رویکردی روایی به مباحث مهدویت در 'در انتظار ققنوس'

عقیق:کتاب «در انتظار ققنوس کاوشی در قلمرو موعود شناسی و مهدی باوری» در اصل به زبان عربی، نگاشته‌ی آقای سید ثامر هاشم العمیدی است که توسط آقای مهدی علیزاده ترجمه شده است.
کتاب حاضر کتابی است که عمدتا با رویکردی روایی به موضوعاتی حول محور مهدویت پرداخته است. مؤلف در این کتاب با طرح مباحث مهدویّت، به طور مستقیم و غیرمستقیم به شبهه‌های "احمد الکاتب" نیز پاسخ داده است.
کتاب، در چهار فصل و یک خاتمه تنظیم شده است:
فصل اوّل: حضرت مهدی(ع) در کتاب و سنّت.
فصل دوم: امام مهدی(ع) کیست؟
فصل سوم: پاسخ به چند پرسش پیرامون حضرت مهدی(ع).
فصل چهارم: چند پرسش و پاسخ دیگر پیرامون حضرت مهدی(ع).
کتاب "در انتظار ققنوس" که ترجمه‌ی اثر عربی است، در دو بخش اصلی تنظیم یافته که دارای تعلیقات و اضافاتی نیز هست. در ادامه گزیده‌ای ازکتاب را می‌آوریم.
مؤلف در بخش اول از فصل دوم در رابطه با حدیث "هر کس بمیرد و امام زمانش را نشناسد" چنین آورده است:
این حدیث با تعابیر مختلفی که همگی به یک مضمون اشاره دارند، در کتب اصلی شیعه و سنی نقل شده است و در این زمینه توافق بخاری و مسلم از اهل سنت، و صدوق و حمیری و صفار از شیعه ی امامیه بر نقل آن، خود کاملاً گویاست. و بسیاری از بزرگان حدیث این روایت را از طرق بسیاری نقل کرده‌اند که شمارش آن واقعاً دشوار است. بنابراین کسی نمی‌تواند به لحاظ سندی در صحت حدیث مزبور مناقشه ایجاد کند. چنانچه ملاحظه شد؛ ضرورت شناخت امام واقعی توسط هر زن و مرد مسلمان وعاقبت تاسف بار مسلمانانی که تا هنگام مرگ امام خود را نشناخته اند به هیچ وجه قابل تاویل و توجیه نیست. ...
حدیث "زمین از حجت قائم خداوند خالی نمی ماند": هر دو گروه شیعه و سنی به این حدیث استناد کرده‌اند و از طرق متعددی آن را نقل کرده‌اند .... از جمله شواهدی که دلالت این عبارت بر امام مهدی(ع) را در نهج البلاغه تایید می‌کند، قسمتی از سخن امام علی بن ابی طالب(ع) است:
"ای کمیل بن زیاد، این دل‌های آدمیان چونان ظرفهایی است که بهترین آن‌ها وسیعترین آن‌هاست. پس آنچه برایت بازگو می‌کنم حفظ کن؛ مردمان سه دسته اند: عالم ربانی، متعلم سالک راه سعادت، و احمق‌های فرومایه‌ای که از هر کلاغ [باطل سرایی] پیروی می‌کنند، با هر وزش بادی به سویی منحرف می‌شوند، از نور دانش روشنایی برنگرفته اند و به تکیه گاه مطمئنی پناه نبرده‌اند."
آنگاه فرمود: "آری زمین از حجت به‌پاخاسته‌ی الهی خدا خالی نخواهد ماند. خواه مشهور باشد و در عیان؛ و یا مضطرب باشد و درخفا؛ تا دلائل آشکار الهی از بین نرود ...." (صص 119 تا 122)
در ادامه؛ در رابطه با ولادت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه و دلایل مربوط به آن، به عناوین مرتبط با این بخش در کتاب به طور فهرست گونه اشاره می‌کنیم:
• تصریح امام عسکری(ع) به ولادت فرزندشان؛
• شهادت دادن قابله به ولادت امام مهدی(عج)؛
معلوم است که در جامعه‌ی مسلمانان، کسی به جز زنان قابله بر جریان ولادت ها اطلاع نمی یابد؛ و هرکسی این مطلب را انکار کند، در مورد جریان ولادت خودش چه خواهد گفت؟!
• یاران ائمه و دیگرانی که به دیدار امام مهدی عجل الله تعالی فرجه شهادت داده اند.
عده ای از اصحاب امام حسن عسکری(ع) و پدر بزرگوارشان امام هادی(ع) در زمان حیات امام حسن عسکری(ع)، به زیارت امام مهدی(عج) نائل شده و به اذن ایشان بدین مطلب شهادت داده اند. ـ در دوران غیبت صغری: 260 هجری تا 329 هجری ـ ...
