بودن رحمت‌های الهی است؛ گاهی پیامبر خود را به نام شعیب معرفی می‌کند چراکه شعبه‌های گوناگون رحمت الهی به وسیله این پیامبر به جامعه منتقل می‌شود.

وی بیان کرد: سیره و سنّت و روشِ وجود مبارک حضرت رسول مصداق حقیقی راه مستقیم است لذا ما یک راه مستقیمی نداریم که پیغمبر برابر آن راه حرکت کند، هر چه او می‌کند و می‌گوید و هر جا می‌رود، این به مثابه راه مستقیم برای ماست.

این مرجع تقلید اظهار کرد: وجود مبارک پیامبر برای ما طریقِ «مهیع» است؛ یعنی همه اگر همه جهانیان بخواهند راه آن حضرت را طی کنند هیچ تزاحمی نیست؛ راه پیامبر راه رحمت، عقل و عدل است، اگر همه عاقل و عادل باشند راه عقل بی‌زحمت است، راه عدل بی‌تصادف است، انسان عاقلِ عادل نه بیراهه می‌رود و نه راه کسی را می‌بندد؛ اگر همه بخواهند این مسیر را طی کنند، می‌شود طریقی که مستقیماً به سعادت می‌رسد و این خاصیّت ماه پربرکت شعبان است.

وی با اشاره به خطبه حضرت رسول در آخرین روزهای ماه مبارک شعبان بیان کرد: در آخرین جمعه ماه شعبان وجود مبارک حضرت فرمود: «قَدْ أَقْبَلَ‏ إِلَیْکُمْ‏ شَهْرُ اللَّهِ» و یا در تعبیری دیگر دارد «قَدْ أَظَلَّکُمْ‏ شَهْر»، گاهی تعبیر روایت این است که ماه پربرکت رمضان روی سر شما سایه انداخت و شما زیر سایه ماه مبارک رمضان هستید، گاهی تعبیر روایت این است که ماه مبارک رمضان به طرف شما اِقبال کرد، رو کرد و شما هم استقبال کنید، چون زمان فرا می‌رسد و «متزمّن» را در برمی‌گیرد، این‌چنین نیست که ما به طرف ماه مبارک رمضان برویم، بلکه این گردش روزگار است که بالأخره ماه مبارک رمضان را به ما می‌رساند.

آیت الله جوادی آملی در ادامه بیان کرد: پیامبر گرامی اسلام فرمود ««قَدْ أَظَلَّکُمْ‏ شَهْر»، «قَدْ أَقْبَلَ‏ إِلَیْکُمْ‏ شَهْرُ اللَّهِ»؛ ماه خدا دارد می‌آید و سایه بر شما انداخت، زیر سایه ماه خدا باید حرکت کنید. در این ماه فرمود برکات الهی فراوان هست و طلبکاران، فرشتگان الهی هستند که به دستور ذات اقدس الهی کار می‌کنند، این فرشتگان که مأموران الهی‌ هستند و خود ذات اقدس الهی که طلبکار اصلی است آمادگی خودشان را اعلام کردند و فرمود خیلی از شماها بدهکارید و خیلی از شماها گِرو دادید، بیایید فکّ رهن کنید.

وی در تبیین مفهوم تعبیر فک رهن در این کلام رسول خدا (ص) بیان کرد: در جریان اخلاق و حقوق دینی، اگر کسی «حقّ الله» به عهده اوست، گناه و معصیتی کرده است، این شخص بدهکار است، هر بدهکاری باید گِرو بسپارد، گِرو در برابر خدای سبحان، زمین و مکان و خانه و فرش نیست بلکه خود انسان را گِرو می‌گیرند ، وقتی خود انسان گِرو شد قدرت حرکت ندارد. اینکه می‌بینید بعضی‌ها می‌گویند ما هر چه می‌خواهیم چشممان را کنترل کنیم نمی‌توانیم، زبانمان را کنترل کنیم نمی‌توانیم، دست خودمان را کنترل کنیم نمی‌توانیم این بیچاره‌ها درست می‌گویند، چون بسته هستند.

آیت الله جوادی آملی با اشاره به روایتی از امیرالمؤمنین(ع) بیان کرد: مرحوم صدوق نقل می‌کند که کسی آمده حضور مبارک امیرالمؤمنین(ع) عرض کرد من هر چه می‌خواهم برای ادای نماز شب موفق شوم نمی‌شود، فرمود «قَدْ قَیَّدَتْکَ‏ ذُنُوبُکَ»؛ آن گناهانِ روز دست و بال تو را بست، روز راحت باش شب آزاد هستی. انسانی که گِرو است دلش می‌خواهد کار انجام دهد ولی مقدورش نیست، مثل کسی که گِرو دارد و بدهکار است؛ خانه‌ خود را در اختیار «مرتهن» قرار داد و می‌خواهد خانه خود را بفروشد ولی نمی‌تواند چون در گِرو است. بیان نورانی حضرت در آخرین جمعه ماه پربرکت شعبان این است که آقایان برادران، خواهران «إِنَّ أَنْفُسَکُمْ‏ مَرْهُونَةٌ بِأَعْمَالِکُمْ»، این «رهین» فعیل به معنای مفعول است؛ «رهین» یعنی «مرهون»، فرمود جانتان در گِرو کارهای قبلی شماست.

وی تصریح کرد: فرمود ماه مبارک رمضان ما اعلام کردیم که بیایید فَکّ رهن کنید، فک رهن شما هم به توبه است «فَکُفُّوهَا بِاسْتِغْفَارِکُمْ» و توبه هم به این است که بگویید خدایا من آمدم، بقیه مانند رو به قبله بودن، غسل توبه، نماز توبه و دعای توبه اینها جزء مستحبّات توبه است، حقیقت توبه آن اراده خلل‌ناپذیر است؛ خدایا بد کردم، پشیمان آمدم و گذشته را ترمیم می‌کنم، همین.

آیت الله جوادی آملی ماه رمضان را ماه آزادی از قیود نفسانی خواند و تاکید کرد: یکی از بهترین نعمت‌ها، نعمت آزادی است و این ماه، ماه آزادی است. انسان طرزی زندگی کند که گرفتار چشم و گوش نباشد، این بهترین راه است که فَکّ رهن شده باشد، بشود آزادی و از آن طرف هم خوشحال است که دستور دینی را انجام داده است.

وی در فراز پایانی سخنان خود به لذت مومن در هنگام افطار اشاره کرد و بیان کرد: موقع افطار در روایات دارد که روزه‌دار در دو حال خوشحال است یکی «عِنْدَ إِفْطَارِهِ» و یکی هم «عِنْدَ لِقَاءِ اللَّهِ». آن لذّتی که در حال افطار دارید هرگز در طول سال در هنگام ناهار ندارید. چرا در هنگام افطار لذّت می‌برید؟ برای خوردن است یا احساس می‌کنید وظیفه‌ای باید انجام می‌دادید و دادید؟ چقدر انسان روزه‌دار در حال افطار خوشحال است! چقدر سفره افطار شیرین است! چقدر انسان در حال افطار لذّت می‌برد! با اینکه غذا، غذای ساده‌ای است و خیلی هم احتیاج به غذا ندارد، اما خیلی خوشحال است و می‌گوید من خدا را شاکرم که وظیفه‌ام را انجام دادم.

منبع:مؤسسه اسرا

211008