فهم قرآن و روایات، نیازمند تدوین ادبیات جداگانه است

معاون آموزش حوزه‌های علمیه، با اشاره به اینکه قرآن نازل شد، اما برای اینکه ما خدمت آن برسیم، خداوند یک سهم را برای بشر گذاشته است. افزود: «خداوند فرمود: بدون تدبر نمی‌توانید به قرآن برسید». قرآن نازل شد، پایین آمد نه آنقدر که هر کس بتواند، شرط تدبر دارد حتما باید بلند بشویم. مثال قرآن مثال آن درختی است که به حسب ظاهر خشک و یابس است و حضرت مریم صدیقه(س) به آن تکیه داده، درخت پر است ولی حضرت مریم آنرا خشک می‌بیند، خداوند می‌فرماید: «وَ هُزِّی إِلَیْکِ بِجِذْعِ النَّخْلَةِ تُساقِطْ عَلَیْکِ رُطَباً جَنِیًّا».

وی ادامه داد: به خاطر این است که می‌گوید: «وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ وَمَا يَعْقِلُهَا إِلَّا الْعَالِمُون». قرآن «هدی للناس» است، ولی معلوم است که شرط تحصیل، علم است. همه نمی‌توانند استفاده کنند، علم، حرکت است؛ پس قرآن نزولش این است تا انسان می‌خواهد استفاده کند باید حرکت کند. تدبر لازم است: «وَمَا يَعْقِلُهَا إِلَّا الْعَالِمُون».

استاد حوزه علمیه بیان داشت: طلبه می‌خواهد قرآن بفهمد، باید اسلحه علم داشته باشد و الا به قرآن نمی‌رسد. خواندنعلم صرف تازه آغاز و شروع ابتدایی حرکت است تا به لایه‌های عمیق برسیم. کسانی که ترجمه نوشته‌اند و بعضا از استوانه‌های ادبیات بوده‌اند و کار ادبیاتی سنگین کرده‌اند وقتی به قرآن رسیده‌اند دست خود را خالی دیده‌اند، خیلی چیزها باید یاد گرفت و لازم است.

حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد گفت: آن معنای «عالم» که قرآن گفت، فقط صرف و نحو نیست. خیلی از بزرگان که حتی تفسیر نوشته‌اند در فهم قرآن اشتباه کرده‌اند. صرف و نحو زبان قرآن است، برای فقه قرآن. ولی این مقداری که ما می‌خوانیم، کم است. تلاش بیشتری لازم است. خیلی چیزها بیرون کلاس باید یاد بگیریم. برای فهم قرآن تا 12 علم شمرده‌اند. این تازه برای «ظهر» قرآن است، «بطن» واقعی را که معصومین عالم هستند.

وی یادآور شد: طلبه باید زبان قرآن و  صرف و نحو قوی بداند این پله‌های نخستین است. قرآن «تبیان کل شئ» است. علامه طباطبایی و دیگر بزرگان گفته‌اند: «کل شئ» بحسب خودش است. امام جواد و اهل بیت(ع) فرمودند: «هرچه ما می‌گویم از ما آدرس قرآنی سوال کنید جواب می‌دهیم».

معاون آموزش حوزه‌های علمیه  بیان داشت: مصدر علوم ‌اهل‌بیت(ع)، قرآن است  و قرآن هم اشاره دارد: «وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ». ذکر قرآن است و مخاطب «لتبین» پیامبر است. باید یک رستاخیز یا نهضتی باشد تا از محضر قرآن استفاده کنیم. قرآن با حذف، با تقدیم و تاخیر با التفات (عوض کردن مخاطب) حرف می‌زند.

این استاد حوزه خاطرنشان کرد: در مورد التفات مثال قرآنی بزنیم: «كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَيْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ». با این التفات می‌گوید، قرآن به تنهایی کافی نیست، بلکه قرآن با پیامبر برای خروج از ظلمات لازم است. قرآن با یک تضمین حرف می‌زند. به عقیده من اگر تضمین را نفهمیم تا حدود یک سوم قرآن را نمی‌فهمیم، در آیه وضو هم از تضمین استفاده شده است. «وامسحوا برؤوسکم».

