توشه آخرت‏ چیست؟

ما نیز با استناد به این دو مقوله ( آیات و روایات) به بررسی این مطلب می پردازیم:

از منظر قرآن كریم، آخرت قرارگاه و دنیا گذرگاه است: و در حقیقت، آن آخرت است كه سراى پایدار است.(1)

توشه این قرارگاه را باید از گذرگاه دنیا بر گرفت؛ چنان كه امیرمۆمنان(ع) مى ‏فرماید: ؛ از گذرگاهتان توشه‏ اى براى قرارگاهتان بردارید. (2)

دنیا براى شما به عنوان سراى ثابت و قرار آفریده نشده، بلكه آفریده شده تا عبورگاه باشد و از آن كردار صالح براى سراى قرار ، زاد و توشه بردارید. (3)

1. ایمان‏

ایمان، نخستین توشه و عامل برخوردارى از نعمت‏هاى آخرت است:  و البته اجر آخرت، براى كسانى كه ایمان آورده و پرهیزگار بودند، بهتر است. (4)

بشارت در زندگى دنیا و آخرت براى مۆمنان و پرهیزگاران است: از همین رو پیامبران كه بالاترین درجه ایمان را دارند در آخرت در شمار صالحان و شایستگان از آبرومندان و مقربان خواهند بود. (5)

 و البته هم چنان كه ایمان عامل برخوردارى در آخرت است، بى‏ایمانى و كفر مایه عذاب است:اما كسانى كه كفر ورزیدند، در دنیا و آخرت به سختى عذاب شان مى‏كنم و یاورانى نخواهند داشت. (6)

هر كس راهى غیر از اسلام را دنبال كند، در آخرت زیان كار است:  و هر كه جز اسلام دینى (دیگر) جوید، هرگز از وى پذیرفته نشود و وى در آخرت، از زیان كاران است. (7)

 كسانى كه در كفر مى‏كوشند تو را اندوهگین نسازند، زیرا آنان هرگز به خدا ضررى نمى‏رساند... و در آخرت براى آنان عذابى بزرگ است.(8)

مشركان نیز در آخرت عذابى دشوار پیش رو خواهند داشت:

 و براى خدا شریكانى قرار دادند... براى آنان در زندگى دنیا عذابى است و قطعاً عذاب آخرت دشوارتر است. (9)

هم چنین، كسانى كه از ایمان به كفر برگردند و مرتد شوند، كردارشان تباه مى‏شود و اهل آتش خواهند بود:

منافقان كه از ایمان واقعى بى بهره‏اند، مانند كافران در جهنم معذب‏ اند. (10)

2. تقوی

در آیات پر شمار در كنار ایمان، تقوا، و پرهیزگارى نیز شرط بهره‏مندى از نعمت‏هاى آخرت دانسته شده: بلكه تقوا بهترین توشه آخرت معرفى شده است. (13)

و البته اجر آخرت براى كسانى كه پروا پیشه مى‏كنند، بهتر است. و آخرت سراى نیكویى براى پرهیزكاران است. (14)

و قطعاً سراى آخرت بهتر است و چه نیكو، سراى پرهیزگاران است. (15)

 و سراى آخرت براى كسانى كه پروا پیشه مى‏كنند، بهتر است.  (16)

 و براى كسى كه تقوا پیشه كرده، آخرت بهتر است.(17)

3. عمل صالح‏

از آیات قرآن استفاده مى‏شود كه براى بهره‏مندى از نعمت‏هاى آخرت ایمان به تنهایى كافى نیست، بلكه افزون بر آن، عمل صالح نیز لازم است:

هر كس به خدا و روز بازپسین ایمان داشت و كار شایسته كرد، پس اجرشان را پیش پروردگارشان خواهند داشت و نه بیمى بر آنان است و نه اندوهناك خواهند شد. (18)

براى كسانى كه در این دنیا نیكویى كردند (پاداش) نیكویى است و قطعاً سراى آخرت بهتر است. (19)

گواه دیگر مطلب، وعده پاداش آخرت به مسلمانانى است كه پس از تحمل شكنجه ‏ها و سختى‏ها با عمل نیكوى مهاجرت، دین خود را حفظ مى‏ كنند:

هم چنین وعده اعطاى پاداش دنیوى و اخروى به مردمى است كه در ركاب پیامبران به كارزار و جهاد پرداختند. (20)

و چه بسیار پیامبرانى كه همراه او، توده‏هاى انبوه كارزار كردند و در برابر آن چه در راه خدا بدیشان رسید، سستى نورزیدند و ناتوان نشدند... پس خداوند، پاداش این دنیا و پاداش نیك آخرت را به آنان عطا كرد. (21)

سخن آخر

از امیرمۆمنان(ع) در این باره نقل است كه فرموده: تو را پس از مرگ هیچ چیزى به جز عمل نیكویى كه از پیش فرستاده‏اى بى نیاز نمى‏كند. پس از اعمال پسندیده توشه بردار (22).

1 - (غافر، آیه 39.)

2 - (نهج البلاغه، خطبه 203.)

3 - (همان، خطبه 132.)

4 - (یوسف، آیه 57.)

5 - (یونس، آیه 63 - 64.)

6 - (همان، آیه 56.)

7 - (همان، آیه 85.)

8 - (آل عمران، آیه 176؛ نمل، آیه 4 - 5؛ مائده، آیه 5 و رعد، آیه 35.)

9 - (رعد، آیه 33 - 34.)

10 -( بقره، آیه 217.)

11 - (توبه، آیه 68 - 69.)

12 -( همان، آیه 68 - 69.)

13 - (بقره، آیه 197.)

14 - (یوسف، آیه 57.)

15 - (نحل، آیه 30.)

16 - (اعراف، آیه 169.)

17 - (نساء، آیه 77؛ انعام، آیه 32؛ یوسف، آیه 109 و یونس، آیه 63 - 64.)

18 - (قصص، آیه 83.)

19 - (بقره، آیه 62.)

20 - (نحل، آیه 30.)

21 -( همان، آیه 41.)

22 - (آل عمران، آیه 146 - 148. )

منبع: تبیان

211008