• شهادت وکلای امام مهدی(عج) و مطلعین از معجزات ایشان به ملاقات با آن حضرت.
شیخ صدوق نام های افرادی را ذکر کرده است که به معجزات امام آگاه بوده و ایشان را زیارت کرده اند؛ از نوّاب آن حضرت یا از سایر شیعیان. جالب این که ایشان از نقاط و شهرهای متفاوتی هستند که صدوق نام سرزمینهای ایشان را متذکر شده و با اندک تأملی می توان دریافت که اینان از جهت تعداد به حد تواتر رسیده اند؛ خصوصاً با توجه به تفاوت چشمگیر مناطق جغرافیایی سرزمین های آنان، همدستی و توافق بر دروغ پراکنی و جعل خبرشان محال است ...
• شهادت خدمه و غلامان به رؤیت امام مهدی(عج)؛
• شکل برخورد حکومت، دلیلی برولادت امام مهدی(عج)؛
امام حسن عسکری(ع) با سه تن از خلفای عباسی هم عصر بودند که در این میان معتمد عباسی کینه شدیدی از اهل بیت به دل داشت. گفتنی است که خداوند جبار در همین دنیا او را به عقوبت سختی مبتلا ساخت و از سلطنتش چیزی باقی نماند و محتاج سیصد دینار شد و از کسب آن عاجز شد و در پایان، مرگ فجیعی سراغش آمد، چه آنکه سربازان ترک از وی سخت برآشفتند و او را در سرب گداخته انداختند. از جمله اقدامات ددمنشانه‌ی معتمد این بود که بلافاصله پس از وفات امام حسن عسکری(ع)، عمال خود را به منزل آن حضرت فرستاد و دستور داد که دقیقاً همه جا تفتیش شود تا امام مهدی(عج) را به چنگ آورد و تمامی خدمه و کارگران بیت امام و نیز خانواده ایشان را زندانی کرد ...
• اعتراف تبار شناسان به ولادت امام مهدی(عج)؛
• اعتراف علمای اهل سنت به ولادت امام مهدی(عج)؛
عده‌ی قابل توجهی از اهل سنت اعترافات دانشمندان خود را ثبت کرده‌اند. این اقرارها در طول اعصار متمادی به یکدیگر متصل بوده‌اند، به صورتی که معترف بعدی به راحتی هم عصر با معترف پیشین می‌گشته است. و این سلسله اعترافات از عصر غیبت صغری آغاز شده و تاکنون ادامه یافته است ...
• اعتراف اهل سنت به اینکه امام مهدی(عج) فرزند امام عسکری(ع) است.
در زمینه‌ی بحث مهدویت با اعترافات دیگری از اهل سنت مواجهیم مبنی بر اینکه امام مهدی(عج) که ظهورش در آخرالزمان وعده داده شده است، کسی نیست جز محمد بن الحسن العسکری ...
نویسنده در فصل چهارم کتاب به چند سؤال اصلی در رابطه با مهدویت پاسخ داده که جهت رعایت اختصار به مواردی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:
1. امام مهدی(عج) چگونه در پنج سالگی به امامت رسیدند؟ این مسأله‌ی تازه‌ای نبوده و در میان انبیاء هم سابقه داشته؛ مانند حضرت یحیی و یا حضرت عیسی که در قرآن هم به این موارد اشاره شده است. در میان اجداد حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف نیز همانند این مسئله بوده است؛ مانند امام جواد(ع) که در سن هشت سالگی و یا امام هادی(ع) در سن نه سالگی از طرف خداوند به امامت رسیده‌اند ....
2. طول عمر حضرت بقیه الله چگونه است؟
امکان اینکه شخصی بتواند برای قرون متمادی به زندگی مادی بپردازد را می‌توان از دو منظر عقلی ونقلی بررسی کرد؛ در بحث عقلی و منطقی طول عمر قابل انکار نیست علی الخصوص با پیشرفت های پزشکی امروز. از نقطه نظر نقلی هم در قرآن به مواردی چون حضرت نوح و عیسی اشاره شده است ....
3. چرا باید به این غیبت طولانی معتقد باشیم؟
4. چگونه می‌توان از امام غایب بهره جست؟
مطالعه ی این کتاب محققانه می‌تواند در بسیاری از مسایلی که درباره‌ی مهدویت مورد اعتقاد شیعه مطرح است، راهگشا باشد.
شایان ذکر است، در انتظار ققنوس (کاوشی در قلمرو موعودشناسی و مهدی‌باوری) نوشته سیّد ثامر هاشم العمیدی، ترجمه و تعلیق مهدی علیزاده ازسوی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) سال 78 به چاپ سوم رسید.

منبع:شبستان
211008