حجت الاسلام والمسلمین رستم نژاد  گفت: به عقیده بنده که سالها فعالیت و مطالعات قرآنی دارم از روایات معصوم علیهم السلام استفاده می‌شود آنچه از اهل ادبیات  برای فهم آیات قرآن نوشته‌اند، خیلی ناچیز است. باید برای فهم قرآن و روایات یک ادبیات دیگر نوشت.

استاد حوزه علمیه قم در ادامه اظهارداشت: انس قرآن به هر ترتیبی ارزشمند است. خواندن، گوش کردن و مخصوصا تدبر در قرآن. «افلا یتدبرون القرآن». دو مورد اول  مقدمه این مورد بود. تدبر به فهم قرآن کمک می‌کند قرآن می‌گوید: «اگر مشرکان در قرآن تدبر کنند، می‌فهمند در قرآن اختلاف نیست». کسانی که ادعا اختلاف در قرآن را دارند، نمی‌فهمند. قرآن جواب داده است، اگر تدبر کنند می‌فهمند که اختلاف نیست.

وی گفت: خداوند در قرآن به پیامبر می‌فرماید: «بلند شو شبها «وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا» چرا آنهم به پیامبر می‌گوید قرآن بخوان: «إِنَّا سَنُلْقِي عَلَيْكَ قَوْلًا ثَقِيل»ًا. قرائت ترتیل در سحر ایجاد ظرفیت می‌کند حتی برای رسول الله. «أن» و «إن» نقش تعلیل را ایفا می‌کند.

در ابتدای این مراسم حجت‌الاسلام مظلومی از اساتید مدرسه حقانی و مجری طرح «انس با قرآن کریم» گزارش اجمالی را از برگزاری این دوره ارائه نمود.

وی با اشاره به اینکه طرح انس با قرآن کریم از اردیبهشت سال گذشته شروع شده است، افزود: خدا را شاکریم که توفیق داد یک چله دیگر در فضای ملکوتی قرآن سیر کنیم. طلاب این مدرسه در یک فرایند سه مرحله‌ای که مرحل اول آشنایی با مفاهیم، مرحله دوم ترجمه‌دانی و مرحله سوم درک مطلب می‌باشد طی دوره دو ساله، آشنایی اجمالی با مفاهیم کل قرآن را تمام می‌کنند. منبع کلاس‌ها در این دوره، تفسیر مبین و در بعضی کلاس‌ها ذکر مبارک است.

این استاد مدرسه علمیه حقانی  گفت: در حال حاضر پایه اول 12 جزء، پایه دوم 23 جزء و پایه سوم 26 جزء و بعضی از دوستان پایه سوم 28 جزء را  به اتمام برسانند. طلاب پایه 2 که 23 جز گذارنده‌اند، در طول سال تحصیلی آینده 7 جزء دیگر را به اتمام می‌‌رسانند؛ علاوه بر این، صحیفه سجادیه هم خوانده خواهد شد.

خاطرنشان می‌شود: این دوره از طرح تابستانی مدرسه علمیه حقانی با نام «انس با قرآن» با حضور مدیر حوزه‌های علمیه و سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین ملکی معاون  تهذیب حوزه‌های علمیه از اول تیرماه آغاز شد.

این طرح که به مدت 40 روز و با حضور 90 نفر از طلاب با رویکرد فراگیری ترجمه، درک مفاهیم و تفسیر قرآن کریم برگزار شد؛ علاوه بر فضای پربرکت و معنوی قرآنی، مشتمل بر برنامه‌های متنوع فرهنگی، تهذیبی و ورزشی بود. در طی این دوره، 14 نشست و سخنرانی مرتبط با برنامه‌های این دوره با حضور اساتید گرانقدر برگزار گردید. بعد از مراسم اختتامیه، طلاب مدرسه عازم سفر زیارتی مشهد مقدس خواهند شد.