سفره رمضان جای مسابقه بود نه امساک

حتما شنیده‌اید این شوخی را که روزه‌داران، با ماه مبارک رمضان می‌کنند که «این چه جور ضیافتی است که پذیرایی‌اش گشنگی و تشنگی است.»

این جمله برخاسته از آنجاست هر که میهمانمان کرد با غذاها و نوشیدنی‌های رنگارنگ از ما پذیرایی کرد و ما هم مطابق با ذائقه و میزان تشنگی و گرسنگی، خوردیم و نوشیدیم و از آنها لذت بردیم.

اما شاید کمتر پیش آمده باشد که دوست و فامیل، ما را به ضیافتی فرابخوانند و بر خلاف روال معمول در میهمانی‌ها شبی با دعای کمیل، صبحی با زیارت عاشورا و یا با تلاوت قرآن پذیرایمان باشند؛ اگر هم برای هرکدام از اینها دعوت شویم که در انتهای آن سفره غذایی پهن نشود، احتمالا برایمان نامأنوس خواهد بود؛ چرا که مفهوم تغذیه در اذهان اغلب ما مفهومی عجین شده با جسم مادی ماست.

این در حالی است که همه ما وقتی در صفوف نماز جمعه و جماعت، مجلس سرور و عزای اهل‌بیت و یا جلسه دعا، مناجات و قرائت قرآن حاضر می‌شویم و یا مهم‌تر از همه اینها گناه یا مجلس گناه و لهو و لعبی را ترک می‌کنیم در واقع بر سر سفره‌ای رنگارنگ نشسته‌ایم که این بار نه جسم، بلکه روحمان به عنوان حقیقت انسانی ما می‌خورد و فربه می‌شود.

خداوند یک ماه در هر سال چنین سفره‌ای می‌گسترد که جسم بهره چندانی از آن نمی‌برد و منجر به لاغری آن می‌شود؛ اما در عوض روح و روان انسان می‌تواند هر آنچه می‌خواهد از «حسنات» نوش جان کند و سیئاتش را دفع کند که فرمود «ان الحسنات یذهبن السیئات».

رمضان، نه تنها بهترین زمان برای اجتناب از خوراک مسموم  و جذب خوراک سالم برای روح انسانی است؛ بلکه موقعیتی برای دوپینگ است؛ چرا که هر آیه قرآنی که در ماه رمضان تلاوت کنیم معادل یک ختم قرآن از آن بهره می‌بریم، هر دعایی که کنیم مستجاب است و به همین ترتیب، تمام حسنات ما چندین برابر روزهای عادی محسوب شده است.

بر سر سفره رزق معنوی، بر خلاف سفره‌ رزق مادی حدودی برای خوردن تعیین نشده و نگفته‌اند «قبل از سیری از سفره کنار برو»، بلکه آنجا ماجرا از جنس «السابقون السابقون اولئک المقربون» است یعنی اینکه باید بر سر این سفره تلاوت قرآن، استغفار، دعا، مناجات، نماز، صدقه و انفاق و... با دیگران مسابقه بدهیم و هرچه بیشتر از این اطعمه و اشربه معنوی نوش جان کنیم روحمان چاق و چله‌ترمی‌شود و در نزد صاحب‌خانه دوست داشتنی‌تر و مقرب‌تر خواهیم بود. 

هر چند که در روایات ائمه طاهرین برای روزه‌داری فواید جسمی و بهداشتی متعددی ذکر شده است، اما آنچه قرآن بر آن تأکید و به عنوان هدف اصلی از «صیام» بیان می‌کند عبارت است از کسب سنجه‌ای به نام «تقوا»؛ «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَیْكُمُ الصِّیَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ».

تقوا که معنای آن خودمهاری در مواجهه با تمنیات نفسانی و گناه است، ترازویی است که از لحظه تمام شدن ماه رمضان امسال تا سال بعد می‌توانیم هر روز روح خود را بر روی آن وزن کنیم و بفهمیم که چه مقدار از معنویات ماه مبارک رمضان جذب روحمان شده و چه مقدار از آن را تا سال آینده حفظ کرده‌ و یا خدای ناکرده از دست داده‌ایم.